ޚަވާރިޖުގެ މާނަ! ފުރަތަމަ ބައި

ލިޔުނީ: ރަޝީދު ޝަފީޤް

ޚަވާރިޖަކީ މުޅި ތާރީޚުގައި ވެސް އަނިޔާވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވަންނަ ހަރުކަށި ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގައި މަޝްހޫރުވެފައިވާ ފިކުރީ ޖަމާއަތެކެވެ.  މި ޖަމާޢަތަކީ އިސްލާމީ ދައުލަތުގެ ތާރީޚުގައި ގިނަ ކޯޅުންތަކާއި ޙާދިސާތަކާ ގުޅިފައިވާ ޖަމާޢަތެއް ކަމަށާއި، މިއަދުގެ “އައިއެސް” އަކީ އިއްޔެގެ ޚަވާރިޖު ކަމަށް ބުނަން ޖެހޭ މިހާރުގެ ޒަމާނުގައިވެސް އެ ޖަމާޢަތުގެ ދޮގު ޚިޔާލުތައް އެބަހުއްޓެވެ.

“ޚަވާރިޖް” އާއި “ޚަވާރިޖް” ގެ މާނަ.

1. އިމާމު އަލްޝާފިޢީ ރަޙްމަތް ލައްވާށި ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
ޚަވާރީޖަކީ ޤުރުއާނާއި ސުންނަތް ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ ގޮތަކަށް ދަލީލެއް ނެތި މާނަކޮށް، މުސްލިމުންނާއި ޢިލްމުވެރިންގެ އިއްތިފާޤުން ބޭރުވެ، އިސްލާމީ ޤައުމުގެ އެއްބައިވަންތަކަމަށް ގެއްލުންވާ ބައެކެވެ.
2. ޝައިޚް އަބޫ އަލްޙަސަން އަލްއަޝްޢަރީ ރަޙްމަތް ލައްވާށި ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
ޚަވާރިޖުންނަކީ ފާފަތަކުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ ގޯސްތަކެއްގެ ސަބަބުން މުސްލިމުން ކާފަރުން ކަމަށް ކަނޑައަޅައި، މުސްލިމް ވެރިންގެ ކިބައިން ގޯހެއް ފެނިއްޖެނަމަ އެމީހުންނާ ދެކޮޅަށް ބަޣާވާތްކޮށް ބަޣާވާތްކުރުން ވާޖިބު ކަމަށް ގަބޫލުކުރާ މީހުންނެވެ.
  3. ތާރީޚް ޢިލްމުވެރިޔާ އަދި ތަރުޖަމާނު އިބްނު އަލްޢަޘީރު ރަޙްމަތް ލައްވާށި، ޚަވާރިޖުންނަކީ މުސްލިމުންގެ ހަރުކަށި ތަފްސީރުތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ކުފުރުގެ ޙުކުމްތައް ނެރެފައިވާ ޖަމާޢަތެއް ކަމަށް އޭނާގެ ފޮތް “އަލްކާމިލް ފީ އަލްތަރިޚް” ގައި ފާހަގަކުރައްވާފައިވެއެވެ.  އަދި އިސްލާމީ ސަރުކާރުތަކާ ދެކޮޅަށް ބަޣާވާތް ކުރިއެވެ.

4. އަލްޝަޙްރަސްތާނީ އޭނާގެ ފޮތް “އަލްމިލާލް ވަލް ނިހާލް” ގައި ޚަވާރިޖުގެ ސިޔާސީ މާނައެއް ދެއްވާފައިވާއިރު، އުއްމަތުން އެއްބަސްވެފައިވާ އިމާމާއާ ދެކޮޅު ހަދާ ކޮންމެ މީހަކަށް “ޚަރީޖު” މި ލަފުޒު ބޭނުންކުރައްވާފައިވެއެވެ  ޝަރީޢަތަށް.  އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ: “ޝަރުޢީ އިމާމާ ދެކޮޅު ހައްދަވާ ކޮންމެ މީހަކީ ޚަވާރިޖެއް ކަމުގައި ބެލެވެނީ، އެއީ ޙައްޤު ހިދާޔަތުވެފައިވާ ޚަލީފާއިންގެ ޒަމާނުގައި ވިޔަސް ނުވަތަ އެއުރެންނަށް ފަހު ތަބާއިންގެ ޒަމާނުގައި ވިޔަސްމެއެވެ.”
މީގެ އިތުރުން ޢިލްމުވެރިން އިތުރަށް ވިދާޅުވެފައިވަނީ ޚަވާރިޖުންގެ ޚިޔާލު ނުވަތަ ޢަމަލުތައް ހިއްސާކުރާ ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެއިން އެކަކު ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ.
1- އާބިޓްރޭޝަނަށް އިންކާރުކުރުން (ޚިލާފުތައް ހައްލުކުރުމަށް މެދުވެރިވުން) .
2- ބޮޑެތި ފާފަތައް ކުރާ މީހުން ދީނުން ބޭރުކުރުން
3- އަނިޔާވެރި ވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ބަޣާވާތްކުރުމުގެ ނަޒަރިއްޔާ
4- ބޮޑެތި ފާފަތައް ކުރާ މީހުން ނަރަކައިގައި އަބަދަށްޓަކައި ދެމިތިބޭނެ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރުން.
ޚަވާރިޖުންގެ ނަންތަކާއި ލަޤަބުތައް: ޚަވާރިޖުންނަށް ކިޔާފައިވާ ބައެއް ނަންތައް ތާރީޚީ އަދި ޢަޤީދާގެ މަޞްދަރުތަކުގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ނަންތައް ޤަބޫލުކުރެވި އަނެއްބައި ނަންތައް ދޮގުކޮށްފައިވެއެވެ.   މި ނަންތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ނަމަކީ “ޚަވާރިޖް” ކަމަށާއި މިއީ އެންމެ މަޝްހޫރު އަދި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ނަމެވެ.

1. ޚަވާރިޖް
މި ނަމަކީ އެންމެ އާންމު އަދި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ނަމެއް ކަމަށާއި، މި ނަމަކީ ލިޔުންތަކާއި ތާރީޚް ލިޔުންތެރިންގެ ލިޔުންތަކުގައި ފާހަގަކޮށްފައިވާ ނަމެކެވެ.  މި ނަމަކީ ޚަވާރިޖުގެ ހުރިހާ ޖަމާޢަތްތަކަށް ފުރިހަމަ ނަމެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައި، ތަޢުރީފުގައި ނުވަތަ ކުށްވެރިކުރުމުގައި ބޭނުންކުރެވިދާނެ ނަމެއް ކަމުގައި ހީވެއެވެ.

“ޚަވާރިޖު” މި ނަން އުފެދިފައިވަނީ އެ އާޔަތުން ނަމަ:
“އަދި އެމީހެއްގެ ގެއިން الله އާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލާގެ އަރިހަށް ހިޖުރަކޮށް، ދެން މަރު އޭނާގެ މައްޗަށް އަރައިފިނަމަ، އޭނާގެ ޘަވާބު މިހާރުވެސް الله ގެ މައްޗަށް ލާޒިމުވެއްޖެއެވެ” (އަންނިސާ: 100)، ދެން މި ނަން އެމީހުންގެ ނަޒަރުގައި ހެޔޮ މާނައެއް ގެންގުޅެއެވެ  މި މާނަތަކުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށެވެ.

އެކަމަކު އެ ނަމަކީ އިމާމުންނާއި މީހުންނާއި ނުވަތަ ދީނާ ދެކޮޅަށް އެމީހުން ބަޣާވާތްކުރުމަށް އިޝާރާތްކުރާ ނަމެއްނަމަ، އެ ނަމަކީ ބަދުބަސް ބުނުމެއްގެ ގޮތުގައި ބަލައި، އެއީ އެމީހުންގެ އިދިކޮޅު މީހުން އެމީހުންނަށް ދީފައިވާ ނަމެކެވެ.
  ޚަވާރިޖުންނަށް އިޝާރާތް ކުރުމަށް މި ނަން ބޭނުން ކުރުމަށް މަޒުހަބުތަކުގެ ހުރިހާ ތާރީޚް ލިޔުންތެރިން އެއްބަސްވެ، އެ ޙަދީޘްތަކާ ބެހޭގޮތުން “ފާތް އަލްބަރީ” ފޮތުގައި الله ގެ ރަސޫލާގެ އަރިހުން ރިޕޯޓްކޮށްފައިވެއެވެ.  އަލްބައްޒާރުގެ ޙަދީޘްފުޅުގައި، އަލްޝާޢިބީގެ އިޚުތިޔާރުގައި، މަސްރޫޤުގެ އިޚުތިޔާރުގައި، ޢާއިޝާ ރުހިވޮޑިގަތުންގެ އިޚުތިޔާރުގައި، އެކަމަނާ ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ: الله ގެ ރަސޫލާ، الله އެކަލޭގެފާނަށް ރަޙްމަތް ލައްވާށި އަދި…  އޭނާއަށް ޞުލްޙަ ދެއްވާ، ޚަވާރިޖުގެ ވާހަކަ ދައްކަވައި ވިދާޅުވިއެވެ.
“އެއީ އަހަރެންގެ ޤައުމުގެ އެންމެ ނުބައި މީހުން، އަދި އަހަރެންގެ ޤައުމުގެ އެންމެ މޮޅު މީހުން އެމީހުން މަރާލާނެއެވެ.”
އިބްނު އަލްޖައުޒީ ޢަބްދުالله ބިން އަބީ ޢައުފާ ރަޟިޔަالله ޢަބްދުالله ޞައްލަالله ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އިޚުތިޔާރުގައި ރިވާކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގައި الله ގެ ރަސޫލާ ރަސޫލާ އެކަލޭގެފާނަށް ބަރަކާތް ލައްވައި ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ.
“ޚަވާރިޖުންނަކީ ނަރަކައިގެ ބުޅަލެވެ.”