އަހުމަދު ރަޝީދު އަލް ޒަރުގާ
މިޒަމާނުގެ ދުނިޔޭގައި ވެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ އަސާސީ ދެ ވައްތަރެއް އުފެދިފައިވެއެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ އިންސާނުންގެ ބުއްދިއާއި ވިސްނުމުން އުފަންވެފައިވާ، ޖަމާޢަތުގެ ވިސްނުމާއި ވިސްނުމުގެ ތެރެއިން އިންސާނުން ފަރުމާކޮށްފައިވާ ނިޒާމެކެވެ. މިޒަމާނުގެ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި ޢިލްމުވެރިންނާއި، ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލީހުގެ މެންބަރުންނާއި، ސިޔާސީ ބޭފުޅުން އެއްވެ، އާންމުންނަށް ޤާނޫނުތައް އެކުލަވާލައެވެ. ނަމަވެސް އިންސާނުން ހަދާފައިވާ މި ޤާނޫނުތަކަކީ ކޮންމެހެން އިންސާނުންގެ އެދުންތަކުގެ އުފުލުންތަކުގެ ދަށުގައިވާ ޤާނޫނުތަކަކަށް ވާތީ ފަސޭހައިން ބަދަލުކުރެވޭ، އިސްލާހު ނުވަތަ އުވާލެވޭނެ ޤާނޫނުތަކެކެވެ. ޢިއްޒަތްތެރި ޢިލްމުވެރިޔާ ޢަބްދުލްޤާދިރު ޢައުދާ (ރަޙިމަހުﷲ) އޭނާގެ މަޝްހޫރު ފޮތެއް ކަމަށްވާ އަލްމަލް ވަލްޙައުކްމް ފީ އަލްއިސްލާމްގައި ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ ފަދައިންނެވެ.
“އިންސާނުން އުފައްދާ ގާނޫނުތަކާއި ނިޒާމުތަކަށް އަބަދުވެސް އިންސާނުންގެ އެދުންތައް ޑިމާންޑް ކުރާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ބަދަލުވެ، ބަދަލުވެ، ބާތިލް ކުރެވޭނެ އެވެ.”
މިއާ ޚިލާފަށް ދެވަނަ ވައްތަރަކީ އިލާހީ ނިޒާމެވެ. އެއީ މާތްالله ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ފުރިހަމަ، ދާއިމީ، އިންސާފުވެރި އޮނިގަނޑެކެވެ. އެއީ އިންސާނިއްޔަތުގެ ޖިސްމާނީ، އަޚްލާޤީ، އިޖުތިމާޢީ، އަދި ރޫޙާނީ ބޭނުންތަކަށް ފުރިހަމައަށް ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އެއްޗެކެވެ. މި ނިޒާމަކީ އިލާހީ ޙިކުމަތުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ފުރިހަމަ ދިރިއުޅުމުގެ ޤަވާޢިދެއް ހުށަހަޅައިދީ، އިސްލާމްދީން މެދުވެރިކޮށް އިންސާނުންނަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ނިޒާމެކެވެ.
ޢިލްމުވެރިޔާ ޢައްލާމާ ޢަބްދުﷲ އަލްޠޫރައިޤީ އޭނާގެ ފޮތް އަލްއިމާމާ ފީ އަލް އިސްލާމްގައި ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގައި، ޚަލްޤުތަކުގެ ފަތިހުން ފެށިގެން ޤިޔާމަތްދުވަހާއި ހަމައަށް އިލާހީ ނިޒާމު ހުރިހާ އިންސާނުންނަށް، ހުރިހާ ޒަމާނެއްގައި އަދި ހުރިހާ ތަނެއްގައިވެސް ފައިދާހުރި އަދި ޢަމަލުކުރެވޭނެއެވެ. އެއީ ވަގުތާއި، ތަނާއި، މުޖުތަމަޢުގެ ޙާލަތުގެ ސަބަބުން ބަދަލެއް އަންނާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ.
އިސްލާމްދީނަކީ ހަމައެކަނި ރޫޙާނީ ޢަޤީދާތަކެއް ނުވަތަ ރިޗުއަލްތަކެއްގެ ޖަމާއަތެއް ނޫނެވެ. އެއީ ފުރިހަމަ އަދި ހޯލިސްޓިކް ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއެކެވެ. އެއީ ފަރުދުން އިސްލާހުކޮށް، މުޖުތަމަޢު ސްޓްރަކްޗަރކޮށް، އިންސާފު ދަމަހައްޓައި، އަމާންކަން ކަށަވަރުކޮށް، ވެރިކަމުގެ ހުރިހާ ދާއިރާއެއްގައި الله ގެ ޙުކުމްތައް ތަންފީޒުކުރުމަށެވެ. މިސަބަބަށްޓަކައި އިސްލާމީ ނިޒާމެއް ޤާއިމުކުރުމަށް އިސްކަންދިނުމަކީ ކޮންމެ އިސްލާމީ މުޖުތަމަޢެއްގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެކެވެ. އިސްލާމްދީނުގެ މަތީ މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލު ނުކުރެވޭނެ އިންސާފުވެރި އަދި އިންތިޒާމުކުރެވިފައިވާ ސަރުކާރެއް ނެތިއެވެ.
މިކަމުގެ އެންމެ ސާފު އަމަލީ މިސާލު ފެންނަނީ ރަސޫލާ (ޞޢވ) ގެ ޢަމަލުތަކުންނެވެ. މަދީނާއަށް ހިޖުރައަށްފަހު ފުރަތަމަ އިސްލާމީ ދައުލަތެއް ޤާއިމުކޮށް، އެ ދައުލަތުގެ ތެރެއިން އިންސާފު ތަންފީޒުކޮށް، އިލާހީ ޙައްދުތައް (ޙައުދުދު) ތަންފީޒުކޮށް، ފަރުދުން ތަރުބިއްޔަތުކޮށް، ޝަރީޢަތް ފުރިހަމައަށް ތަންފީޒު ކުރެއްވިއެވެ. މިކަމުން ދޭހަވަނީ ވަގުތު ފާއިތުނުވާ ޙަޤީޤަތެކެވެ. އިސްލާމްދީން މުޅިން ތަންފީޒު ކުރެވޭނީ އިސްލާމީ ސަރުކާރެއްގެ ތެރެއިންނެވެ.
މިފަދަ ވެރިކަމުގެ އޮނިގަނޑެއް ނެތި، އިޖުތިމާޢީ، ތަޢުލީމީ، ޝަރުޢީ، އަދި ދީނީ ކަންކަން ހިމެނޭ ގޮތަށް އިސްލާމްދީނުގެ މުހިންމު ނިޒާމުތައް ފުރިހަމަ ނުވެ ހުރެއެވެ. އިސްލާމީ ގިނަ ޙުކުމްތަކަކީ ޖިހާދާއި، ޒަކާތާއި، ހަނގުރާމައިގެ ޣަނީމާއާއި، ބަދަލު ހިފުން (ޤިޝާޝް)، ކަނޑައެޅިފައިވާ އަދަބުތައް (ޙުދުދު)، އަދި ހެޔޮކަންތައްތައް އަމުރުކުރުމާއި ނުބައިކަން މަނާކުރުން (އަމްރު ބިލްމަރޫފް ވަ ނަހީ ޢާން އަލްމުންކަރ) ފަދަ ވެރިކަމާ ވަކިނުކުރެވޭނެ ޙުކުމްތަކެކެވެ. މިއީ ފަރުދީ ތަޤްވާވެރިކަމުގެ އެކަހެރި އަމަލުތަކެއް ނޫނެވެ. އެއީ ފުރިހަމަ އިޖްތިމާޢީ ސިޔާސީ ވާޖިބުތަކެކެވެ.
މުޅި އިންސާނީ ތާރީޚުގައި ކޮންމެ ޙަޟާރަތެއްވެސް ސިޔާސީ އަދި އަސްކަރީ ޖަމާޢަތެއްގެ ތެރެއިން އެ ޙަޟާރަތެއްގެ އައިޑެންޓިޓީއާއި ވަރުގަދަކަން ރައްކާތެރިކޮށްފައިވެއެވެ. ހަމައެފަދައިން އިސްލާމީ އުއްމަތުގެ ސަލާމަތާއި ދިރިހުރުމާއި ކުރިއެރުން ވެސް އޭގެ ޒާތުގައި ގުޅިފައިވަނީ ހަރުދަނާ އިސްލާމީ ނިޒާމެއްގެ ޙާޟިރީއާއި ދެމިއޮތުމާއެވެ.
މި ސިލްސިލާގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމާޒަކީ، އިންސާނިއްޔަތަށް އެންމެ ފުރިހަމަ އަދި އެންމެ ފައިދާހުރި ހައްލެއްގެ ގޮތުގައި މި އިލާހީ އޮނިގަނޑު ކޮޅަށް ހުންނަންވީ ސަބަބު ދައްކުވައިދިނުމަށްޓަކައި، ޕޮއިންޓް ޕޮއިންޓަކަށް އިސްލާމީ ނިޒާމުގެ ޚާއްޞަ ފައިދާތަކަށް އަލިއަޅުވާލުމެވެ. އެއީ އުއްމަތުގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި، ޢަދުލުވެރިކަން ޤާއިމުކުރުމާއި، ސަލާމަތް ލިބިގަތުމާއި، މާތްالله ގެ ރުހިވޮޑިގަތުމުގެ ތަޅުދަނޑިއެވެ.