އައިއެސް އާއި އިސްރާއީލް: އެއް ފައިސާ ފޮއްޗެއްގެ ދެފަރާތް

ލިޔުނީ: ޖުނައިދު ޒާހިދު

އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ނުޖެހި ފާޑުކިޔުމުގެ ވިސްނުމާއެކު ތަހުލީލު ކުރާއިރު، އައިއެސްގެ އަމަލުތަކާއި އިސްރާއީލުގެ އަނިޔާވެރި ސިޔާސަތުތަކުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއްގޮތްކަންތައްތަކެއް ފެނެ އެވެ.  މި ދެ ފަރާތް، ބޭރުފުށުން ވަކި ނަމަވެސް، އެއް ފައިސާ ފޮއްޗެއްގެ ދެފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި ހިނގައެވެ.  އަނިޔާވެރިކަމާއި، ބިރުވެރިކަމާއި، އިދިކޮޅު ފަރާތްތައް ރަހުމުކުޑަކޮށް ނައްތާލުމަކީ- ޤާނޫނީ ނުވަތަ އަޚްލާޤީ ގޮތުން ބެލުމެއްނެތި- މިދެކަމުގެ ފިކުރުތަކާއި އޮޕަރޭޝަނަލް ޕްރެކްޓިސްތަކުގައި ވަރަށް ފުންކޮށް ވަށައިގެންވާ ކަންކަމެވެ.

އައިއެސް އަކީ، ހަގީގަތުގައި، ޝަރުއީ އިސްލާމީ ހަރަކާތެއް ނޫން ކަމަށާއި އެއީ ޒަޔަނިސްޓް ސްޓްރެޓެޖީގެ ބައިޕްރޮޑަކްޓެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.  މި ޖަމާއަތަކީ ޕްރޮކްސީއެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކޮށް، އިސްރާއީލުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް މަގުސަދުތައް ހާސިލްކުރާ ޖަމާއަތެކެވެ.

މި ޒަޔަނިސްޓް މަޝްރޫޢަކީ އިސްރާއީލުގެ ބޯޑަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ޙައްދުވެފައިވާ މަޝްރޫޢެއް ނޫނެވެ؛  އެއީ މެދުއިރުމަތީގެ ހިތުގައި ކެންސަރެއްގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު ސިފަކުރާ މެޓާސްޓޭޓިކް ބާރެކެވެ.

ގިނަ ގައުމުތަކުގައި ބަދަލު ނަންތަކާއި ރަމްޒުތަކުގެ ދަށުން އުފެދިގެން އަންނައިރު، އަނެއްބައި ގައުމުތަކުގައި އައިއެސްގެ މޫނު ގަބޫލުކުރަނީ އައިއެސްގެ މަކަރުވެރި މަގުސަދުތައް އިތުރަށް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށެވެ.  އައިއެސް އާއި އިސްރާއީލުން ހިއްސާކުރާ ފިކުރީ އެއްގޮތްކަމާއި ދެފަރާތުގެ ފައިދާއަކީ މިހާރު ޝައްކުކުރެވޭ ކަންތައްތަކެއް ނޫން- އެކަންކަން ފާހަގަކުރެވެނީ އެމީހުންގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ސުލޫކާއި އާޚިރު ލަނޑުދަނޑިތަކުންނެވެ.

އައިއެސްގެ ފިކުރީ އަސްލާއި ތާރީޚީ ޓްރެޖެކްޓަރީ ރަނގަޅަށް ބަލާއިރު، ބޭރުގެ އެޖެންޑާތަކުގެ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި އައިއެސްގެ ދައުރު ހާމަވެގެންދެއެވެ.  އިސްރާއީލާ ދެކޮޅު ގައުމުތަކާ މެދު މި ޖަމާއަތުގެ ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި، ޚިޔާރުކޮށްގެން އަމާޒުކުރުމާއި، އަނިޔާވެރިކަމުގެ އުޞޫލު ހުރިހާ ކަމެއްވެސް އިޝާރާތް ކުރަނީ ދީނީ ޑޮގްމާއަށްވުރެ މާ ދުރަށް ފޯރާ މަޤްޞަދެކެވެ.

މި ސްޓްރެޓެޖީގެ މައިގަނޑު އެއް ކަމަކީ މެދުއިރުމަތީގައި އައިއެސް ފަދަ ޖަމާއަތްތަކުގެ ޕްލޭންތަކާއި ޕްރޮގްރާމްތައް އެކުލަވާލުމުގައި ބައިވެރިވެފައިވާ އިސްރާއީލުގެ ޖާސޫސީ އިދާރާ މޮސާދެވެ.  މޮސާދުގެ ނުފޫޒު އައިއެސްގެ އޮނިގަނޑާއި އުކުޅުތަކުގައި އެހާ ފުންކޮށް ބިނާވެފައިވާތީ، އެ ޖަމާއަތަކީ މިނިވަން ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމުގެ ގާބިލްކަން ނެތް ޖަމާއަތެއް ކަމަށް ފެނެ އެވެ.  މުސްލިމުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮންނަ ގައުމުތައް ނުތަނަވަސް ކުރުމުން ފެށިގެން ޝަރުއީ ޖިހާދީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ހަރަކާތްތައް ފިއްތާލުމާ ހަމައަށް މި ދެމީހުންގެ މެދުގައި މަގުސަދުތައް ފުށުއަރާ މިންވަރު ފުޅާވެ އެވެ.

އިސްރާއީލުން ފަލަސްތީނުގެ ޖިހާދީ ޖަމާއަތްތަކާ އެކު ދިގު މުއްދަތަކަށް ކުރި އަސްކަރީ ކުރިމަތިލުންތަކުން ލިބުނު ކާމިޔާބީތައް ލިމިޓެޑް ކަމުން ސްޓްރެޓެޖިކް ބަދަލެއް އައެވެ.  ސީދާ އަސްކަރީ ގުޅުންތަކުން މުޖާހިދުންގެ އަޒުމް ނިއްވާނުލެވޭނެކަން ދެނެގަނެ، އިސްރާއީލުން އާ އުސޫލެއް ގެންގުޅުނީ: ދޮގު އިސްލާމީ ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތްތައް އުފެއްދުމެވެ.  ޖިހާދުގެ ނަމުގައި މިފަދަ ޖަމާއަތްތައް އުފެއްދުމުން، މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އޮޅުން ބޮޅުން ވައްދައި، ޞައްޙަ ދެކޮޅުވެރިކަން ފުނޑުފުނޑުކޮށް، ޝަރުޢީ ޖިހާދީ ލީޑަޝިޕަށް ކުރާ އިތުބާރު ގެއްލިގެން ދިޔައެވެ.

މި ސްޓްރެޓެޖީގެ އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ކަމަކީ އައިއެސް އެވެ.  އިސްލާމްދީނާއި ޓެރަރިޒަމް އާއި ތަފާތު ނުކޮށް އަނިޔާވެރިކަމާ ގުޅުވައިގެން، ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ޖިހާދުގެ ކޮންސެޕްޓް ބަދުނާމުކޮށް، އިސްލާމީ ހަނގުރާމަވެރިކަމާ ބެހޭ ގޮތުން އިސްރާއީލުން ދައްކާ ވާހަކަތަކަށް އިތުބާރު ދިނުމުގެ މަގުސަދުގައި ކުރިއަށް ގެންދިޔަ އެވެ.  އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ބައިނަލްއަޤްވާމީ ރުޅިވެރިކަމުގެ ސަބަބުން ގިނަ ބަޔަކު އަސްލު އިސްލާމީ ޙަރަކާތްތަކަށް ތާއީދުކުރާ ކަމާމެދު ސުވާލު އުފެދުނު ނުވަތަ ދޫކޮށްލުން އުފެދުނެވެ- މިއީ ސީދާ އިސްރާއީލުގެ މަސްލަހަތަށް ޚިދުމަތްކުރި ނަތީޖާއެކެވެ.

ނަމަވެސް އިލާހީ އިންސާފު ދެމިއޮތީ ކޮންސްޓަންޓް ގޮތަކަށެވެ.  ދޮގު ކިތަންމެ ގަދަކަމުން ޕްރޮޕަގޭޓް ކުރިޔަސް، މުއްދަތެއް ނެތް ގޮތަށް އޭގެ ވެރިކަން ދެމެހެއްޓޭކަށް ނެތެވެ.  އައިއެސްގެ ހަގީގީ ޠަބީޢަތް – ބޭރުގެ ޖާސޫސީ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި އަދި އިސްލާމީ އުނގަންނައިދިނުންތަކުން އެއްކިބާވުމުގެ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި – ސާފުވަމުން ދިޔަ ވަރަކަށް ދުނިޔޭގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުވަމުން ދިޔައެވެ.  އެ ގްރޫޕްގެ ތިއޮލޮޖިކަލް ޑިސްޓޯޝަންތަކާއި ޒަޔަނިސްޓް އިންޓެލިޖެންސްގެ މަގުސަދުތަކާ އޮޕަރޭޝަނަލް ކޯޑިނޭޝަންގެ ސަބަބުން އެ ޖަމާއަތުގެ ޣައިރު ޝަރުއީކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ.

އައިއެސް އާއި އިސްރާއީލާ ދެމެދު އޮތް ފިކުރީ އަދި އޮޕަރޭޝަނަލް ކޮންވަރޖެންސް އަކީ މިހާރު އިންކާރު ނުކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.  ބޮޑެތި ބާރުތަކުން ދުނިޔޭގެ ބާރު ވަރުގަދަކޮށް، އާ އެމްޕަޔަރުތައް ބިނާކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ޒަމާނެއްގައި، އައިއެސް ފަދަ ޖަމާއަތްތަކަކީ މުހިންމު ވަސީލަތްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތްކުރާ ޖަމާއަތްތަކެކެވެ.  މެދުއިރުމަތި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމުގެ ފަސްނުޖެހޭ ޝައުގުވެރިކަން ހުރި އިސްރާއީލަށް މިފަދަ ފަރާތްތައް ދެމެހެއްޓުމާއި މެނިޕިއުލޭޓް ކުރުމަކީ ހުރަސްތައް ނައްތާލުމަށާއި ދިގު މުއްދަތުގެ މަގުސަދުތައް ކުރިއެރުވުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ.

ނަމަވެސް މި މެނިޕިއުލޭޝަންތައް ކުރިޔަސް، އިޚްލާޞްތެރިކަމާއި، އިންސާފާއި، އަނިޔާވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް ދެކޮޅުހެދުމުގެ ތެރޭގައި ބިނާވެފައިވާ ޙަޤީޤީ ޖިހާދުގެ މަގު ދުވަހަކުވެސް ދޫކޮށްނުލެވޭނެއެވެ.  މުސްލިމް އުންމަތުގެ ހަނގުރާމަ ދިގުދެމިގެންދާއިރު، ޢުދުވާނުންގެ ރޭވުންތައް ކިތަންމެ ތަޖުރިބާކާރު ނަމަވެސް، އިލާހީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ރޫޙު ދުވަހަކުވެސް ނިއްވާނުލާނެއެވެ.