ނޫޢްމާން ސަޢީދު
މެދުއިރުމަތި އޮތީ އާދަޔާ ޚިލާފު ކޯޅުންތަކާއި ވާދަވެރިކަމުގެ ކުރީގެ އުސޫލުތަކުން މާ ބޮޑަށް ކުރިއަށްދާ ފުން ބަދަލެއްގެ ތެރޭގަ އެވެ. ޓީވީ ސްކްރީންތަކާއި ޕޮލިސީ ފޯރަމްތަކާއި ޑިޕްލޮމެޓިކް މޭޒުތަކުގެ ތެރެއިން މި ސަރަހައްދުގެ ސިޔާސީ ބަސްކޮށާރަށް އާ ލަފުޒެއް ވަދެއްޖެ އެވެ: “ޝެއަރޑް ސޮވަރިންޓީ” އެވެ. އެއީ ހަމައެކަނި ފާއިތުވަމުންދާ ޢިބާރާތެއް ނޫން ކަމަށާއި، މުޅި ސަރަޙައްދުގައި ބާރު ބަހާލެވޭ ގޮތް އަލުން މާނަކުރެވިދާނެ އުފެދެމުން އަންނަ ދުނިޔޭގެ ނަޒަރިއްޔާތެއްގެ ޚުލާޞާއެކެވެ.
މި ކޮންސެޕްޓަށް ބަލާއިރު މެދުއިރުމަތި މަޑުމަޑުން ދަނީ ސައުދީ އަރަބިއްޔާ، ޔުނައިޓެޑް އަރަބް އެމިރޭޓްސް، ތުރުކީ، އީރާން، އަދި މިސްރު ހިމެނޭ ގޮތަށް ބޮޑެތި ބާރުތަކުން ޖަމާޢަތުގައި ސަރަހައްދީ ކަންކަން ބެލެހެއްޓޭނެ އާ ސަރަހައްދީ ނިޒާމަކާ ދިމާއަށެވެ. މި އޮނިގަނޑު ހިންގާނީ ރަޝިޔާއާއި ޗައިނާގެ ސިޔާސީ އަދި އިޤްތިޞާދީ ތާއީދާއެކު ކަމަށާއި، އިސްރާއީލު އިންޓަގްރޭޓް ކުރެވޭނީ ވެރިކަންކުރާ ބާރެއްގެ ގޮތުގައި ނޫން ކަމަށާއި އާ އިންތިޒާމުގެ ތެރޭގައި ދެވަނަ ދަރަޖައިގެ ބައިވެރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
އެހެނަސް އެތައް ސުވާލެއް އެބަހުއްޓެވެ. މި ތަޞައްވުރަކީ ޙަޤީޤީ ތަޞައްވުރެއް ހެއްޔެވެ؟ އެކަމަށް ތާއީދުކުރާ ބާރުތަކަކީ ކޮބައިތޯއާއި، އެކަން ރޭލުން ފައިބައިގެން ދިއުމުގެ ބިރު އޮތީ ކޮން ހުރަސްތަކެއްތޯއެވެ؟ އެންމެ މަތީގައި މުސްލިމް ދުނިޔެއަކީ ހަމައެކަނި ބޭރުގެ ނިންމުންތަކުގެ ޕޭސިވް ރިސީވަރެއް ނޫން ކަމަށާއި އެއީ އަމިއްލަ ތަޤްދީރުގެ ހީވާގި އާކިޓެކްޓެއްކަން ކަށަވަރު ކުރެވޭނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
ދަ ފައުންޑޭޝަންސް އޮފް ދަ އިމަރޖިންގ އޯޑަރ
މެދުއިރުމަތި އާ ތަރުތީބަކާ ދިމާއަށް ދަތުރުކުރަނީ ހެއްޔެވެ؟
“ޝެއަރޑް ސޮވަރިންޓީ” ފިކުރަށް ތާއީދުކުރާ ފަރާތްތަކުން އިޝާރާތް ކުރަނީ މި ސަރަހައްދުން މިސްރާބު ޖަހާފައިވަނީ އާ ބާރުގެ ބެލެންސަކާ ދިމާއަށް ކަމަށް ދޭހަވާ ބައެއް ނިޝާންތަކަށެވެ.
1. ސަރަހައްދީ ވާދަވެރިންގެ މެދުގައި ގާތްވުން
ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި މެދުއިރުމަތީގައި ޗައިނާގެ މެދުވެރިކަމުގައި ސައުދީ އާއި އީރާނާ ގާތްވުމާއި ތުރުކީ އާއި މިސްރުގެ ގުޅުން މަޑުމައިތިރި ރަނގަޅުވުން ފަދަ ހީވެސް ނުކުރާ ޑިޕްލޮމެޓިކް ހުޅުވުންތަކެއް ފެނިފައިވެ އެވެ. މި ފިޔަވަޅުތަކުން ހާމަވަނީ ފިތުނަ ކުޑަކުރުމަށާއި ހިއްސާކުރެވޭ ސްޓްރެޓެޖިކް މަސްލަހަތުތައް ހޯދުމަށް ޝައުގުވެރިކަން އިތުރުވަމުންދާކަމެވެ.
2. އެމެރިކާގެ ބާރު ދަށްވުން
ސަރަހައްދީ ކަންކަމުގައި ސީދާ ބައިވެރިވުމުން ވޮޝިންޓަން މަޑުމަޑުން ވަކިވެ، ޗައިނާ އާއި ރަޝިޔާއާ ދިމާލަށް ސްޓްރެޓެޖިކް ޕިވޮޓް ކުރުމުން ސަރަހައްދީ ބާރުތަކަށް އިސްކަންދޭ ކަންކަން އަލުން ހަމަޖައްސައި އަމިއްލަ އިއްތިހާދުތައް އުފެއްދުމަށް ޖާގަ ލިބިއްޖެ އެވެ.
3. ރަޝިޔާއާއި ޗައިނާގެ ދައުރު ފުޅާވަމުންދާ މިންވަރު
ބްރިކްސް އާއި ބެލްޓް އެންޑް ރޯޑް ފަދަ އިސްނެގުމެއްގެ ތެރެއިން މޮސްކޯ އާއި ބެއިޖިން އިން ދަނީ ހުޅަނގު މަރުކަޒުކޮށްގެން ދިގު ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން އޮތް ތަރުތީބަށް ގޮންޖަހާ، މަލްޓިޕޯލާ މެދުއިރުމަތި އުފެދުމުގެ އިޝާރާތްކުރާ އާ އިގްތިސާދީ އަދި ސަލާމަތީ އޮނިގަނޑުތައް ބިނާކުރަމުންނެވެ.
4. އިޤްތިޞާދީ އަދި ސަލާމަތީ ގޮތުން އެއްބާރުލުން ދިނުމުގެ ކުރިއެރުން
ހުށަހަޅާފައިވާ އިންޑިއާ-މެދުއިރުމަތި-ޔޫރަޕް އިކޮނޮމިކް ކޯރިޑޯ (އައިއެމްއީސީ) ފަދަ މަޝްރޫއުތަކުން އިގްތިސާދީ އިންޓަގްރޭޝަން ސިޔާސީ ހަމަޖެހުމުގެ ވަސީލަތަކަށް ވެގެންދާ ޝެއަރޑް ރީޖަނަލް އާކިޓެކްޗަރެއްގެ ޚިޔާލު ވަރުގަދަވެގެންދެއެވެ.
5. އިސްރާއީލުން އަލުން ޕޮޒިޝަން ހެދުމަށް ކުރާ މަސައްކަތް
އިސްރާއީލުން ކުރިއަށްދާ ހަރުކަށި އަސްކަރީ ހަމަލާތަކާއި، ގޯލާން އުސް ސަރަހައްދުތަކުގައި ސަރަހައްދު ފުޅާކުރުމާއި، ސީރިއާގެ ބައެއް ހިސާބުތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްރާއީލުގެ ނުފޫޒު ވަރުގަދަ ކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތްތަކުން ދޭހަވަނީ ބަދަލުވަމުން އަންނަ މަންޒަރެކެވެ. ދައުލަތުގެ ވެރިކަމަށް ފަހި ނުވާ ސަރަހައްދީ ނިޒާމަކަށް އެޑްޖަސްޓްވާން މަޖުބޫރުވުމުގެ ކުރިން ބިންމަތީގައި އާ ހަގީގަތްތަކެއް ލާޒިމު ކުރަން ދައުލަތުން އަޒުމް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަމަށް ފެނެ އެވެ.
ހުރަސްތަކާއި ގޮންޖެހުންތައް
މިކަންކަން ދިމާވި ނަމަވެސް، އާ ސަރަހައްދީ ނިޒާމަކަށް ދިއުމުގެ މަގު އޮތީ އޮމާންކަމާ ދުރުގައެވެ. ސްޓްރަކްޗަރަލް އަދި ސިޔާސީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ތެރެއިން އެ ތަސައްވުރަށް ބުރޫއަރާނެ ކަމުގެ ބިރު އެބައޮތެވެ.
7. ސަރަޙައްދީ ބާރުތަކުގެ މެދުގައި ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް ވާދަވެރިކަން
މަސްލަހަތުތައް ފުށުއަރާ ނަމަވެސް، އީރާނާއި ސައުދީ އަރަބިއްޔާގެ އިތުރުން ތުރުކީ އާއި މިސްރާ ދެމެދު ވެސް ފުން ވާދަވެރިކަން ދެމިއޮވެ އެވެ. މި ޓެންޝަންތައް އޭގެ މައިގަނޑުގައި ހައްލު ނުކުރެވި ހުރިއިރު، ކޮންމެ ދައުލަތަކުންވެސް އަމިއްލަ ސްޓްރެޓެޖިކް އަމާޒުތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާއިރު، ސީރިއާ، ޔަމަން، ލީބިޔާ، އިރާގު، އަދި ސޫދާނުގައި ޕްރޮކްސީ ކުރިމަތިލުންތަކުގެ ތެރެއިން ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ.
2. އެއްބައިވަންތަ ސަރަޙައްދީ އޮނިގަނޑެއް ނެތުން
މި ދައުލަތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން ކޯޑިނޭޓް ކުރުމަށް އަދި އެއްވެސް ރަސްމީ މުއައްސަސާއެއް ނެތް، ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަންގެ ސްޓްރަކްޗަރޑް މޮޑެލްއާ އަޅާކިޔާލެވޭނެ އެއްވެސް ކަމެއް ނެތެވެ. ބްރިކްސް އަށް ވެސް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މެމްބަރުކަން ލިބިފައިވީ ނަމަވެސް، އަދިވެސް އޮތީ ލުއި އަދި ލާމަރުކަޒީ އިއްތިހާދެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ.
3. ހުޅަނގުގެ ނުފޫޒު ދެމިއޮތުން
އެމެރިކާގެ ބާރު ބަލިކަށިވެފައިވާއިރު، ހުޅަނގުގެ ނިޒާމު އެއްފަރާތްކުރާ ކޮންމެ ތަރުތީބަކަށް ހުރަސްއެޅޭނެ އެސެޓްތަކެއް ކަމަށްވާ އަސްކަރީ މަރުކަޒުތަކާއި އިގްތިސާދީ ޕާޓްނަޝިޕްތަކާއި ޑިޕްލޮމެޓިކް ޗެނަލްތަކުގެ ތެރެއިން ވޮޝިންޓަނުން އަދިވެސް އޮތީ ބިރުވެރި ލީވަރެކެވެ.
4. އިސްރާއީލުގެ މަޤާމު
އިސްރާއީލުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ނުފޫޒު ކުޑަކުރުމުގެ ބިރު އޮތް ކޮންމެ ނިޒާމަކާ ވަރުގަދައަށް ދެކޮޅު ހަދާނެތީ، އިސްރާއީލުން ވެރިކަންކުރާ ސަރަހައްދީ ބާރަކުން ދަށުދަރަޖައިގެ ދައުރަކަށް ބަދަލުވާނެ ކަމަށް ތަސައްވަރު ކުރަން ދަތި އެވެ.
5. އެތެރޭގެ ނާޒުކުކަން
މި ސަރަހައްދުގެ ބޮޑެތި ގިނަ ދައުލަތްތަކަށް އިގްތިސާދީ ދަތިތަކުން ފެށިގެން ސިޔާސީ ނުތަނަވަސްކަމާ ހަމައަށް ބޮޑެތި ދާޚިލީ ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެ، ލީޑަޝިޕް ދެމެހެއްޓުމުގެ ނުވަތަ ދިގުދެމިގެންދާ ސަރަހައްދީ ތަސައްވުރެއް ބައްޓަން ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ހަނިވެ އެވެ.
މުސްލިމް ދުނިޔެއަށް ރައްދު ދެވޭނެ ގޮތް
“ޝެއަރޑް ސޮވަރިންޓީ” ހަގީގަތަކަށް ވެގެން ދިޔަޔަސް ނުވަތަ ތިއަރީ ކޮންސްޓްރަކްޓެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮތްތޯ، މުހިންމު ސުވާލަކީ މުސްލިމް އުއްމަތަށް މި ބަދަލުތައް ރިއެކްޓިވްކޮށް ނޫނީ ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތެއްގައި އެންގޭޖް ކުރެވޭނީ ކިހިނެއްތޯ އެވެ. އިސްކަންދޭ ބައެއް ކަންތައްތައް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ:
1. ސްޓްރެޓެޖިކް ހޭލުންތެރިކަން އާލާކުރުން
މި ބަދަލުތަކުގައި ފުން ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް ވިސްނުމެއް ނެތި އުއްމަތަށް ދަތުރު ނުކުރެވޭނެއެވެ. ރިސާޗް އިންސްޓިޓިއުޝަންތަކާއި، ޕޮލިސީ ތިންކް ޓެންކްތަކާއި، ސަރަހައްދީ ބާރުގެ ޑައިނަމިކްސްއަށް ފޯކަސްކޮށްގެން ތައުލީމީ އޮނިގަނޑުތައް ބިނާކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.
2. އިޤްތިޞާދީ އެއްބާރުލުން ހަރުދަނާކުރުން
އެހެން މީހުން ބައްޓަންކުރާ ނަތީޖާތަކަށް އިންތިޒާރު ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި މުސްލިމުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮންނަ ގައުމުތަކުން ސައްހަ އިގްތިސާދީ އިންޓަގްރޭޝަން ކުރިއަށް ގެންގޮސް، ބޭރުގެ ބާރުތަކަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަކުރަން ޖެހެ އެވެ.
3. ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ސިނާޢީ މިނިވަންކަން ހޯދުން
ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އުފެއްދުމުގައި އަމިއްލައަށް ބަރޯސާވުމެއް ނެތި ހަގީގީ އިސްތިގުލާލެއް އުފެދިގެން ނުދާނެއެވެ. އެއާ ނުލައި މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަތައް އަމަލީ ގޮތުން ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި އުންމީދީ ވާހަކަތަކެއް ދެމިއޮވެއެވެ.
4. ކިޔަމަންތެރިކަމާއި މާޔޫސްކަމުގެ ވިސްނުން މުގުރާލުން
މުސްލިމް ދުނިޔެއަކީ އަމިއްލަ މުސްތަގުބަލު ބައްޓަން ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ނެތް ދުނިޔެއެއް ކަމަށް ބުނާ ޚިޔާލު ކަނޑައެޅިގެން ދޮގުކުރަން ޖެހެއެވެ. ތާރީޚުން ދައްކާ ގޮތުގައި ލީޑަރޝިޕް ނިސްބަތްވަނީ ހަމައެކަނި ކަންތައްތަކަށް ރައްދުދޭ މީހުންނަށް ނޫން ކަމަށާއި، ޢަމަލުކުރާ މީހުންނަށް ނިސްބަތްވާ ކަމަށެވެ.
5. އިސްރާއީލުން އަލުން ޕޮޒިޝަން ހެދުމަށް ކުރާ މަސައްކަތް
އިސްރާއީލުން ކުރިއަށްދާ ހަރުކަށި އަސްކަރީ ހަމަލާތަކާއި، ގޯލާން އުސް ސަރަހައްދުތަކުގައި ސަރަހައްދު ފުޅާކުރުމާއި، ސީރިއާގެ ބައެއް ހިސާބުތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްރާއީލުގެ ނުފޫޒު ވަރުގަދަ ކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތްތަކުން ދޭހަވަނީ ބަދަލުވަމުން އަންނަ މަންޒަރެކެވެ. ދައުލަތުގެ ވެރިކަމަށް ފަހި ނުވާ ސަރަހައްދީ ނިޒާމަކަށް އެޑްޖަސްޓްވާން މަޖުބޫރުވުމުގެ ކުރިން ބިންމަތީގައި އާ ހަގީގަތްތަކެއް ލާޒިމު ކުރަން ދައުލަތުން އަޒުމް ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަމަށް ފެނެ އެވެ.
ހުރަސްތަކާއި ގޮންޖެހުންތައް
މިކަންކަން ދިމާވި ނަމަވެސް، އާ ސަރަހައްދީ ނިޒާމަކަށް ދިއުމުގެ މަގު އޮތީ އޮމާންކަމާ ދުރުގައެވެ. ސްޓްރަކްޗަރަލް އަދި ސިޔާސީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ތެރެއިން އެ ތަސައްވުރަށް ބުރޫއަރާނެ ކަމުގެ ބިރު އެބައޮތެވެ.
7. ސަރަޙައްދީ ބާރުތަކުގެ މެދުގައި ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް ވާދަވެރިކަން
މަސްލަހަތުތައް ފުށުއަރާ ނަމަވެސް، އީރާނާއި ސައުދީ އަރަބިއްޔާގެ އިތުރުން ތުރުކީ އާއި މިސްރާ ދެމެދު ވެސް ފުން ވާދަވެރިކަން ދެމިއޮވެ އެވެ. މި ޓެންޝަންތައް އޭގެ މައިގަނޑުގައި ހައްލު ނުކުރެވި ހުރިއިރު، ކޮންމެ ދައުލަތަކުންވެސް އަމިއްލަ ސްޓްރެޓެޖިކް އަމާޒުތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މަސައްކަތް ކުރަމުންދާއިރު، ސީރިއާ، ޔަމަން، ލީބިޔާ، އިރާގު، އަދި ސޫދާނުގައި ޕްރޮކްސީ ކުރިމަތިލުންތަކުގެ ތެރެއިން ކުރިއަށް އެބަދެއެވެ.
2. އެއްބައިވަންތަ ސަރަޙައްދީ އޮނިގަނޑެއް ނެތުން
މި ދައުލަތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން ކޯޑިނޭޓް ކުރުމަށް އަދި އެއްވެސް ރަސްމީ މުއައްސަސާއެއް ނެތް، ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަންގެ ސްޓްރަކްޗަރޑް މޮޑެލްއާ އަޅާކިޔާލެވޭނެ އެއްވެސް ކަމެއް ނެތެވެ. ބްރިކްސް އަށް ވެސް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި މެމްބަރުކަން ލިބިފައިވީ ނަމަވެސް، އަދިވެސް އޮތީ ލުއި އަދި ލާމަރުކަޒީ އިއްތިހާދެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ.
3. ހުޅަނގުގެ ނުފޫޒު ދެމިއޮތުން
އެމެރިކާގެ ބާރު ބަލިކަށިވެފައިވާއިރު، ހުޅަނގުގެ ނިޒާމު އެއްފަރާތްކުރާ ކޮންމެ ތަރުތީބަކަށް ހުރަސްއެޅޭނެ އެސެޓްތަކެއް ކަމަށްވާ އަސްކަރީ މަރުކަޒުތަކާއި އިގްތިސާދީ ޕާޓްނަޝިޕްތަކާއި ޑިޕްލޮމެޓިކް ޗެނަލްތަކުގެ ތެރެއިން ވޮޝިންޓަނުން އަދިވެސް އޮތީ ބިރުވެރި ލީވަރެކެވެ.
4. އިސްރާއީލުގެ މަޤާމު
އިސްރާއީލުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ނުފޫޒު ކުޑަކުރުމުގެ ބިރު އޮތް ކޮންމެ ނިޒާމަކާ ވަރުގަދައަށް ދެކޮޅު ހަދާނެތީ، އިސްރާއީލުން ވެރިކަންކުރާ ސަރަހައްދީ ބާރަކުން ދަށުދަރަޖައިގެ ދައުރަކަށް ބަދަލުވާނެ ކަމަށް ތަސައްވަރު ކުރަން ދަތި އެވެ.
5. އެތެރޭގެ ނާޒުކުކަން
މި ސަރަހައްދުގެ ބޮޑެތި ގިނަ ދައުލަތްތަކަށް އިގްތިސާދީ ދަތިތަކުން ފެށިގެން ސިޔާސީ ނުތަނަވަސްކަމާ ހަމައަށް ބޮޑެތި ދާޚިލީ ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެ، ލީޑަޝިޕް ދެމެހެއްޓުމުގެ ނުވަތަ ދިގުދެމިގެންދާ ސަރަހައްދީ ތަސައްވުރެއް ބައްޓަން ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ހަނިވެ އެވެ.
މުސްލިމް ދުނިޔެއަށް ރައްދު ދެވޭނެ ގޮތް
“ޝެއަރޑް ސޮވަރިންޓީ” ހަގީގަތަކަށް ވެގެން ދިޔަޔަސް ނުވަތަ ތިއަރީ ކޮންސްޓްރަކްޓެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮތްތޯ، މުހިންމު ސުވާލަކީ މުސްލިމް އުއްމަތަށް މި ބަދަލުތައް ރިއެކްޓިވްކޮށް ނޫނީ ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތެއްގައި އެންގޭޖް ކުރެވޭނީ ކިހިނެއްތޯ އެވެ. އިސްކަންދޭ ބައެއް ކަންތައްތައް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ:
1. ސްޓްރެޓެޖިކް ހޭލުންތެރިކަން އާލާކުރުން
މި ބަދަލުތަކުގައި ފުން ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް ވިސްނުމެއް ނެތި އުއްމަތަށް ދަތުރު ނުކުރެވޭނެއެވެ. ރިސާޗް އިންސްޓިޓިއުޝަންތަކާއި، ޕޮލިސީ ތިންކް ޓެންކްތަކާއި، ސަރަހައްދީ ބާރުގެ ޑައިނަމިކްސްއަށް ފޯކަސްކޮށްގެން ތައުލީމީ އޮނިގަނޑުތައް ބިނާކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.
2. އިޤްތިޞާދީ އެއްބާރުލުން ހަރުދަނާކުރުން
އެހެން މީހުން ބައްޓަންކުރާ ނަތީޖާތަކަށް އިންތިޒާރު ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި މުސްލިމުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮންނަ ގައުމުތަކުން ސައްހަ އިގްތިސާދީ އިންޓަގްރޭޝަން ކުރިއަށް ގެންގޮސް، ބޭރުގެ ބާރުތަކަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަކުރަން ޖެހެ އެވެ.
3. ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ސިނާޢީ މިނިވަންކަން ހޯދުން
ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އުފެއްދުމުގައި އަމިއްލައަށް ބަރޯސާވުމެއް ނެތި ހަގީގީ އިސްތިގުލާލެއް އުފެދިގެން ނުދާނެއެވެ. އެއާ ނުލައި މިނިވަންކަމުގެ ވާހަކަތައް އަމަލީ ގޮތުން ދެއްކުމުގެ ބަދަލުގައި އުންމީދީ ވާހަކަތަކެއް ދެމިއޮވެއެވެ.
4. ކިޔަމަންތެރިކަމާއި މާޔޫސްކަމުގެ ވިސްނުން މުގުރާލުން
މުސްލިމް ދުނިޔެއަކީ އަމިއްލަ މުސްތަގުބަލު ބައްޓަން ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ނެތް ދުނިޔެއެއް ކަމަށް ބުނާ ޚިޔާލު ކަނޑައެޅިގެން ދޮގުކުރަން ޖެހެއެވެ. ތާރީޚުން ދައްކާ ގޮތުގައި ލީޑަރޝިޕް ނިސްބަތްވަނީ ހަމައެކަނި ކަންތައްތަކަށް ރައްދުދޭ މީހުންނަށް ނޫން ކަމަށާއި، ޢަމަލުކުރާ މީހުންނަށް ނިސްބަތްވާ ކަމަށެވެ.
5. ބައިނަރީ ވިސްނުމުން ކުރިއަށް ދިއުން
ތަރައްޤީތައް ފުރިހަމަ ކާމިޔާބީތަކެއް ނުވަތަ ނާކާމިޔާބީތަކެއްގެ ގޮތުގައި ގިންތިކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، ބޭރުގެ ކުޅުންތެރިންނަށް ބެލުމެއްނެތި، އުއްމަތުގެ ޖަމާޢަތުގެ މަސްލަހަތު ކުރިއަރުވާ ބައެއް ފުރުޞަތުތައް ދެނެގަނެ، އެކަންކަން އަތުލަންޖެހެއެވެ.
ޕޮޓެންޝަލް ސީނަރިއޯސް އެންޑް ދަ ބެސްޓް ޗޮއިސް ފޯ ދަ އުއްމަތު
ކުރިއަށް ބަލާއިރު، ބައެއް ނަތީޖާތައް ވިސްނޭނެއެވެ:
“ޝެއަރޑް ސޮވަރިންޓީ” ބިންވަޅު ނެގިއްޖެނަމަ، މުސްލިމް ގައުމުތަކުން އެކަމާ ގުޅިގެން ފަރުވާތެރިކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭއިރު، އެއީ ސަރަހައްދީ އިމްޕިރިއަލިޒަމްގެ އާ ގޮތަކަށް ތަރައްގީ ނުވާނެކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނުމެވެ.
އެ އިސްނެގުމުގައި ފަހަތަށް ޖެހި، ހުޅަނގުގެ ބާރުވެރިކަން ދެމިއޮތްނަމަ، އޭގެ ޖަވާބަކީ ސިޔާސީ އަދި އިގްތިސާދީ މިނިވަންކަން ކަށަވަރުކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ހުރި ވަރުގަދަ އިސްލާމީ އިއްތިހާދުތަކެއް އުފެއްދުމެވެ.
އަވަށްޓެރި ދައުލަތްތަކުގެ އެތެރޭގެ ނުތަނަވަސްކަން ގެނައުމުގެ ތެރެއިން އިސްރާއީލުން ނުފޫޒު ފުޅާކުރަން ކާމިޔާބު ކުރެވިއްޖެނަމަ، އެ އެޖެންޑާއާ ކުރިމަތިލުމަކީ އެންމެ އިސްކަމެއްދޭ ކަމެއް ކަމުގައި ވާންޖެހޭނެ އެވެ.
ނިންމުން: މުސްތަޤްބަލް ބައްޓަންކުރުން، އެކަމަށް އިންތިޒާރު ނުކުރުން
“އާ މެދުއިރުމައްޗެއް” އުފަންވުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަމުންދާ ކަމުގައި ވިޔަސް ނުވަތަ ހަމައެކަނި ނުފޫޒު އަލުން އިންތިޒާމުވުން ކަމުގައި ވިޔަސް، އެއް ސުވާލަކީ މުސްތަގުބަލު ބައްޓަންކުރާ މީހުންގެ ތެރޭގައި، ނުވަތަ ހަމައެކަނި އެކަމަށް ހޭނިގެންދާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭނެ ހެއްޔެވެ؟
ބޮޑެތި ބަދަލުތަކަކީ ކުރިން ކަނޑައެޅިފައިވާ ބަދަލުތަކެއް ނޫނެވެ؛ އެއީ ހޭލުންތެރިކަމާއި، އިޚްތިޔާރާއި، ޢަމަލުކުރުމުގެ ހިތްވަރު ލިބިފައިވާ މީހުންގެ މުޢާމަލާތްތަކުން އުފެދޭ ކަންކަމެވެ. މިހާރު މި ސަރަހައްދަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ގޮންޖެހުންތަކަކީ ހަގީގަތުގައި މަދުން ނޫނީ ނުފެންނަ ފުރުސަތަކަށް ވެދާނެ، ދުނިޔޭގެ ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި މުސްލިމް ދުނިޔޭގެ ޖާގަ އަލުން ކަނޑައެޅުމަށް ލިބޭ ހިނދުކޮޅަކަށް ވެދާނެ އެވެ. އެކަމަކު މިކަން ވާނީ ޝިއާރުތަކާއި ޝުޢޫރުތަކުން ކުރިއަށް ގޮސް، ގަސްތުގައި ރޭވުމާއި، ޑިސިޕްލިންޑް މަސައްކަތާއި، ސާފު ތަޞައްވުރާ ދިމާއަށް ކުރިއަށް ދާނަމައެވެ.
ތާރީޚަކީ މުޞީބާތުގެ ކުރިން ފަސްޖެހޭ މީހުންނަށް ނިސްބަތްވާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އެއީ ގޮންޖެހުންތައް ފިޔަވަޅަކަށް ބަދަލުކޮށް، އަމިއްލަ މަގުސަދަށް މެޕް އަލުން ކުރަހާ މީހުންނަށް ނިސްބަތްވާ އެއްޗެކެވެ.
އައު ބަދަލު އަދި މެދު އިރުމަތީގެ މުސްތަގްބަލް
