ލިޔުންތެރިޔާ: ޖުނައިދު ޒާހިދު
މި ޖަމާއަތާއި ހަނގުރާމަވެރިންގެ ހަރަކާތުގެ އުފެދުމުގެ ތާރީޚީ ދަތުރު ހަގީގަތުގައި ހޯދަން މަސައްކަތް ކުރާނަމަ، އޭގެ ތާރީޚީ ދަތުރު އުފެދުނީ އިރާގުގައި ޑިމޮކްރެޓިކް ނިޒާމު ޤާއިމުވެ، މި ބިމުގައި ވަކި ޖަމާޢަތެއް ވެރިކަމަށް އައުމަށްފަހުކަން.
އައިއެސް، އިސްލާމިކް ސްޓޭޓް އޮފް އިރާގު އެންޑް ލެވަންޓްގެ ނަމުގައި ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަށް ވަދެ، އަމިއްލަ ނަފްސާއި އެ ހަނގުރާމަތަކަށް ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލުމަށް ވިސްނާފައިވާ ހަރަކާތެކެވެ.
އެ ހަރަކާތް ފެށުނީއްސުރެ ބާރުތައް ވައްޓާލެވޭނެ ގޮތް ވިސްނައި، އެ ހަރަކާތުގެ ވިސްނުން ކުރިއަރައި، ހުރިހާ ހަރަކާތެއް އެ ބާރުތަކުގެ ތެރެއަށް ޣަރަގުވާން ޖެހޭނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރި އެވެ.
ސްޓޭޓް އޮފް އިރާގު އެންޑް ދަ ލެވަންޓް (އައިއެސް) ގެ ނަމުގައި އުފައްދާފައިވާ ގްރޫޕަކީ ވަލު ފިކުރުތަކާއި އުސޫލުތަކުން ހަތިޔާރު އެޅި ވެމްޕަޔަރ ގްރޫޕެކެވެ. އެއީ ވަލު ޖަނަވާރުތަކާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ އިހުސާސެއް އުފައްދައިގެން ދުނިޔެ ހިތާމަވެރިކަމާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ އިހުސާސަކަށް ބަދަލުކޮށްލުމަށްޓަކައި އެތައް ހެނދުނުތަކެއް ވަންދެން ތަރުތީބު ގެއްލިގެންދާ ކަމެކެވެ.
ޝަރީއަތް އުފެއްދުމާއި ޗާޓަރުގައި އެންމެ ފަހުގެ އަމާޒަކީ ޝަރީއަތް ތަންފީޒު ކުރުން ކަމަށް ބުނެފައިވާ އެ ޖަމާއަތުން ވަނީ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ގޮތްގޮތަށް ޝަރީއަތުގެ ބަދުނާމު ކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވެފަ އެވެ.
ހަގީގަތުގައި މިހާރުގެ ދުނިޔެއަށް ފުންކޮށް ބަލާލިޔަސް، ޓެރަރިޒަމް މިދުވަސްވަރު ދުނިޔޭގެ އެއް ގޮފިތަކާއި މުހިންމު މައްސަލަތަކަށް ވެފައިވާއިރު، ހަގީގަތުގައި މި ނުކިޔަމަންތެރި ކުއްޖާ ތަރުބިއްޔަތު ކުރަމުންދާ މެދުއިރުމަތި ވެފައިވަނީ ފަނާކުރަނިވި ބަދަލުތަކާއި ތަރައްގީތަކުގެ އަތަކަށެވެ.
ހަގީގަތުގައި އައިއެސްގެ ޙާދިސާއަކީ އެންމެ ނުބައި، އެންމެ ވަލު އަދި މި ވަލު ޖަމާޢަތުގެ އެންމެ އުސްމިނުގައި މިހާތަނަށް މިދާއިރާއަށް އައިސް ބަދަރުއަށް ނިސްބަތްވާ އެންމެ ޚާއްޞަ އެއް ޖަމާޢަތެވެ.
މި ހަރަކާތް އުފެދުމުގެ ސަބަބުތަކާއި ކަންތައްތައް ހޯދަން ބޭނުންނަމަ، ފުރަތަމަ ބަލަންޖެހެނީ، މި ޖަމާޢަތް އުފެދުނު ސަބަބުތައް ރަނގަޅަށް ދެނެގަނެވޭނެ ގޮތަކަށެވެ.
އަނިޔާވެރިކަމާއި ހަލާކުގެ ފޮތިގަނޑު ވިޔަފާރިކޮށްފައިވާ އައިއެސްގެ ހަރަކާތަކީ ހަމައެކަނި އަރަބި ގައުމުތަކެއް ނޫން ކަމަށާއި އެ ސަރަހައްދުގެ ހުރިހާ ގައުމުތަކެއް ވެސް ރައްކާތެރި ނޫން ގޮތަކަށް ހަދާފައިވާ ހަރަކާތެކެވެ.
މި ގްރޫޕް އުފެދުނީ ކިހިނެއް އަދި ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟
އައިއެސް އުފެދުނީ ކިހިނެއްތޯއާއި ކީއްވެގެންތޯ ކުރެވޭ ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި ގަބޫލުކުރަންޖެހޭ ކަމަކީ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް މި ސަރަޙައްދުގެ ޤައުމުތަކުގެ މެދުގައި އެއް މަސްލަހަތެއްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް ނެތުމުން އައިއެސް ފަދަ ޖަމާޢަތްތަކުގެ ނާރުތަކުގައި ލޭ އޮހޮރުވައި، ބާރު ފޯރުކޮށްދޭ ކަމެވެ.
ނިޒާމީ އަދި ޞައްޙަ ޕްލޭނެއް ނެތުމުން ދުނިޔޭގެ އެކި ގްރޫޕްތަކުން އަމިއްލައަށް ވެރިއެއް ނެތް އަދި ރޭވުން ނެތް ބައެއްގެ ގޮތުގައި ވިސްނައި، މި ރޭވުން ނެތްކަމުގެ ސަލާމަތްތެރިންގެ ގޮތުގައި އަމިއްލައަށް ދެކެއެވެ.
މި ޤަތުލުވެރިކަމުގެ ހަރަކާތް އުފެދުމުގައި ދެވަނަ ކަމަކަށް ވެދާނެއެވެ.މިކަމުގެ ސަބަބުން މި ސަރަހައްދުގައި އައިއެސް އުފެދުނު ކަމުގެ އިތުރުން ފަނާކުރަނިވި ޖަމާއަތްތަކުގެ އެންމެ އަސާސީ އެއް މޮޓިވް ކަމަށް ވެސް ބެލެވެ އެވެ.
އިރާގާއި ސީރިޔާގެ ހަނގުރާމަތަކާއި އެމެރިކާގެ ދައުރު ބާރުތަކުގެ މެދުގައި ޓެންޝަން އުފެދެނީ މިއިން މޮޅު ބާރެއް ކަމަށް ދައުވާކުރާ މީހުންގެ ތެރެއިން އެކަކު އޭނާގެ ބާރު ދަށަށްދާ ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް، ފުނޑުފުނޑުވުމުގެ ދިމާލަށް ފިޔަވަޅެއް އަޅާފައި ވަނިކޮށެވެ.
މެދުއިރުމައްޗާއި އޭޝިއާގެ ފަހަކަށް އައިސް ހިނގަމުންދާ ކަންކަމުގައި މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވާ އެމެރިކާއަށްވެސް އައިއެސް އުފެދުމުގައި މިއަށްވުރެ ކުލަގަދަ ގަލަމެއް ވަނީ ލިބިފައެވެ.
އެމެރިކާއިން ހީކުރީ އިރާގުގައި އަދި އޭގެ ފަހުން ސީރިއާގައި ދާޚިލީ ހަނގުރާމަތައް ރޯކޮށްލައިގެން އެގައުމުގެ އަމާޒުތައް ހާސިލްކުރުން ގާތްވެފައިވާ ކަމަށެވެ.
އަދި މި މަޤްޞަދު ޙާޞިލުކުރުމަށްޓަކައި ޕްރޮކްސީ ގްރޫޕްތައް ހުރެ، އެކުވެރިން ޚިލާފުވެއްޖެނަމަ، އޭގެ ނުތަނަވަސް މަގު އޮމާންކުރެވޭނެ ގޮތަށް، އަމިއްލައަށް އަޑުއަހަން ޖެހެއެވެ.
އެމެރިކާއިން އައިއެސްގެ ހަރަކާތްތައް ވަކި ޕްލޭނަކާއި ޕްރޮގްރާމަކާއެކު އިންތިޒާމުކޮށް، އެ ސަރަހައްދުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ޖާސޫސީ އިދާރާތަކާ ހަވާލުވިއެވެ.
އެމެރިކާގެ ފުރަތަމަ ޕްލޭނަކީ ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި އެމެރިކާގެ ރޭވުންތަކަށް ހުރަސްއެޅިދާނެ އެހެން ޖިހާދީ ހަރަކާތްތައް ނައްތާލުމަށްޓަކައި އެ ސަރަހައްދުގައި ހާއްސަކޮށް އިރާގާއި ސީރިއާގައި މިފަދަ ހަރަކާތްތައް އުފެއްދުމެވެ.
އެމެރިކާގެ ދިގުމުއްދަތުގެ ރޭވުންތަކުގައި މަކަރުވެރިކަމާއި ކުއްތާ ފަދަ ކަމުގެ އިހުސާސެއް އޮތުމުން، ޖިހާދީ ހަރަކާތްތައް ނައްތާލުމުގައި ނުވަތަ އެންމެ ކުޑަމިނުން ބަދުނާމުކުރުމުގައި ފައިދާހުރި އައިއެސްގެ ޕްލޭން ވެގެން ދިޔައީ މި ނުބައި ހިޔަނި ދިގުމުއްދަތުގެ ރޭވުންތަކުގެ އެއް އިސްކަންދިނުމަށެވެ.
މި ޕްލޭން ބިންވަޅު ނެގި، ވަރުގަދަ ވުމަށް ސީޑް ކުރެވިދާނެ ގައުމުތަކަކީ އިރާގާއި ސީރިއާ އެވެ.