ދާޢިޝީ ޚަވާރިޖު ފިތުނަވެރިކަމުގެ ފަހަތުގައިވާ އިޤްތިޞާދީ މެޝިނަރީ ބެލުން
3 ވަނަ ބައި

ލިޔުންތެރިޔާ: ހިޖާޒު ތަމީމް

ބޭރުގެ މާލީ މަސްދަރުތައް

އައިއެސް އަކީ މިޒަމާނުގެ ތާރީހުގައި ވެސް އެންމެ މުއްސަނދި އެއް ޓެރަރިސްޓް ޖަމިއްޔާގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު ދެކެ އެވެ.  ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އަސްކަރީ އޮޕަރޭޝަންތަކާއި، ޕްރޮޕެގެންޑާގެ މަސައްކަތްތަކާއި، އިދާރީ މެޝިނަރީތައް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، މި ޖަމާއަތުން ވަނީ މާލީ ގިނަ މަސްދަރުތަކެއް ބޭނުންކޮށްފައެވެ.  އައިއެސް އިން މާލީ ގޮތުން އަމިއްލައަށް ދިރިއުޅެވޭނެ ގޮތް ތަކުރާރުކޮށް ކުރިއަށް ގެންދިޔައިރު، ބޭރުގެ ބޮޑެތި ފައިސާގެ ފައިދާ ވެސް އައިއެސް އަށް ލިބިފައިވެ އެވެ.  މި ބޭރުގެ މަސްދަރުތަކުން ނިސްބަތްވަނީ ބޭރު ޤައުމުތަކުން، މުއައްސަސާތަކުން ނުވަތަ ފަރުދުންގެ ފަރާތުން އުފެދޭ މާލީ ޗެނަލްތަކަށެވެ.

ބޭރުގެ މާލީ އެހީތެރިކަމުގެ މުހިންމު މަސްދަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛

– ގަލްފުގެ ވަކި ޤައުމުތަކުން ސަރުކާރާ ގުޅުންހުރި އެހީ
– ގަލްފުގެ މުއްސަނދި ވަކިވަކި ފައިނޭންސަރުން
– ޗެރިޓަބަލް ފައުންޑޭޝަންތަކާއި ޖަމިއްޔާތައް
– އިންސާނީ އެހީ ވައްކަން ކުރުން 
– ސޯޝަލް މީޑިއާ އަދި އެންކްރިޕްޓް ނެޓްވޯކް މެދުވެރިކޮށް ހަދިޔާކުރުން
– ހަނގުރާމައިގެ ޣަނީމާގެ ފަސްވަނަ ބައި (ޚުމްސް) އެވެ
– ބޭރުގެ ހަމްދަރުދީވެރިންގެ އަމިއްލަ މުދާ
– ހަނގުރާމަވެރިންގެ އާއިލާތަކުން މާލީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން
މި މަޞްދަރުތައް ތިރީގައި އިތުރަށް ތަފްޞީލުކޮށް ބަލާލާނަމެވެ.

ގަލްފް ގައުމުތަކުގެ ތާއީދު

އައިއެސް އިން މާލީ ގޮތުން އަމިއްލައަށް ދިރިއުޅެވޭނެ ގޮތް ތަކުރާރުކޮށް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ނަމަވެސް، އެކި ސްޓްރެޓެޖިކް މަގުސަދުތަކަށް ވަކި އަރަބި ގައުމުތަކުން – ކުވައިތާއި ސައުދީ އަރަބިއްޔާ އަދި ޔުނައިޓެޑް އަރަބް އެމިރޭޓްސް ހިމެނޭ ގޮތަށް – ބޭރުގެ ބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ލިބިފައިވެ އެވެ.  ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމަކީ 2013 އާއި 2014 އާ ދެމެދު ކުވައިތުން އައިއެސްއަށް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި މާލީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން ކަމެވެ.

ރަޝިޔާގެ އިންސްޓިޓިއުޓް ފޯ ސްޓްރެޓެޖިކް ސްޓަޑީޒް އިން ބުނާ ގޮތުގައި މި ސަޕޯޓްގެ މައިގަނޑު މަގުސަދަކީ ސީރިއާ ސަރުކާރު ވައްޓާލުމެވެ.  މިފަދަ އެސެސްމަންޓްތައް ޖަރުމަނުގެ ޔުނިވާސިޓީ އޮފް މައިންޒްގެ ސެންޓަރ ފޯ ރިސާޗް އޮން ދަ އަރަބް ވޯލްޑްގެ ޑިރެކްޓަރު ޑރ. ގަންތަރު މޭޔަރު އަދި އިރާގީ އޮފިޝަލަން ވަނީ ބުނެފަ އެވެ.

ބައިނަލްއަގްވާމީ ފާޑުކިޔުންތަކާއި ޑިޕްލޮމެޓިކް ޕްރެޝަރު އިތުރުވުމާ ގުޅިގެން، މި ގައުމުތަކުގެ ތެރެއިން ބައެއް ގައުމުތަކުން ވަނީ ހަރުކަށި ޖަމާއަތްތަކަށް ފައިސާ ދިނުން ހުއްޓުވުމަށް ގާނޫނުތައް ފާސްކޮށްފަ އެވެ.  2013 ވަނަ އަހަރު ސައުދީ އަރަބިއްޔާއިން އައިއެސްއަށް މާލީ އެހީތެރިކަން ދިނުން ކުށެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިއިރު، ގަލްފުގެ އެހެން ގައުމުތަކުން ވެސް ވަނީ މިފަދަ ގާނޫނީ ހުރަސްތަކެއް އަޅާފަ އެވެ.  ނަމަވެސް މި ގާނޫނުތައް ތައާރަފް ކުރި ނަމަވެސް ގިނަ ފަހަރަށް މާލީ އެހީ ނުސީދާ ގޮތެއްގައި ކުރިއަށް ދިޔައީ މެދުވެރިންނާއި މޫނު ފޮރުވާފައިވާ ޗެނަލްތަކެއް މެދުވެރިކޮށެވެ.

ގަލްފުން އިންޑިވިޖުއަލް ފައިނޭންޝަރުން

އައިއެސްގެ ބޭރުގެ ފައިސާގެ ބޮޑު ބައެއް ލިބުނީ ގަލްފް ސަރަހައްދުގައި ތިބި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުންނެވެ.  އައިއެސްއަށް ފައިނޭންސް ދިނުމުގައި ޝާހީ އާއިލާތަކުގެ މެމްބަރުންނާއި މުއްސަނދި ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ފިކުރީ ގޮތުން ދުއްވާ ފަރުދުން ގަތަރާއި ސައުދީ އަރަބިއްޔާއާއި ކުވައިތާއި ޔޫއޭއީ ފަދަ ގައުމުތަކުން ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރި އެވެ.

އެކި އިންޓެލިޖެންސް އަދި މީޑިއާ ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ގޮތުގައި 2013 އާއި 2014 އާ ދެމެދު އެކަނިވެސް މި ފަރާތްތައް ޖަމާޢަތުގައި 40 މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ ޑޮލަރުގެ ފައިސާގެ އެހީ އެ ޖަމިއްޔާއަށް ދީފައިވެއެވެ.  މި ގިނަ ކޮންޓްރިބިއުޝަންތައް ދުއްވާލީ އައިއެސްއާ ފިކުރީ ގޮތުން ގުޅިގެން ނުވަތަ ސަރަހައްދީ ބާރުގެ ޑައިނަމިކްސް އާއި ގުޅިފައިވާ ސިޔާސީ މޮޓިވްސް ތަކުންނެވެ.

މީގެ އިތުރުން މެދުއިރުމަތިން ބޭރުގެ އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުން – ގިނަ ފަހަރަށް އައިއެސްގެ ޕްރޮޕެގެންޑާގެ ނުފޫޒު ފޯރާ، އެ ޖަމާއަތުގެ ދީނީ ޝަރުއީ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ލިބިފައިވާ – ވެސް އެ ޖަމާއަތުގެ މަސައްކަތަށް އެހީތެރިވުމަށް މާލީ ގޮތުން އެހީތެރިވެދިނެވެ.