ލިޔުންތެރިޔާ: މުފްތީ ބަޝީރު އަހުމަދު މުހާޖިރު
ޖިހާދުގެ މުހިންމު ވާޖިބުގައި އިންތިހާއަށް ބޮޑު ހެޔޮ ސިފަތަކެއް އެކުލެވިގެންވެއެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ދޫކޮށްލުމުން މުސްލިމުން ނިކަމެތިކަމާއި ބަދުނާމުގެ ތެރެއަށް ގެންދެއެވެ. ތާރީޚުން ހެކިވާ ގޮތުގައި ޖިހާދުން ދުރުވި ކޮންމެ ޤައުމެއްވެސް ނިމުނީ ފަހުގެ ޖީލުތައް އަޚްލާޤީ ގޮތުން ބަލިކަށި، ލަދުވެތި، ބިރުވެރި، އަދި އެދުންތަކުގެ ތެރެއަށް ޣަރަޤުވެގެންނެވެ.
މާތްالله ތަކުރާރުކޮށް ޤުރުއާނުގައި ބާރުއަޅުއްވައި، މުއުމިނުންނަށް ޖިހާދުގައި ބައިވެރިވުމަށް އިރުޝާދު ދެއްވައި، އެއީ ފައިދާހުރި ވިޔަފާރިއެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވައި، ޝަރަފުވެރިކަމުގެ މަޞްދަރެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރައްވައެވެ. އެއީ މީހަކު ޖިހާދު ދޫކޮށް – މުއްސަނދިކަމާއި އަމިއްލަ ނަފްސަށް ވިޔަސް – ދުނިޔޭގެ ކަންކަމާއި އެދުންތަކުގައި ފޫހިވެއްޖެނަމަ ބޮޑު ގެއްލުމަކާއި ނިކަމެތިކަމާއި ފާފައާއި ނާކާމިޔާބީއެއް ކުރިމަތިވާކަން ސާފުވެއެވެ.
2. ޖާހިލުކަން
މުސްލިމް އުންމަތް ދަށަށް ގޮސް ފަހަތަށް ޖެހުމުގެ އަސާސީ އެއް ސަބަބަކީ ޖާހިލުކަމެވެ. ދެ ވައްތަރަކަށް ބަހާލެވިދާނެއެވެ.
އ. ދީނީ ޖާހިލުކަމެވެ
މިއިން އިޝާރާތް ކުރަނީ މުސްލިމުންނަށް ޝަރީޢަތުގެ އަމުރުފުޅުތައް ނޭނގި ތިބުމަށެވެ.
– ޢަޤީދާތައް ބަލިކަށިވެއްޖެނަމަ މުސްލިމަކަށް އިސްލާމްދީނަށް ފުރިހަމައަށް އީމާންވާ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ނުހުރެވޭނެއެވެ.
– އަޅުކަން ކުރުމަށް އިހުމާލުވެއްޖެނަމަ އެއީ الله ގެ ދީނާއި ދުރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
– ހުއްދަ މުއާމަލާތްތައް ކޮމްޕްރޮމައިޒްވެއްޖެނަމަ، ޙަލާލު (ހުއްދަ) އާއި ޙަރާމް (ޙަރާމް) ތަފާތުކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ގެއްލި، އާމްދަނީއަކީ ޙަލާލު ނުވަތަ ޙަރާމް އެއްޗެއްތޯ ނުވަތަ އަމިއްލަ ހައްޤުތައް ދަމަހައްޓަނީތޯ ނުވަތަ އެހެން މީހުންގެ ޙައްޤުތަކާ ޚިލާފު ކަމެއްތޯ ބެލުމެއްނެތިއެވެ.
ބ. ޒަމާނީ ޖާހިލުކަމެވެ
މީގެ ތެރޭގައި ޓެކްނޮލޮޖީއާއި، ބޭސްވެރިކަމާއި، މިޒަމާނުގެ އެހެނިހެން ދާއިރާތައް ފަދަ ޒަމާނީ ސައިންސްތައް ހޯދުމުގައި އިހުމާލުވުން ހިމެނެއެވެ.
ތާރީޚީ ގޮތުން މުސްލިމުންނަކީ ޒަމާނީ ސައިންސްތަކުގެ ކުރިއަރާފައިވާ ބައެއް ކަމަށާއި، ޞަލީބީ ވެރިން އެމީހުންގެ ދަރިން ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރުމަށްޓަކައި މުސްލިމް މަދަރުސާތަކަށް ފޮނުވި މިންވަރަށެވެ. ނަމަވެސް މުސްލިމުން އެންމެ ފަހުން މި ސައިންސްތައް ދޫކޮށްލުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މިއަދު މިނިވަންކަމާއެކު އަސާސީ އާލާތްތައް އުފެއްދުމަށް ވެސް ނުކުޅެދިއްޖެއެވެ. އެމީހުންނަށް އެއްޗެއް އުފެއްދުމަށް ކާމިޔާބު ވެއްޖެނަމަ، އިތުރަށް ރީފައިން ކުރުމަށް ގިނަ ފަހަރަށް ބޭރުގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވެއެވެ.
މި ޖާހިލުކަމުގެ ސަބަބުން މިޒަމާނުގެ ދުނިޔޭގައިވެސް އަދި އިސްލާމީ އިމުގެ ތެރޭގައިވެސް އުއްމަތް ފަހަތަށް ޖެހިއްޖެއެވެ. އުއްމަތުގެ ޒުވާނުން ޖިހާދާއި ވަކިވެފައިވާ ބޮޑު އެއް ސަބަބަކީ ސީދާ ޖާހިލުކަމުން އުފެދިފައިވާ ޖިހާދުގެ މުހިންމުކަމާ މެދު ހޭލުންތެރިކަން ކުޑަވުމެވެ.
ނިންމުން:
މުސްލިމް އުންމަތުން ކުރީގެ ޝަރަފު އަލުން ހޯދައި ދުނިޔެއާ ވާދަކުރަން މަސައްކަތް ކުރާނަމަ ފުރަތަމަ ޖިހާދަށް އެނބުރި، ދެން ދީނީ އަދި މިޒަމާނުގެ ޖާހިލުކަން އެތެރެއިން ނައްތާލަން ޖެހެ އެވެ. މިވަގުތު އުއްމަތުން ދީނަކީ ޢިލްމުވެރިންނާއި ދަރިވަރުންގެ ޒިންމާއެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭއިރު ޒަމާނީ ޢިލްމުތަކާ ދުރުވެ، އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ގެއްލުން ލިބެއެވެ.
3. ފުރިހަމަ ނުވާ ޢިލްމު
ޢިލްމު ފުރިހަމަ ނުވުމަކީ އުއްމަތުގެ ތެރޭގައިވާ އަނެއް ބޮޑު މައްސަލައެވެ. މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިޔާ ޝަކީބު އަރުސްލާން، އޭނާގެ ފޮތް “لماذا تأخَّرالمسلمون وتقدَّم غیرُهم” ގައި ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“މުސްލިމުން ދަށަށް ދިއުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ސަބަބަކީ ޖާހިލުކަމަށް ވުރެ ވެސް ނުރައްކާތެރި ޢިލްމު ފުރިހަމަނުވުމެވެ. މުޅިން ޖާހިލު މީހަކު ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ވާހަކަ އަޑުއަހައި ކިޔަމަންތެރިވެދާނެއެވެ .”
ޕަޝްޓޯ ބަހެއްގައި މި ޝުޢޫރު ގުގުމާލައެވެ:
“ބައި ޑޮކްޓަރަކީ ދިރިއުޅުމަށް ނުރައްކަލެއް، އަދި ބައި އިލްމުވެރިޔަކީ އީމާންތެރިކަމަށް ނުރައްކަލެއް.”
މި ފުރިހަމަ ޢިލްމު ނެތުމަކީ ކުރިއެރުމަށް ހުރަސްއެޅޭ ކަމެއް ކަމުގައި ވާއިރު، އެކި ދާއިރާތަކުގެ ޕްރޮފެޝަނަލުން (އިންޖިނިއަރުން، ޑޮކްޓަރުން، ޔުނިވަރސިޓީ ޕްރޮފެސަރުން) ގިނަ ފަހަރަށް އެމީހުންގެ ދާއިރާތަކުގެ ތަޖުރިބާ ނެތުމުން، ޖަމާޢަތުގައި ނާކާމިޔާބުވެ، ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާ ވަރަކަށް ދަށަށް ދެއެވެ.
4. ކޮރަޕްޓް އިލްމުވެރިންނާއި ލީޑަރުން
އުއްމަތް ދަށަށް ދިއުމުގެ ބޮޑު ސަބަބަކީ ކޮރަޕްޓް އިލްމުވެރިން (އުލާމާއްސުއޫ) އާއި އަނިޔާވެރި ވެރިން ގިނަވުމެވެ. ލީޑަރޝިޕް އެފަދަ ފަރުދުންގެ އަތްމައްޗަށް އޮތުމުން، ކޮރަޕްޝަނާއި ހަލާކުވުން ކޮންމެހެން ވެގެންދެއެވެ.
