އިޤްބާލް ހަމްޒާ
ކޮންމެ ޤައުމެއްގެ ދިރިހުރުމާއި، އެ ޤައުމެއްގެ ވެރިކަންކުރާ ނިޒާމުގެ ދިގުދެމިގެންދާކަން ބިނާވެފައިވަނީ، އެ ޤައުމެއްގެ ސިޔާސީ ތަޞައްވުރުގެ ޙިކުމަތާއި، އެ ޤައުމެއްގެ ސްޓްރެޓެޖީތަކުގެ އެއްގޮތްކަމާއި، ޤައުމީ ސިޔާސަތުތަކުގެ ފުންމިނުގެ މައްޗަށެވެ. މުޅި ދުނިޔޭގައި ދައުލަތްތައް އުފެދިފައިވަނީ ތަފާތު ބިންގަލުންނެވެ. ބައެއް މީހުން އުފަންވީ ހިއްސާކުރެވޭ އީމާންތެރިކަމާއި، ނަސްލެއް ނުވަތަ ފިކުރަކުން ކަމަށާއި، އަނެއް ބަޔަކު ވުޖޫދަށް ވަޑާންކޮށްފައިވަނީ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ އުންމީދުތަކަށް ޚިދުމަތް ކުރުމަށެވެ. މިފަދަ އާޓިފިޝަލްކޮށް ބިނާކޮށްފައިވާ ދައުލަތްތަކުގައި ރައްޔިތުންނަށް ނިސްބަތްވާ ކަމުގެ ގުދުރަތީ އިހުސާސެއް ކުރެވޭނީ މަދުންނެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެމީހުންގެ ޤައުމީ ލޯބި އުފެދިފައިވަނީ، އެއްބައިވަންތަކަމާއި މަޤްޞަދުގެ ވަހުމު ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ފަރުމާކޮށްފައިވާ ޕްރޮޕެގެންޑާއެއްގެ ތެރެއިން އިންޕްލާންޓް ކުރެވިފައެވެ.
ތާރީޚުން ދައްކާ ގޮތުގައި ބޭރުން އިންޖިނިއަރިންގ ކޮށްފައިވާ މި ޤައުމުތަކުގެ ވެރިކަމުގެ ވަސީލަތުގެ ކޮންޓްރޯލް ގެއްލިގެން ދިއުމުން، އެމީހުންގެ ވުޖޫދު ވެސް ފަޅައިގެން ދާން ފަށައެވެ. ޕާކިސްތާނަކީ އޭގެ މުހިންމު މިސާލެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ޤައުމެއް ކަމަށާއި، މިހާރު ފެންނަމުންދަނީ ދަށަށް ގޮސް އެތެރޭގެ ފަޅައިގެންދިއުމުގެ އޮޅުން ބޮޅުން ބޮޑު އަލާމާތްތަކެކެވެ.
ތިރީގައި މިވަނީ ޕާކިސްތާން ފުނޑުފުނޑުވާން އުޅޭކަމުގެ ފާޅުކަން ބޮޑު ބައެއް ނިޝާންތަކެވެ.
1. ސިޔާސީ ނުތަނަވަސްކަން: ދަ ކްރަމްބްލިންގ ކޯރ
ޕާކިސްތާނުގެ މިހާރުގެ ހާލަތަށް ގާތުން ބަލާލުމުން އެނގޭނީ ރޫހާއި ތަސައްވުރު ފަޅައިގެން ގޮސްފައިވާ ގައުމެކެވެ. ރައްޔިތުންނާއި، ސިޔާސީ ނިޒާމާއި، އެއް ޒަމާނެއްގައި އެމީހުން ތަމްސީލުކުރާ ކަމަށް ބުނާ ޕާޓީތަކުގެ އެއް މަޤްޞަދެއް މިހާރު ހިއްސާއެއް ނުކުރެއެވެ. މީގެ ދެ ދިހަ އަހަރު ކުރިން ގާތްގަނޑަކަށް ކޮންމެ ރައްޔިތަކުވެސް ފަޚުރުވެރިކަމާއެކު ޤައުމީ ދެ ޝިޢާރެއް ގުގުމާލިއެވެ: “ސަބް ސޭ ޕެހްލޭ ޕާކިސްތާން” ގެ މާނައަކީ ޕާކިސްތާން ފުރަތަމަ އާއި “ޕާކް ފައުޖް ޒިންދާބާދު” ގެ މާނައަކީ ޕާކިސްތާން ސިފައިން ދިރިއުޅެން.
އޭރު ސިފައިންނަށް ފާޑުކިޔުމަކީ ހީވެސް ނުކުރާފަދަ ކަމެއް. އަސްކަރިއްޔާއަކީ މުޤައްދަސް، ދައުލަތުގެ އަތްނުލެވޭ ރައްކާތެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެވުނެވެ. މިއަދު އެ އިޙްތިރާމް ވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް ނެތިގެން ގޮސްފައެވެ. އެތައް މިލިއަން ބަޔަކު އެކަމާ ދެކޮޅު ހަދައި، އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކު މިހާރު ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގައި އެންމެ ކޮރަޕްޓް އަދި އަމިއްލަ އެދުން ބޮޑު ފަރުދުންނަކީ މިހާރު ސިފައިންގެ ޖެނެރަލުންނެވެ.
ހުޅަނގުގެ އެންމެ އަގުބޮޑު ބައެއް ޕްރޮޕަޓީތަކާއި ލަގްޒަރީ ރިސޯޓްތަކަކީ މި ޖެނެރަލުންގެ މިލްކުވެރިކަމުގައިވާ ބައެއްކަން އާދައިގެ ރައްޔިތުންނަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އެނގިވަޑައިގަންނަވައެވެ. ސިފައިންގެ އަމިއްލަ މަސްލަހަތަށްޓަކައި ފުރާނަ ނުވަތަ ދިރިއުޅުން ގުރުބާން ކުރަން ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ރައްޔިތުން މިހާރު ބޭނުމެއް ނޫނެވެ. ގައުމީ ޟަމީރު ހޭއަރާފައިވާއިރު، މިހާރު މީހުންނަށް ވިސްނޭ ގޮތުގައި “ޕާކިސްތާން ފުރަތަމަ” ފަދަ ޝިއާރުތަކަކީ ދުވަހަކުވެސް ހަގީގަތުގައި ގައުމާ ބެހޭ ޝިއާރުތަކެއް ނޫނެވެ؛ އެއީ ޖެނެރަލުންގެ އަމިއްލަ ސަރަޙައްދުތަކަށް ޝީލްޑްތަކެކެވެ.
ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުން ވެސް ވަނީ އަސްކަރީ ބާރުވެރިކަމާ ދުރުވާން ފަށާފައެވެ. އެއް ޒަމާނެއްގައި ސިފައިން ސިޔާސީ ނިޒާމު ޑިކްޓޭޓް ކުރި ތަންތަނުގައި މިހާރު ޕާޓީތަކުން އަމިއްލަ މިނިވަން ކޯހެއް ހޯދައި، ޖެނެރަލުންގެ ގާނޫނާ ހިލާފު އަމަލުތަކަށް ޖަވާބުދާރީވުމަށް ފާޅުގައި ޑިމާންޑް ކުރެ އެވެ.
ޕާކިސްތާނުގެ އާންމުން މާ ހޭލުންތެރިވެ، ހުސް ބަސްތަކުން ތެޅިފޮޅިގެން ނުވަތަ ބިރުވެރިކަމާއި މަޖުބޫރުކުރުމުގެ ސިޔާސަތުތަކުން ބިރުގަނެވޭ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑަށް ހޭލުންތެރިވެފައިވެ އެވެ. ޚައިބަރު ޕަޚްތުންޚްވާ އާއި ބަލޫޗިސްތާނުގައި ސިފައިންގެ އަނިޔާވެރި ކެމްޕޭންތަކުގެ ޝިކާރައަކަށް ވެފައިވާ އެތައް ހާސް ޒުވާނުންނެއް ޖަލުތަކުގައި އުޅެއެވެ. ނަމަވެސް މި އުކުޅުތައް ވަނީ ތަބާވުން އާލާކުރުމުގައި ނާކާމިޔާބުވެފައެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެމީހުން ވަނީ ފުރައްސާރައަށް ތެޔޮ ޖަހައި، ދެކޮޅުހެދުމުގެ ރައްޔިތުންގެ އަޒުމް ފުންކޮށްފަ އެވެ.
ވޮޝިންޓަންގެ އެދުމުގެ މަތިން އަސްކަރިއްޔާއިން އިމްރާން ޚާންގެ ސަރުކާރު ރޫޅާލުމުން ހަގީގަތުގައި ވެސް މާސްކު ވެއްޓުނެވެ. އެ އެޕިސޯޑުން އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކަށް ގަބޫލުކޮށްދިނީ ސިފައިން ޚިދުމަތް ކުރަނީ ގައުމީ މަސްލަހަތަށް ނޫން ކަމަށާއި އެމެރިކާގެ މަސްލަހަތަށް ކަމަށެވެ. މިއަދު އިމްރާންގެ ޕާޓީ، އެތައް މިލިއަން ސަޕޯޓަރުންނެއް ކޮމާންޑް ކުރި ނަމަވެސް، އުވާލައި، ލީޑަރުން ޖަލަށްލައި، ޕަންޖާބުގެ ނުފޫޒުގަދަ ތަހްރީކް-އެ-ލަބްބައިކް ޕާކިސްތާނުން ވެސް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގައި ބްރޭންޑްކޮށްފި އެވެ.
އަސްކަރިއްޔާއަށް ދުވަހަކުވެސް އަސްލު ވަފާތެރިކަން ހޯދައި ނުދެވުނު ބަލޫޗިސްތާނުގައި މިހާރު ޚުދުމުޚުތާރު ކަމުގެ ގޮވާލުން ގަދަވަމުންދެއެވެ. ޝައްކު ޤަބޫލުކުރުމަކަށް ހަރުވެ، މިނިވަންކަމުގެ ހުވަފެން އާ ބާރަކާއެކު ފެތުރެއެވެ.
ޚުލާޞާކޮށް ދަންނަވާނަމަ، އެއް ޒަމާނެއްގައި އަސްކަރީ މުއައްސަސާގެ ދަގަނޑު ހިފެހެއްޓުމުގެ ތެރެއިން ދަމަހައްޓާފައިވާ ޕާކިސްތާނުގެ ސަރަޙައްދީ އެއްބައިވަންތަކަމަށް މިހާރު ނުރައްކާވެފައިވަނީ އާންމުންގެ ޝުޢޫރަށް ފުން ބަދަލެއް އައުމުންނެވެ. ބަލޫޗިސްތާނާއި، ޚައިބަރު ޕަޚްތުންޚްވާއާއި، އަދި ޕަންޖާބުގައިވެސް ސިފައިންނާމެދު ނުރުހުން އުފެދިފައިވަނީ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަށެވެ. މި އަތޮޅުތަކުގެ ރައްޔިތުން ވަނީ ސިފައިންގެ ފިކުރީ ތާށިގަނޑުން މިނިވަންވެފައެވެ.
ނިޒާމެއް ދެމެހެއްޓޭ ވާހަކަތަކުން އާބާދީއެއްގެ ސިކުނޑި މިނިވަން ކުރުމުން، އެ ނިޒާމު ފުނޑުފުނޑުވުމަކީ ކޮންމެހެން ވާންޖެހޭ ކަމެއް ކަމުގައި ވެގެންދެއެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ އެއް ޒަމާނެއްގައި މުޤައްދަސް ޝިއާރުތައް މިހާރު ގުގުމާލަނީ ހޮޅި، ހޭލާ ގައުމެއްގެ ހަރަދުގައި މަދު ބައެއްގެ އިމްތިޔާޒުތައް ދިފާއު ކުރުމަށް ހަދާފައިވާ ޕްރޮޕެގެންޑާ މެޝިނެއްގެ ބާވަތްތަކެކެވެ.
ޕާކިސްތާން ފުނޑުފުނޑުވުމުގެ މަގުމަތީގައި | 1 ވަނަ ބައި
