ލިޔުންތެރިޔާ: ޤާދިރު ނިޒާމް
އައިއެސް، އުފެދުނު އިރުއްސުރެ، ހަމައެކަނި ޓެރަރިސްޓް ޖަމިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި ނޫން ކަމަށާއި، ނައްތާލުމާއި ހަމަނުޖެހުން ގެނައުމުގެ ހިސާބު ޖަހާފައިވާ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވަމުން އަންނަ ކަމަށެވެ. ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ އަނިޔާވެރިކަމުގެ ސަބަބުން، މި އުފެދުމުގެ ސަބަބުން ދާޚިލީ، ސަރަޙައްދީ، އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ މަންޒަރުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަސަރުކޮށްފައިވެއެވެ- ޚާއްސަކޮށް މުސްލިމް ދުނިޔޭގެ ތެރޭގައި. ފާއިތުވި ދިހަވަރަކަށް އަހަރު ތެރޭގައި ލޭއޮހޮރުވުމާއި، މުޖުތަމަޢުތައް ފުނޑުފުނޑުވެ، އިޖުތިމާޢީ ފުނޑުފުނޑުވުމުގެ ފިޔަވަޅުތައް ދޫކޮށްލާ، މިހާ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޓެރަރިޒަމްގެ ކެމްޕޭނެއް ހިންގާފައި ނުވާ އެހެން އެއްވެސް ޖަމާޢަތަކުން ނުވެއެވެ.
އައިއެސް އިން ފެށުނީއްސުރެ ގެންގުޅުނީ މުސްލިމުންގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އޮންނަ ގައުމުތަކަށް ގެއްލުން ދިނުމުގެ މަގުސަދުގައި ވަކި އަދި ބައިބައި ކުރުވަނިވި ފިކުރެކެވެ. އިސްލާމީ ރަމްޒުވެރިކަމުގެ ހެދުން އަޅައިގެން ހުރިއިރު، އޭގެ އަމަލުތަކުން އިސްލާމްދީނުގެ އަސާސީ އަގުތައް ހީވާގިކަމާއެކު ފުނޑުފުނޑުކޮށްލިއެވެ. އިސްލާމީ ހަރަކާތްތަކާއި، މުޖާހިދުންނާއި، ފިކުރީ އިސްލާހުވެރިން ހެޔޮ ބަދަލަކާ ދިމާއަށް ވަރުގަދައަށް ކުރިއަށް ދިޔަ ސަރަހައްދުތަކުގައި- އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ޑިސިޕްލިންޑް މަސައްކަތަށްފަހު- އައިއެސްއައިއެސް އިން އެމީހުންގެ ދުވެލި ބުރޫއަރުވައި ރޭލުން ކަނޑާލައި، ސްޓްރަކްޗަރޑް ކުރިއެރުން ހަލާކުވެގެން ދިޔައެވެ.
އައިއެސްގެ އުފެދުމަކީ މުޑުދާރު ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތެއް އުފެދުމަށް ވުރެ މާ ބޮޑު ކަމެއް؛ އެއީ މުސްލިމުންގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި، އަމިއްލަ ނިންމުމާއި، އިސްތިގުލާލަށް ޙިސާބުކުރެވިފައިވާ ހަމަލާއެއް ތަމްސީލުކުރާ ކަމެކެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ ކޮމިޓްޑް އެކްޓިވިސްޓުންނާއި ފިކުރީ ހަރަކާތްތަކުން – ދިގުމުއްދަތުގެ ސްޓްރެޓެޖީތައް ވަރަށް ފަރުވާތެރިކަމާއެކު އެކުލަވާލައި، ޙަރަކާތްތެރި ނަތީޖާތައް ޙަޤީޤަތަކަށް ހަދަން ފެށި- އެމީހުންގެ މަސައްކަތް މި ނާމާން ބާރުގެ ސަބަބުން ނާކާމިޔާބުވިތަން ފެނުނެވެ. އައިއެސްގެ ރެޑިކަލް ފިކުރަކުން އުންމީދު ކަނޑާލައި، ގުޅިފައިވާ ޕްލޭންތައް ސެބޮޓޭޖްކޮށް، އީމާންތެރިކަމާއި ކެތްތެރިކަމާއި އިސްލާހުގެ ތެރޭގައި ބިނާވެފައިވާ އުންމީދުތައް ނިއްވާލި އެވެ.
ހަގީގަތުގައި އައިއެސް އަކީ ދުވަހަކުވެސް އިސްލާމީ ރިވައިވަލިޒަމްގެ ގުދުރަތީ ނަތީޖާއެއް ނޫނެވެ. އެއީ ހަމަނުޖެހުން އުފެއްދުމާއި، އޮޅުން ބޮޅުން އުފެއްދުމާއި، ހަމަނުޖެހުންތަކުގެ ފަހުގެ މުޖުތަމަޢުތަކުގައި އުފެދިފައިވާ ނާޒުކު ސުލްޙަ ފަހަތަށް ޖައްސާލުމަށް އިންޖިނިއަރ ކުރެވުނު އެއްޗެކެވެ. އޭގެ އަނިޔާވެރި އޮޕަރޭޝަންތައް – ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ރޭވިފައިވާ އަދި އަނިޔާވެރިކަމާއެކު ހިންގި – މުޅި ސަރަހައްދުތައް ގިނަ ފަރާތްތަކެއްގެ ނުތަނަވަސްކަމުގެ ވޯރޓެކްސްއަކަށް ދަމައިގަނެ، އެކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ހަމަހަމަކަން ގެއްލިގެން ދިޔައެވެ.
ތަރައްޤީވަމުން އަންނަ ގިނަ ޤައުމުތަކުގައި- ގިނަ ފަހަރަށް ސިޔާސީ ޢިލްމުގައި “ތިންވަނަ ދުނިޔެ” ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ- ވެރިކަމުގެ އޮނިގަނޑުތަކާއި، ޒަމާނީވުމާއި، އަލުން ބިނާކުރުން ބައްޓަންވާން ފެށި ޤައުމުތަކުގައި، އައިއެސް އުފެދުމަކީ ބޭރުގެ ތަދައްޚުލުވުމަށް ފަސޭހަ ބަހަނާއަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ގާނޫނާއި ދުނިޔޭގެ ސަލާމަތަށް ދަމަހައްޓާ ކަމަށް ބުނާ ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކުން އައިއެސް އިން އުފެއްދި ހަލަބޮލިކަމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ތަދައްޚުލުވުން ޖަސްޓިފައި ކުރި އެވެ. ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމްގެ ވީނިއާގެ ދަށުން އެމީހުން ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް އެޖެންޑާތައް ލާޒިމުކޮށް، ލޯކަލް ޑައިނަމިކްސް މެނިޕުއަލް ކުރީ އަމިއްލަ ފައިދާއަށެވެ.
ގިނަ ފަހަރަށް ބައިނަލްއަޤްވާމީ ނިޒާމުގެ ރައްކާތެރިންގެ ގޮތުގައި ތިބި މި ވެރިކަންކުރާ ބާރުތަކުން ތާރީޚީ ގޮތުން މުސްލިމް އަދި ވަސީލަތްތައް މުއްސަނދި ޤައުމުތަކުގެ މިނިވަން ކުރިއެރުމާމެދު ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކޮށްފައިވެއެވެ. އެމީހުންނަށް މިފަދަ ޤައުމުތަކަކީ ދުނިޔޭގެ ތަރައްޤީގެ ބައިވެރިންނެއް ނޫން ކަމަށާއި އޭގެ ބަދަލުގައި އެއީ ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމުގެ ވަސީލަތްތަކެއް ކަމަށްވާ ކޮންޓްރޯލް ކުރަންޖެހޭ މުއްސަނދިކަމުގެ މަޞްދަރުތަކެކެވެ.
އައިއެސް ފަދަ ޖަމިއްޔާތައް ކުރިއެރުމަށް ސްޕޮންސަރކޮށް ނުވަތަ ހުއްދަ ދިނުމުން، މި ބާރުތަކުން ސްޓްރެޓެޖިކް މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލުކުރުން: އަމާޒު ޤައުމުތަކުގެ ސިޔާސީ އަދި އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުން ހުއްޓުވައި، ދިވެހިންގެ ދެކޮޅުވެރިކަން ބަލިކަށިކޮށް، ސުލްޙަ ބެލެހެއްޓުމުގެ ނުވަތަ ހަމަޖެހުމުގެ ނިޝާނުގައި ދެމެހެއްޓެނިވި ބޭރުގެ ޙާޟިރީއެއް ޖަސްޓިފައިކުރުން.
ނަމަވެސް ސީދާ އިންޓަރވެންޝަން ގިނަ ފަހަރަށް ހަނިކުރެވެނީ މި ބާރުތަކުން ބިނާކުރުމުގައި އެހީތެރިވި ވަރަށް ޤާނޫނީ އޮނިގަނޑުތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އެހެންކަމުން، މި ސަރަހައްދުތަކުގައި އެމީހުންގެ ދައުރު ޝަރުޢީ ކުރުމަށްޓަކައި، ނުސީދާ ސްޓްރެޓެޖީތަކަށް ރިޒޯޓް ކުރަނީ، ބިރުވެރިކަން އުފެއްދުމާއި، މާސް މީޑިއާ މެނިޕުއަލް ކުރުމާއި، އާންމުންގެ ތަޞައްވުރު އަލުން ބައްޓަން ކުރުމެވެ. އައިއެސް އިން އުފައްދާ ބިރުވެރިކަމަކީ ހަތިޔާރު ޖަހައިގެން، ހިފާފައިވާ މީހުން ނާޒުކު އާބާދީތަކުގެ ކުރިމަތީގައި “ރައްކާތެރިންނަށް” ބަދަލުވެގެންދާ ބިރުވެރިކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އައިއެސްގެ ވުޖޫދާއި ދެމިއޮތުމުން ވެސް އެ އައިއެސްއަށް ތާއީދު ނުވަތަ ތަޙައްމަލު ކުރުމުގެ ފަހަތުގައިވާ ފުން ފަނާކުރަނިވި އަދި ހިސާބުކުރެވިފައިވާ މޮޓިވްސްތައް ހާމަވެގެންދެއެވެ.
މިއަދު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަނީ ރޯގް ގްރޫޕެއް އެކްސިޑެންޓްވެގެން އުފެދުމެއް ނޫން، އެކަމަކު އުފެއްދިފައިވާ ނުރައްކަލެއް ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތެއްގައި ތަންފީޒު ކުރުމެވެ. ދުނިޔޭގެ ވަކި ބާރުތަކާއި ސަރަހައްދީ ބާރުތަކުގެ ސިއްރު އެޖެންޑާތަކާ ގުޅިފައިވާ އައިއެސް އިން ވަނީ ސަރަހައްދީ އިސްތިގުލާލަށް ބުރޫއަރާ، ބޭރުގެ ހިސާރުތައް ކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފަ އެވެ.
ގިނަ ހާލަތްތަކުގައި ސުޕަޕަވަރުތަކުގެ އަސްކަރީ ޙާޟިރީއަށް ބުއްދިވެރި ބޭނުންތެރިކަމެއްވެސް އަދި އާންމު ޑިމާންޑެއްވެސް ނެތެވެ. ނަމަވެސް އައިއެސް އިން ދޫކޮށްލި ޓެރަރިޒަމްގެ ސަބަބުން ފަސޭހަކަމާއެކު އެފަދަ ޙާޟިރީއެއްގެ ޖަސްޓިފިކޭޝަން ލިބުނެވެ. ހަރުކަށި ފިކުރުތަކާ ދެކޮޅަށް ކެމްޕޭނެއްގެ ގޮތުގައި ފެށި ކަންތައް ވެގެން ދިޔައީ ދިގު މުއްދަތަކަށް ކޮންޓްރޯލާއި ހިސާރުކުރުމުގެ ބަހަނާއަކަށެވެ.
ޝައްކެއްވެސްނެތްގޮތުގައި އައިއެސް އަކީ ފޭބްރިކޭޓް ކޮންސްޓްރަކްޓެއް- ސަރަހައްދީ އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޖާސޫސީ ނެޓްވޯކްތަކުން ތަރުބިއްޔަތުކޮށް އޭގެ ބޭނުން ހިފާފައިވާ ކޮންސްޓްރަކްޓެކެވެ. މި ފިކުރަކީ ދުވަހަކުވެސް ތަރުތީބާއި، އިންސާފާއި، ޞައްޙަ ދީނީ ވެރިކަން ޤާއިމުކުރުމަށް އުފެއްދި ފިކުރެއް ނޫންކަން އިސްލާމީ ދުނިޔެއާއި، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފުޅާ މުޖުތަމަޢަށްވެސް ދެނެގަތުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެއީ ގަސްތުގައި ހަލަބޮލިކަން އުފައްދައި، މަޒުހަބީ ފިކުރު ފުންކޮށް، މުޅި ސަރަހައްދުތައް ނާތަހުޒީބުކޮށް ދުނިޔޭގެ ވެރިކަމުގެ މަސްލަހަތުތަކުގެ ޚިދުމަތުގައި އުފެއްދި އެއްޗެކެވެ.
އައިއެސްގެ ލެގަސީގެ ތެރޭގައި ސީރިއާ، އިރާގު، ބްރަސެލްސް، އަފްޣާނިސްތާން، ޕާކިސްތާން، ތަޖިކިސްތާން، އީރާން، ލަންޑަން އަދި އެގައުމުތަކުގައި ވެސް ބިރުވެރި ޓެރަރިސްޓް ހަމަލާތަކެއް – އެތެރޭގެ، ސަރަހައްދީ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ހަމަލާތައް ހިމެނެ އެވެ. މި އަނިޔާވެރިކަންތައް ދައްކުވައިދެނީ ހަމައެކަނި އެ ޖަމާއަތުގެ ވަލު ޖަނަވާރުކަމުގެ ހަނދާންތަކެއް ނޫން ކަމަށާއި، އެ ޖަމާއަތުގެ ވުޖޫދުން އާލާކޮށް، ދެމެހެއްޓުމާއި، ފައިދާ ލިބުނު ފުޅާ ޖިއޮޕޮލިޓިކަލް ޑިޒައިންތަކުގެ ހަނދާންތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ސަރަހައްދި އަދި ގްލޯބަލް އޯޑަރ ޑިސްޓެބިލައިޒް ކުރުމުގައި އައިއެސްގެ ދައުރު
