ލިޔުންތެރިޔާ: މުޙައްމަދު އަފްޣާން
ތާރީޚީ ޚަވާރިޖާއި މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު (ނުވަތަ ޒަމާނީ ހަރުކަށި ޖަމާއަތް) އާއި ދެމެދު ތާރީޚީ ތަރުތީބާއި، މަޤްޞަދުތަކާއި، ސްޓްރެޓެޖީތަކާއި، ސުލޫކުގެ ގޮތުން ބޮޑެތި ތަފާތުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މި ތަފާތުތައް ކަނޑައެޅިފައިވަނީ އަންނަނިވި ގޮތަށެވެ.
1. ބިންގަލާއި ފިކުރު
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖު: އެއީ އިސްލާމްދީނުގައި ފުރަތަމަ ސިޔާސީ އަދި ދީނީ ޚިޔާލުތަފާތުވުންތެރިން، ޢަލީ (ރ.އ) ގެ ޚިލާފަތުން ވަކިވެގެންނެވެ. އެމީހުން ހަރުކަށި އުސޫލުތަކަށް ތަބާވެ، ބޮޑު ފާފައެއް ކުރުމުން މުސްލިމަކު ކާފަރަކަށް ވެގެން ދިޔައީ ކަމަށް ގަބޫލުކުރިއެވެ.
– ޒަމާނީ ހަރުކަށި ޖަމާއަތްތައް: އައިއެސް ފަދަ ޖަމާއަތްތަކުން ވެސް ތަކްފީރު (އެކްސްކޮމިއުނިކޭޝަން) ފަދަ ހަރުކަށި ފިކުރުތައް ގެންގުޅެއެވެ. ނަމަވެސް އެމީހުންގެ ތަކްފީރު ތަންފީޒުކުރުން މާ ފުޅާވެ، ގިނަ ފަހަރަށް އެމީހުންގެ ފިކުރާ ނުވަތަ އުސޫލުތަކާ ޚިލާފުވާ ކޮންމެ މީހަކު މުރުތައްދުވެފައިވާ ނުވަތަ ކާފަރެއްގެ ގޮތުގައި ލޭބަލް ކުރެއެވެ.
2. މަޤްޞަދުތައް
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެމީހުންގެ އަސާސީ މަޤްޞަދަކީ އިސްލާމީ ޚިލާފަތް “ޠާހިރު”ކޮށް، އެމީހުން “ޞާލިޙު މުސްލިމުން” ކަމަށް ދެކޭ މީހުންގެ މައްޗަށް ވެރިކަން ޤާއިމުކުރުމެވެ. އެބޭފުޅުންގެ މަސައްކަތަކީ ބޮޑު ތަނުން އެމީހުންގެ ޒަމާނުގައި މިހާރު ތިބި ވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ކުރި މަސައްކަތެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖް: އެމީހުންގެ ސިޔާސީ މަޤްޞަދުތަކަކީ ދުނިޔޭގެ މަޤްޞަދުތަކެކެވެ. އެމީހުން ހޯދަނީ އެމީހުންގެ އެއްކިބާވެފައިވާ ފިކުރު މުސްލިމުންނާއި ޣައިރު މުސްލިމުންގެ މައްޗަށް ވެސް މަޖުބޫރުކޮށްގެން ލާޒިމުކުރުމަށެވެ. އެމީހުންގެ ސްޓްރެޓެޖީތަކަކީ އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ ހަމަލާތަކާއި، އާންމުންނަށް ގެއްލުންދިނުމާއި، ދުނިޔޭގެ ޓެރަރިސްޓް ނެޓްވޯކްތައް އުފެއްދުން ފަދަ އުދުވާނީ ސްޓްރެޓެޖީތަކެކެވެ.
3. އުކުޅުތަކާއި ޓެކްނޮލޮޖީ
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެމީހުންގެ ހަނގުރާމަ ބަރޯސާވެފައިވަނީ ކަނޑިއާއި ވަޅި ފަދަ އެދުވަސްވަރު ލިބެންހުރި ހަތިޔާރާއި ގޮތްތަކަށެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު: އެމީހުން ބޭނުންކުރަނީ ޒަމާނީ ހަތިޔާރާއި، ޓެކްނޮލޮޖީއާއި، ސޯޝަލް މީޑިއާއާއި، އަމިއްލައަށް މަރުވާ ބޮމުގެ ހަމަލާތަކެވެ. އެމީހުން އިންޓަނެޓް ބޭނުންކޮށްގެން ހަރުކަށި ފިކުރު ފެތުރުމާއި، ފޮލޯވަރުން ހޯދުމާއި، އެމީހުންގެ ޕްރޮޕެގެންޑާ ޕްރޮމޯޓް ކުރެއެވެ. އެމީހުންގެ އުސޫލުތަކުގެ ތެރޭގައި އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ ހަމަލާތަކާއި، ބޮން ގޮއްވުމާއި، ހަނގުރާމައިގެ އުސޫލުތަކާ ޚިލާފު އެހެނިހެން އުކުޅުތައް ހިމެނެއެވެ.
4. އަނިޔާވެރިކަމުގެ އަމާޒުތައް
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެމީހުން މުހިންމު ގޮތެއްގައި ހަނގުރާމަކުރީ އެމީހުންގެ ހަރުކަށި ޢަޤީދާތަކާ ދެކޮޅު ހަދާ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް، ވަކި ފަރުދުންނަށް ނުވަތަ ޖަމާޢަތްތަކަށް ފޯކަސްކޮށްގެންނެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު: އެމީހުންގެ އުސޫލަކީ ތަފާތުކުރުމެއް ނެތި، ހަނގުރާމަވެރިން ކަމުގައި ވިޔަސް އާންމުންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން ކުރާ އުސޫލެކެވެ. އެމީހުން ކުށެއްނެތް މީހުން މަރާލުން ޖަސްޓިފައިކޮށް، ބިރުވެރިކަން ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އުފެއްދުމަށް ބޭނުން ކުރެ އެވެ.
5. ދީނީ ލިޔުންތަކުގެ މާނަކުރުން
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެމީހުން އިސްލާމީ ލިޔުންތައް އަކުރުން އަކުރަށް މާނަކުރީ ފުން މާނަތަކެއްގެ ތެރެއަށް ފުންކޮށް ނުވަދެ އެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު: އެމީހުން ވެސް ލިޔުންތައް އަކުރުން އަކުރަށް މާނަކުރާއިރު، އެމީހުންގެ ސިޔާސީ އަދި އަސްކަރީ މަޤްޞަދުތަކާ އެއްގޮތަށް ލިޔުންތައް އޮޅުވާލައިގެން އިތުރަށް ކުރިއަށް ދެއެވެ. އެމީހުންގެ ހަރުކަށި ފިކުރުތަކަށް ތާއީދުކުރާ އާޔަތްތަކެއް ނުވަތަ ޙަދީޘްތަކެއް ޚިޔާރުކޮށްގެން ނަންގަވާއިރު، ރަޙްމަތާއި ޢަދުލުވެރިކަމަށް ބާރުއަޅާ އާޔަތްތަކަށް އަޅާނުލައެވެ.
6. ތަކްފީރު ޢަމަލުތައް
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެމީހުންގެ ތަކްފީރު ބޮޑުތަނުން ހަނިވެފައި އޮތީ އެމީހުންގެ ދީނީ އުސޫލުތަކާ ސާފުކޮށް ދެކޮޅު ހަދާ މީހުންނަށެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު: އެމީހުން މުސްލިމުންނާއި ޣައިރު މުސްލިމުންނަށް ވެސް ދުޝްމަނުންގެ ގޮތުގައި ލޭބަލް ކުރަނީ، ހަމައެކަނި އެމީހުންގެ ފަހަތުގައި ތިބި މީހުންނަކީ “ހަގީގީ މުސްލިމުން” ކަމަށް ދެކިގެންނެވެ. އަދި އެއް ހަރުކަށި ފިކުރުތަކެއް ހުރި ނަމަވެސް ތަންކޮޅެއް ހަރުކަށި ވިސްނުންތަކެއް ހުރި ޖަމާއަތްތަކާ ވެސް ހަނގުރާމަ ކުރެ އެވެ.
7. ފިކުރު ފަތުރާލުން
– ތާރީޚީ ޚަވާރިޖް: އެބޭފުޅުންގެ ދަރުސް ދެއްވުން ޙައްދުވެފައި އޮތީ އާންމު ދަރުސްތަކާއި ދީނީ އެއްވުންތަކަށެވެ.
– މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖު: އިންޓަނެޓާއި، ސޯޝަލް މީޑިއާއާއި، އެކިއެކި ޕްރޮޕެގެންޑާ ޓޫލްސް ބޭނުންކޮށްގެން އެމީހުންގެ ފިކުރު ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ފެތުރުމަށް ބޭނުންކުރެއެވެ. އެމީހުންގެ އަމާޒަކީ އާންމުންގެ ޚިޔާލު މެނިޕިއުލޭޓްކޮށް، އެމީހުންގެ ސަފުތަކަށް ވަކިވަކި ފަރުދުން ރެކްރޫޓް ކުރުމެވެ.
ނިންމުން
ތާރީޚީ ގޮތުންނާއި މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖުންނަކީވެސް އަސާސީ ގޮތުން ހަރުކަށި ޖަމާއަތްތަކެކެވެ. ނަމަވެސް މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖުންނަކީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުންކުރުމާއި، ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ޕްރޮޕެގެންޑާއާއި، ދުނިޔޭގެ ގުޅުންތަކުގެ ސަބަބުން މާ ނުރައްކާތެރި ބައެކެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުރިން އުޅުނު މީހުންނާ އަޅާބަލާއިރު ގެއްލުން ބޮޑުވެއެވެ.
