ލިޔުންތެރިޔާ: ޔަހްޔާ ޒަހަރު
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ރަޙިމަހުﷲ ގެ ޒަމާނުގައި ޝުޒާބުލް ޙަރޫރީ އިސްވެ ހުންނަވައިގެން ޚަވާރިޖުން އަލްޖަޒީރާ ސަރަޙައްދުގައި ބަޣާވާތް ކުރިއެވެ. ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް މުޙައްމަދު ބިން ޒުބައިރުލް ޙަންޒާލީ މެދުވެރިކޮށް އެމީހުންނަށް ސިޓީއެއް ފޮނުއްވިއެވެ.
އެ ސިޓީ ލިބުމާއެކު ޚަރީޖީން ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒާއެކު ބަހުސް ކުރުމަށް ޤާބިލް އަދި ވިސްނުންތޫނު ދެ މަންދޫބުން ފޮނުވިއިރު، އެއީ އާސިމް ކިޔާ އިތިއޮޕިއަކާއި ޝައިބާނީ ކިޔާ އަނެއް މަންދޫބެކެވެ.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް އެމީހުންނާ ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ، “މުސްލިމް ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް ބަޣާވާތް ކުރަން ތިޔަ އިޚްތިޔާރު ކުރެއްވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟”
އޭގެ ތެރެއިން އާސިމް ނަމަކަށް ކިޔާ މީހަކު ޖަވާބު ދިނީ “އޭ އުމަރު! ކަލޭގެފާނުގެ ވެރިކަމާމެދު އަހަރެމެންގެ އެއްވެސް ޝަކުވާއެއް ނެތް، ކަލޭގެފާނު الله ގެ ބިމުގައި އިންސާފު ތަންފީޒު ކުރަމުންދާތީއެވެ. ނަމަވެސް އަހަރެމެންނާއި ކަލޭގެފާނާ ދެމެދު ތަފާތު އެއް ނުކުތާއެއް އެބައޮތެވެ. އެކަން ގަބޫލުކޮށްފިނަމަ.” , އަހަރެމެން ކަލޭމެންނާއެކު ތިބޭނަން، އަދި ކަލޭމެންވެސް އަހަރެމެންނާއެކު ތިބޭނަން.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ވިދާޅުވިއެވެ.
އާސިމް ވިދާޅުވީ “އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަނީ އާއިލާގެ އަމަލުތަކާ ދެކޮޅު ހަދައި، އެމީހުންގެ އުސޫލާ ހިލާފަށް ގޮސް އެމީހުންގެ އުސޫލު އަނިޔާވެރި ކަމަށް ކުށްވެރިކުރާތަން. ރަނގަޅު މަގުގައި ތިބި ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް އެމީހުން މަގުފުރެދިފައިވާ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރާނަމަ އާންމުކޮށް އެމީހުންނާ ވަކިވެ ލަޢުނަތް ދޭށެވެ.” . މިއީ އަޅުގަނޑުމެން އެއްބައިވަންތަކޮށް ނުވަތަ ވަކިކުރެވޭނެ ހަމައެކަނި މައްސަލައެވެ.”
އުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ޖަވާބު ދެއްވީ “ޝައްކެއްވެސްނެތްގޮތުގައި ތިޔަބައިމީހުންގެ ވާހަކަ އަޅުގަނޑަށް ވިސްނި، ތިޔަބައިމީހުން ދުނިޔޭގެ ފައިދާއަށްޓަކައި ބާޣީ ނުވެ އާޚިރަތް ހޯދަމުންދާކަން ދެކެމެވެ. ނަމަވެސް ތިޔަބައިމީހުން މަގުން އެއްކިބާވެއްޖެއެވެ.”
އެކަލޭގެފާނު ކުރިއަށް ގެންދެވީ “ތިޔަބޭފުޅުންގެ ކިބައިން އެއްޗެއް އަހާލަން؛ الله އަކީ ޙާޟިރުވެ ހެކިވާ މީހެއްގެ ގޮތުގައި ދެކި، ތިޔަބައިމީހުންގެ ޢިލްމަށް ބަލާއިރު ތެދުވެރިކަމާއެކު ޖަވާބުދާރީވުން. ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިންގެ ތެރޭގައި އަބޫބަކުރުއާއި ޢުމަރު ނުތިއްބެވި ހެއްޔެވެ؟ ތިޔަބައިމީހުން އެބައިމީހުންދެކެ ލޯބިވެ، އެމީހުން ޙަޤީޤަތުގެ މަތީގައި ތިބި ކަމަށް ހެކިބަސް ނުދެނީ ހެއްޔެވެ؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދެއްވީ “އާދެ، އަބޫބަކުރު އާއި އުމަރު އަޅުގަނޑުމެންގެ ވެރިންގެ ތެރޭގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށާއި، އެބޭފުޅުންގެ ތެދުވެރިކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން ހެކިބަސް ދޭން” ކަމަށެވެ.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ސުވާލު ކުރެއްވީ، “ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އަވަހާރަވުމަށްފަހު، ގިނަ ޢަރަބިން މުރުތައްދުވިއިރު، އަބޫބަކުރު އެމީހުންނާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދުކޮށް، އެމީހުންގެ ލޭ އޮހޮރުވައި، އެމީހުންގެ އަންހެނުންނާއި ދަރިން އަތުލައިގަނެ، އެމީހުންގެ އަތުލައިގަނެފައެއް ނުވެއެވެ މުދާ ޣަނީމާއެއްގެ ގޮތުގައި؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދިނީ “ޝައްކެއްވެސްނެތްގޮތުގައި އެއީ ވީގޮތް” ކަމަށެވެ.
އުމަރު ބިން އަބްދުލް އަޒީޒް ކުރިއަށް ގެންދެވީ “އަބޫބަކުރު ޝަހީދުވުމަށްފަހު އުމަރު ޚަލީފާއަކަށް ވެވަޑައިގެން އެ ހުރިހާ އަސީރުން މިނިވަންކޮށް، އެމީހުންގެ ޤަބީލާތަކަށް ފޮނުވާލިއެވެ.”
އާސިމް ކަށަވަރުކޮށްދިނީ “އާނ، އެއީ ތެދެއް” ކަމަށެވެ.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ދެން ސުވާލު ކުރެއްވީ، “އެހެންވީމާ، އަބޫބަކުރު އުމަރުން ވަކިވެވަޑައިގަތީތޯ، ނުވަތަ ޢުމަރު އަބޫބަކުރުގެފާނާއި ވަކިވެވަޑައިގަތީތޯ؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދިނީ “ނޫން” ކަމަށެވެ.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ސުވާލު ކުރެއްވީ، “އެއިން އެއްވެސް ކަމަކާ ވަކިވެވަޑައިގަންނަވަނީ ހެއްޔެވެ؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދިނީ “ނޫން، ދުވަހަކުވެސް” ކަމަށެވެ.
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ދެން ވިދާޅުވީ، “މިހާރު އަޅުގަނޑަށް ކިޔައިދީބަލަ، ނަހުރާވާނުގެ މީހުންނަކީ ތިބާގެ ކުރިން ތިބި ބައެއް ނޫންތޯ؟ ތިބާ އެމީހުންދެކެ ލޯބިވެ، އެމީހުންގެ ސަލާމަތަށް ހެކިބަސް ނުދެނީ ހެއްޔެވެ؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދެއްވީ “އާދެ، އެއީ އަހަރެމެންގެ ކުރިން އުޅުނު މީހުން ކަމަށާއި، އެބޭފުޅުންގެ ސަލާމަތަށް އަޅުގަނޑުމެން ހެކިވަމެވެ.”
އުމަރު ބިން އަބްދުލް އަޒީޒު ދެން ބަޔާންކުރެއްވި ގޮތުގައި “ކުފާގެ ރައްޔިތުން ނަހުރާވާންގެ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ހިނގާލުން ހިނގިއިރު، އެމީހުން (ނަހުރާވާންގެ މީހުން) އަނިޔާވެރިކަމުން ހިފެހެއްޓި، ސުލްހަވެރި މީހުންނަށް ބިރު ނުދެއްކި، އެއްވެސް ލޭ އޮހޮރުވާފައެއް ނުވެއެވެ.”
އާސިމް އެއްބަސްވީ “އާނ، އެއީ ތެދެއް” ކަމަށެވެ.
އޭނާ ކުރިއަށް ގެންދެވީ “ބަސްރާގެ ރައްޔިތުންނަށް އުސޫލާއި އަމަލުގެ ތަފާތުތަކާ އެކު ވެސް ކޫފާގެ ރައްޔިތުންދެކެ ލޯބިވާން ފުރުސަތު ލިބެނީ ކޮން ކަމެއް ހެއްޔެވެ؟ ސުލޫކާއި ސުލޫކާއި ދުނިޔޭގެ މުދާ ފަދަ ކަންކަމުގައި ބޮޑެތި ތަފާތުތަކެއް ހުރި ނަމަވެސް ދެ ގްރޫޕަށް ވެސް ލޯބިވަނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟”
އުމަރު ބިން އަބްދުލް އަޒީޒު ދެން ސުވާލު ކުރެއްވީ “ތިޔަބައިމީހުންގެ ނަޒަރުގައި އަހަރެންގެ އާއިލާއާ ދުރުހެލިވުމުގެ ނުވަތަ ލަޢުނަތް ދިނުމުގެ ޖާގައެއް ނެތް ހެއްޔެވެ؟ ފާފަވެރިންނަށް ލަޢުނަތް ދިނުމަކީ ހަގީގަތުގައި ވެސް ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ނަމަ، ޚަރީޖީގެ މަންދޫބުން އެންމެ ފަހުން ލަޢުނަތް ދެއްވިތާ ކިހާ ދުވަހެއް ވެއްޖެކަން ކިޔައިދީބަލަ” ކަމަށެވެ ފިރުޢައުނާއި ހާމާން؟”
އާސިމް ޖަވާބު ދިނީ “ނޭނގެ!”
ޢުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ވިދާޅުވީ “ފިރުޢައުނަށް ލަޢުނަތް ދިނުމަށް ވަގުތު ނުލިބުމަކީ ހަމަކަށަވަރުން ހިތާމަހުރި ކަމެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، އެހެނަސް އަހަރެންގެ ކާބަފައިންނާ ލަޢުނަތް ދިނުމަށް ނުވަތަ ވަކިވުމަށް ޑިމާންޑް ކުރާ ކަލޭގެފާނު. މިއަދު الله ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ އިންކާރުކޮށް ދެކޮޅު ހައްދަވާ ކަންތައްތައް ޤަބޫލުކުރައްވާށެވެ.” އޭނާ ގަބޫލުކުރި ކަންތައް.”
ދެން ވިދާޅުވީ، “ބައެއް މީހުން ބުދު އަޅުކަން ދޫކޮށްލައި، الله ގެ އެއްކައުވަންތަކަން ޤަބޫލުކޮށް، ނަބިއްޔާކަމަށް ހެކިވެ، މުސްލިމުން ކަމުގައި ވިޔަސް، އެމީހުން މަރާލައި، އެމީހުންނާ ވަކިވެ، އެމީހުންގެ ފުރާނައާއި މުދާ ޙަލާލު ކަމަށް ދެކިގެން އުޅޭއިރު، އެއީ ނޫން ހެއްޔެވެ؟” ޔަހޫދީންނާއި އެހެން ޣައިރު މުސްލިމުންނާ އެކު ސުލްހަވެރިކަމާއެކު އުޅެންތަ؟”
މިއާއެކު ޚަރީޖީންގެ އިތިއޮޕިއާގެ މަންދޫބު އާސިމް ޖަވާބު ދެއްވީ “އޭ އުމަރު، މިއަދާ ހަމައަށް ކަލޭގެ ޙުއްޖަތަށް ވުރެ ސާފު އަދި ވަރުގަދަ ޙުއްޖަތްތަކެއް އަޅުގަނޑަކަށް ނުފެނޭ. ކަލޭ ޙަޤީޤަތުގެ މަތީގައި ހުރި ކަމަށް އަޅުގަނޑު ހެކިވަމެވެ ތިބާއާ ދެކޮޅަށް.”
ނަމަވެސް އަނެއް މަންދޫބު ޝައިބާނީ ވިދާޅުވީ “މުސްލިމުން (ޚަވާރިޖުން) އާ މަޝްވަރާކޮށް އެމީހުންގެ ނަޒަރިއްޔާތު އަޑުއަހާހާ ހިނދަކު އަޅުގަނޑުގެ ޚިޔާލު ފާޅު ނުކުރާނަން” ކަމަށެވެ. އުމަރު ބިން ޢަބްދުލްޢަޒީޒް ޖަވާބު ދެއްވީ، “ދެން ތިމާއަށް ފެންނަ ގޮތަކަށް ކަންތައް ކުރައްވާށެވެ!”
އޭގެ ފަހުން އުމަރު ބިން އަބްދުލް އަޒީޒު ވަނީ އިތިއޮޕިއާގެ އާސިމް ދައުލަތުގެ ތެރޭގައި ހުންނަ މަގާމަކަށް އައްޔަން ކުރައްވާފައެވެ. ނަމަވެސް ޝައިބާނީ މަރާލީ ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގައި، ޚަރީޖީންގެ ފަރާތުން ހަނގުރާމަ ކުރަމުންނެވެ.
