ނޫޢުމާން ސަޢީދު
ސެޕްޓެމްބަރު 2023 ގައި އިސްރާއީލުގެ ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ އދ. ނަމަވެސް އޭނާގެ ތަސައްވުރު ވެސް ސިފަވާން ފެށުމުގެ ކުރިން ޣައްޒާއިން އުފެދުނީ އެ ސަރަހައްދުގެ ސިޔާސީ އަދި އަސްކަރީ މަންޒަރު އަލުން ބައްޓަން ކުރާނެ ވަރުގަދަ ޖަވާބެކެވެ.
ނަތަންޔާހޫގެ ތަގުރީރަށް ފަހު މާގިނައިރުތަކެއް ނުވެ އިއްޒުއްދީން އަލްޤަސަމް ބްރިގޭޑްތަކުގެ ކޮމާންޑަރ އިން ޗީފް ޝަހީދު މުޙައްމަދު އަލް ދީފް އިޢުލާން ކުރެއްވީ އިސްރާއީލުގެ ނާޒުކުކަމުގެ އިޙްސާސް ފުނޑުފުނޑުކޮށްލައި، ބާރުގެ ބެލެންސް ފުނޑުފުނޑުކޮށްލައި، އަރަބި ޤައުމުތަކާއި ޤައުމުތަކުގެ މެދުގައި ހިނގި ހަނގުރާމައިގެ އާ ބާބެއް ހުޅުވިގެންދިޔަ ތާރީހީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ އަމަލެއް ކަމަށްވާ އޮޕަރޭޝަން އަލް އަޤްސާ ފްލަޑް ފެށުމެވެ ޒަޔަނިސްޓް ހިސާރު ކުރުމެވެ. މި އޮޕަރޭޝަންގެ ސަބަބުން ސަލާމަތާއި ސިޔާސީ ކަންކަމާއި ސަރަހައްދީ އަދި ދުނިޔޭގެ ގުޅުންތައް ހިމެނޭ އާ ސްޓްރެޓެޖިކް ޒަމާނެއްގެ ބިންގާ އެޅި އެވެ.
މެދުއިރުމަތީގެ ތެރެއިން ޝޮކްވޭވް އެއް
2023 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ހަތް ވަނަ ދުވަހުގެ ފަތިހު މެދުއިރުމައްޗަށް ހޭލެވުނީ މިޒަމާނުގެ ތާރީހުގައި ވެސް ދިމާވި އެންމެ ހައިރާން ކުރުވަނިވި އެއް އަސްކަރީ ހައިރާންކަމަށެވެ. ޣައްޒާއިން އިއްޒުއްދީން އަލް ގައްސާމް ބްރިގޭޑްސް އިން ވަނީ “އަލް އަގްސާ ތޫފާން” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ބޮޑު، ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ކޯޑިނޭޓްކޮށްގެން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ކެމްޕޭނެކެވެ. މި އޮޕަރޭޝަން ފެށިގެން އައީ އިސްރާއީލުން ހިފާފައިވާ ސަރަހައްދުގެ ފުންމިނާއި ޣައްޒާގެ ވަށައިގެންވާ ސަރަހައްދުން ބޭރުގައި ހުރި އަސްކަރީ އިންސްޓޯލޭޝަންތަކާއި އާބާދީތަކަށް ރޮކެޓްތަކާއި މިސައިލްތަކުގެ ދިގުދެމިގެންދާ ތޫފާނަކުންނެވެ.
އޭގެ ފަހުން ވަރަށް އަވަހަށް ބިމުގެ ހަމަލާތަކުގެ ރާޅުތައް އުފެދި، އެ ރާޅުތައް ހިންގީ އަލް ގައްސާމް، ސަރަޔާ އަލް ޤުދުސް އަދި އެހެނިހެން ދެކޮޅުވެރި ފަރާތްތަކުގެ ހަނގުރާމަވެރިންނެވެ. އެތައް ސަތޭކަ މުޖާހިދީންނެއް ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް، ވިހި އަށް ވުރެ ގިނަ އަސްކަރީ މަރުކަޒުތަކަށާއި އާބާދީތަކަށް ވަދެ، އިސްރާއީލުގެ ސިފައިންނަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއްދީ، އުޅަނދުތައް ނައްތާލައި، އެތައް ސަތޭކަ ސިފައިންނާއި ޖާސޫސީ އޮޕަރޭޓިވުން އަތުލައިގަތެވެ.
މި އޮޕަރޭޝަންގެ ކާމިޔާބީން އޮބްޒާވަރުން ސިއްސައިގެން ދިޔައީ ހަމައެކަނި އޭގެ ބޮޑުމިނާއި ޕްރެސިޝަންގެ ސަބަބުން ނޫން ކަމަށާއި އޭގެ ފުން އިންޓެލިޖެންސް ޕެނެޓްރޭޝަންގެ ސަބަބުން ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ދުނިޔޭގައި ހުރި އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު ބައެއް ސަވައިލެންސް އަދި ޖާސޫސީ ނިޒާމުތައް ހުރި ނަމަވެސް، އިސްރާއީލު އޮތީ މުޅިން ވެސް ނޭނގިފައެވެ. އެގައުމުގެ ސަލާމަތީ އިދާރާތަކަށް ގަބޫލުކުރެވޭ އެއްވެސް އިންޒާރެއް ފާހަގަ ނުކުރެވި، އޭގެ ތާރީހުގައި ވެސް ޖާސޫސީ އިދާރާތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ނާކާމިޔާބީ ކުރިމަތިވި އެވެ. އެއާއެކު އިސްރާއީލުގެ “ޖާސޫސީ ދާއިރާގެ މޮޅުކަން” ކަމަށް ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ދައްކާ ވާހަކަ ދުނިޔޭގެ ލޮލުގެ ކުރިމަތީގައި ވެއްޓުނެވެ.
ސެކިއުރިޓީ އެންޑް ސްޓްރެޓެޖިކް ޑައިމަންޝަންސް
އަލްއަގްސާގެ އުދައެރުމަކީ އަލްއަގްސާ އާއި ޣައްޒާގައި އިސްރާއީލުން ތަކުރާރުކޮށް ހިންގި ޖަރީމާތަކުގެ ބަދަލު ހިފުމުގެ އަމިއްލަ އަމަލަކާ ދުރު ކަމެކެވެ. އެއީ ހަމާސްގެ ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ޢަޤީދާގައި ބިނާވެފައިވާ، ގަސްތުގައި، ފުންކޮށް ވިސްނާފައިވާ ސްޓްރެޓެޖިކް އިސްނެގުމެކެވެ. މި އޮޕަރޭޝަންގައި ހަނގުރާމައިގެ އުސޫލުތައް އަލުން ކަނޑައެޅުމަށް މަސައްކަތް ކުރީ ޑިފެންސިވް ޕޯސްޗަރ އިން ކަލަންޑަރޑް އޮފެންސް އާއި އިނިޝިއޭޓިވް އަށް ބަދަލުވެގެންނެވެ.
ސަލާމަތީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު، މި ހަމަލާގެ ސަބަބުން އިސްރާއީލުގެ ވަރަށް ބޮޑަށް އިޝްތިހާރުކޮށްފައިވާ ދިފާއީ ނިޒާމުތަކުގެ ނާޒުކުކަން ހާމަވެ، އާދަޔާ ހިލާފު ހަނގުރާމަތަކަށް ކެތްނުކުރެވޭކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ. އަސްކަރީ ގޮތުން ދައްކުވައިދިނީ، ކޮންވެންޝަނަލް ލަޝްކަރުތަކެއް ނެތިވެސް، އޯގަނައިޒްޑް ރެސިސްޓެންސް މޫވްމަންޓްތަކުން، ހައިރާންކަމާއި، އެޑެޕްޓޭބިލިޓީއާއި، ޓެކްޓިކަލް އިންޖިނިއުޓީގެ ތެރެއިން ޑިޓަރެންސްގެ ބެލެންސް ބަދަލުކުރެވޭނެ ކަމެވެ.
ސިޔާސީ ގޮތުން މި އޮޕަރޭޝަންގެ ސަބަބުން އިސްރާއީލުގެ އަސްކަރީ ނާކާމިޔާބީގެ ވަހުމު ފުނޑުފުނޑުވެ، އާންމު ގޮތެއްގައި އުއްމީދުތައް ޖައްސާފައިވާ އަރަބި ވެރިކަންތަކުގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ހިސާބުތަކަށް ބުރޫއަރާފައިވެ އެވެ. ނަފްސާނީ އަދި މީޑިއާގެ ދާއިރާއިން އިސްލާމީ އުއްމަތަށް އިތުބާރު އަލުން ހޯދައިދީ، ދިގު ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން ޒަޔަނިސްޓް ޕްރޮޕެގެންޑާއިން ބިނާކޮށްފައިވާ ބިރުވެރިކަމާއި ތަބާވުމުގެ ފާރު ތަޅާލި އެވެ.
ރީޖަނަލް އެންޑް ގްލޯބަލް ރިޕަރކަޝަންސް
އަލްއަޤްސާގެ އުދައެރުމުން އަރަބި ދުނިޔޭގެ ސިޔާސީ އާކިޓެކްޗަރގެ ތެރެއިން ބިންހެލުންތަކެއް ފޮނުވިއެވެ. އެއީ އިސްރާއީލާއެކު ނޯމަލައިޒޭޝަންގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް އުފެއްދި އިއްތިހާދުތަކުގެ ނާޒުކުކަން ހާމަވެ، އެ ސަރުކާރުތައް ރުޅިގަދަ އާންމުންގެ ކުރިމަތީގައި ނިކަމެތި މަގާމުތަކެއްގައި ބަހައްޓާފައިވާ ކަމެކެވެ.
އަދި ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލަ އަލުން ދިރުވައި، ނޯމަލައިޒޭޝަންގެ ޕްރެޝަރުތަކާއި ދާޚިލީ ނުތަނަވަސްކަމުގެ ސަބަބުން އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ބާކީކޮށްފައި އޮތުމަށްފަހު، އަރަބި، އިސްލާމީ، އަދި ދުނިޔޭގެ ވާހަކަތަކުގެ އެންމެ ކުރީގައި އަނބުރާ ގެނެސްދިނެވެ.
ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން މި އޮޕަރޭޝަންގެ ސަބަބުން އިތުބާރު ހުރި އަދި އަސްކަރީ ގޮތުން ގާބިލް އެކުވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ އަބުރަށް ވަރަށް ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބުނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެންމެ ވަރުގަދަ އެއް ދައުލަތަށް ވަށާލެވިފައިވާ ކުޑަ އެންކްލޭވްއެއް ވަދެ، ހަމަނުޖެހުން ގެއްލިދާނެ ކަމުގެ ހަގީގަތުން ސްޓްރެޓެޖިކް ޕާޓްނަރެއްގެ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ އިތުބާރާ މެދު ސުވާލު އުފެދުނެވެ.
މި އޮޕަރޭޝަންގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކަށް މަޖުބޫރުވީ އަރަބި-ޒަޔަނިސްޓް ކޯޅުންތަކާ ގުޅޭގޮތުން އެމީހުންގެ މަގާމުތައް އަލުން ވަޒަންކުރުމަށެވެ. ޚާއްސަކޮށް އެމެރިކާއަށް ސްޓްރެޓެޖިކް ޑެޑްލޮކެއްގެ ތެރެއަށް ވަދެ، އެ ހާލަތު ގޯސްވުން ހުއްޓުވުމަށް ނުވަތަ އޭގެ ދުރުރާސްތާ ސަރަހައްދީ ނަތީޖާތައް ހިފެހެއްޓުމަށް ނޭނގުނެވެ.
ސަގާފީ އަދި ރޫޙާނީ ޑިމޭންޝަންސް
އޭގެ އަސްކަރީ އަދި ސިޔާސީ ނަތީޖާތަކުގެ އިތުރުން، އަލްއަގްސާ އުދައެރުމަކީ އިސްލާމީ އުއްމަތަށް ސަގާފީ އަދި ރޫޙާނީ ގޮތުން ފުން މުހިންމުކަމެއް ލިބިގެންދިޔަ ކަމެކެވެ. އެއީ މުސްލިމުންގެ ހިތްތަކުގައި ޖިހާދާއި ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ރޫހު އަލުން އާލާކޮށް، ދުޝްމަނުންގެ ބާރަށް ބެލުމެއްނެތި، ހިސާރުކުރުމާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ މައްޗަށް އީމާންތެރިކަމާއި އަޒުމް ކާމިޔާބު ކުރެވޭނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރުން އަލުން ކަށަވަރުކޮށްދިނުމެވެ.
މި އޮޕަރޭޝަނުން ފާހަގަކުރެވުނީ ވަފާތެރި ފަރުދުން، މުސީބާތްތަކުގެ ކުރިމަތީގައި ސާބިތުވެ ހުންނަ މުއުމިނާގެ މަރުކަޒީ ކަމެވެ. އެގޮތުން ހަތިޔާރު ނުވަތަ ޓެކްނޮލޮޖީ އެއްކުރުމަށްވުރެ ސާބިތު އަދި ހޭލުންތެރި އިންސާނުން އާލާކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ކަމެއްކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ. ހަގީގީ ކާމިޔާބީ، ދުނިޔެއަށް ހަނދާންކޮށްދިނީ، މާއްދީ ބާރަކުން ނޫން ކަމަށާއި، އެއީ ގަބޫލުކުރުމާއި، އެއްވެސް ޖެހިލުމެއް ނެތް އަޒުމެއްގެ ތެރެއިން އުފެދޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ.
އަދި މި ހާދިސާގެ ސަބަބުން ވިސްނުންތެރިންނާއި ސްޓްރެޓެޖިސްޓުންނަށް ވެސް ބާރުވެރިކަމާއި ކާމިޔާބީއާއި ދިފާއުގެ ނަޒަރިއްޔާތަށް އަލުން ބަލާލުމަށް މަޖުބޫރުވި އެވެ. އެއީ ހަގީގީ ކާމިޔާބީ ފެށެނީ ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގައި ފާޅުވުމުގެ ކުރިން ހިތާއި އިޚްތިޔާރުގައިކަން ސާބިތުކޮށްދިނެވެ. އެ މާނައިގައި އަލްއަގްސާގެ އުދައެރުމަކީ ހަމައެކަނި އޮޕަރޭޝަނަކަށް ނޫން ނަމަވެސް ސްކޫލަކަށް، އީމާންތެރިކަމާއި، ކެތްތެރިކަމާއި، ސްޓްރެޓެޖިކް ކެތްތެރިކަމުގެ ދިރިހުރި ފިލާވަޅަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ.
ދެ އަހަރު ފަހުން އަލްއަގްސާގެ އުދައެރުމަކީ މިޒަމާނުގެ ތާރީޚުގައި ކަނޑައަޅާ ސްޓްރެޓެޖިކް އަދި ސަގާފީ ވަގުތުކޮޅެއްގެ ގޮތުގައި ކޮޅަށް ހުރި ކަމެކެވެ. އޭގެ އަސަރު ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުން ފަހަނައަޅައި ގޮސް، ކޯޅުމުގެ ސިޔާސީ، ޑިޕްލޮމެޓިކް، ނަފްސާނީ، އަދި ރޫޙާނީ ކޮންޓޯރސް އަލުން ބައްޓަން ކުރިއެވެ.
މި އޮޕަރޭޝަނުން ބައިވެރިންގެ އާދަޔާ ހިލާފު ކެތްތެރިކަމާއި ޑިސިޕްލިން ހާމަވެ، އީމާންތެރިކަމާއި ހޭލުންތެރިކަމާއި އަޒުމް މެޝިންތަކާއި އަސްކަރީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބާރަށް ވުރެ ބޮޑުކަން އަލުން ކަށަވަރުކޮށްދިނެވެ. އަދި ޒަޔަނިސްޓް ވެރިކަމާއި ދުނިޔޭގެ ބާރުތަކުން އެ ސަރަހައްދާ މެދު އެމީހުންގެ ހީތަކާއި ސްޓްރެޓެޖީތައް އަލުން ބެލުމަށް މަޖުބޫރުވި އެވެ.
އާޚިރުގައި އަލްއަޤްސާގެ އުދައެރުމަކީ އިންސާނާގެ އިޚްތިޔާރުގެ ބާރުގެ ދިގުދެމިގެންދާ ހެކިތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިއޮތުން. އެއީ ސްޓްރެޓެޖިކް ޕްލޭނިންގ، ހަނގުރާމަ މެނޭޖްމަންޓާއި، ކެތްތެރި މުއުމިނުންގެ މަޤްޞަދުގައި އާލާކުރުމުގެ ދާއިރާއިން ދިގުދެމިގެންދާ ފިލާވަޅުތަކެއް ލިބިގެންދާ ތަނެކެވެ. އެގޮތުން، އަސްކަރީ، ސަލާމަތީ، ސިޔާސީ، މީޑިއާ، ނަފްސާނީ، އަދި ރޫޙާނީ ޑިމޭންޝަންތައް ހިމެނޭ ފުރިހަމަ މުއައްސަސާއެއްގެ ގޮތުގައި ކޮޅަށް ހުރެ، އޭގެ ނުފޫޒު ކުރިއަށް އޮތް ޖީލުތަކަށް ވެސް ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ދަތުރު ބައްޓަން ކުރާނެ އެވެ.
އަލްއަގްސާ ތޫފާން އޮޕަރޭޝަންގެ ސްޓްރެޓެޖިކް ޑައިމަންޝަންސް
