ލިޔުންތެރިޔާ: ބަޝީރު ސާދާތު
ޚަރީޖީން މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅުހެދުމުގައި އެއްގޮތަކަށްވެސް ހަރުކަށި ފިކުރާއި ހަރުކަށިކަމުގެ ތެރެއަށް ވަދެފައިވެއެވެ. މުޅި ތާރީޚުގައިވެސް އެމީހުންގެ މަގުފުރެދިފައިވާ ފިކުރު ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި މުސްލިމް ސަރުކާރުތަކަށް ބުރޫއަރުވައި، ފަނާކުރުމާއި ނުތަނަވަސްކަން ގެނެސްދީފައިވެއެވެ.
އެމީހުންގެ އަތްތިލަވަނީ ޢުޘްމާން (ރ.އ)، ޢަލީ (ރ.އ)، އަދި އެނޫންވެސް އެތައް ޞަޙާބީންނާއި، ޠާބިޢުން، ޠާބީޢު ޠާބިޢުން، ޢިލްމުވެރިންނާއި، މުޖާހިދުން ފަދަ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ފަރާތްތަކުގެ ލޭން ކުލަޖެހިފައެވެ. މިއަދުވެސް އެއީ އުއްމަތުގެ އެއްބައިވަންތަކަމަށް ހުރަހެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ތާރީޚު ބެލިއިރު ޚަރީޖީން އުއްމަތަށް ދިން ގެއްލުން ޞަލީބީންނާއި ނަޞާރާއިންގެ ފަރާތުން ލިބުނު ގެއްލުމަށްވުރެ މާ ބޮޑެވެ. އުމައްޔާއި، ޢައްބާސީ ޚިލާފާތަކާއި، އިސްލާމީ އެކިއެކި ޒަމާންތަކުގައި، ޚަރީޖީންގެ ކަނޑިތައް، އިސްލާމްދީނުގެ ދުޝްމަނުންގެ ގައިގައި ޖެހުމުގެ ބަދަލުގައި، އެކުވެރި މުސްލިމުންގެ ލޭގައި ތެމިގެން ދިޔައެވެ.
އަލްއަންދަލުސް ފަތަޙަކުރުމަށްފަހު، ހިޖުރައިން 138 ވަރަކަށް އަހަރާ ހަމައަށް މުސްލިމުން ދިރިއުޅުނީ ހަމަޖެހުމާއި ހަމަޖެހުމާއެކުގައެވެ. ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ދިޔައީ އާދައިގެ ގޮތަކަށް، ހަމަނުޖެހުމެއް ނުވަތަ އަމާންކަމެއް ނެތް ކަމުގެ އެއްވެސް އަލާމާތެއް ނުފެނެއެވެ.
އަލްއަންދަލުސްގައި އިސްލާމީ ބޮޑުކަމުގެ ބިންގާތައް ވަރުގަދަ ކަމުން ބޭރުގެ އެއްވެސް ދުޝްމަނަކަށް އެމީހުންނަށް ގެއްލުމެއް ނުދެވޭނެއެވެ. ނަމަވެސް ހިޖުރައިން 138 ވަނަ އަހަރު މުސްލިމުންގެ މެދުގައި ހިނގި އެތެރޭގެ ހަމަނުޖެހުންތަކުގެ ސަބަބުން ޔޫސުފް ބިން ޢަބްދުލްރަޙްމާން އަލް ފިހްރީގެ އަނިޔާވެރިކަމުން ހާސްވެފައިވާ ބަރްބަރުންނާ އެކުވެރިވުމުގެ ރޭވުމަކާއެކު ޚަރީޖީން ސިއްރުން ޝާމް (ސީރިޔާ) އިން އަލްއަންދަލުސްއަށް ވަދެގަތެވެ. ޚަރީޖީން މަސައްކަތް ކުރީ އެމީހުން ހަގީގީ އިސްލާމީ ޖަމާއަތާ ދުރަށް ޖައްސައި، ހަރުކަށި ފިކުރުތަކާއި ހަރުކަށިކަމާ ދިމާއަށެވެ.
ތާރީޚް ޢިލްމުވެރިން ފާހަގަކުރައްވާ ގޮތުގައި ހަރުކަށި ފިކުރު ފެތުރުމަށް ޚަރީޖީން ކުރި މަސައްކަތްތައް އަވަސްކަމުން އަލް އަންދަލުސްގައި އިސްލާމްދީން އޮތީ މުޅިން ނައްތާލުމުގެ މަގުމަތީގައެވެ.
ޚަރީޖީން ޢާންމު ކަންކަމުން އިސްލާމީ ޤާބިލް ޢިލްމުވެރިން ނައްތާލައި، ރައްޔިތުންގެ މައްޗަށް ކުރިހޯދުމަށްޓަކައި ތަފާތު ގޮތްގޮތަށް އޮޅުވާލުމުގެ ބޭނުން ހިފެހެއްޓިއެވެ. ނަމަވެސް ވަގުތު ފާއިތުވަމުން ދިޔަ ވަރަކަށް އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ ހަނގުރާމަވެރިޔާ ޢަބްދުލްރަޙްމާން ބިން މުޢާވިޔަތު ބިން ހިޝާމްލް ދާޚިލް (ރަޙިމަހުالله) – އަލްއަންދަލުސްގެ އެންމެ ފަހުގެ އުމަޔަދީ ވެރިޔާ – އައުމުން ޚަރީޖީންނާއި އެފަދަ މީހުންނަށް ނިމުމެއް އައެވެ ހަރަކާތްތަކެވެ. އެކަލޭގެފާނުގެ ލީޑަޝިޕުން އިސްލާމީ މުޖުތަމަޢާއި އަލްއަންދަލުސް ޚާރިޖީންގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ހަލަބޮލިކަމުން ރައްކާތެރިކޮށްދިނެވެ.
