އަވަށްޓެރި ވެރިކަމުގެ އަނިޔާވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް އަފްޣާން ޕަލްޕިޓް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ވާހަކަ ދައްކަނީ

ޚަލީޤްޔާރު އަޙްމަދުޒައި

ޒަމާނުއްސުރެ “އެމްޕަޔަރތަކުގެ ގަބުރުސްތާނުގެ” ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ އަފްޣާނިސްތާން ވަނީ އެގައުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ އަގު ދައްކާފައި ވަނީ ގުނާ ނުލެވޭ ޖީލުތަކެއްގެ ލޭންނެވެ.  މުޅި ހަލަބޮލި ތާރީޚުގައި ޤައުމުގެ ބާރު އަބަދުވެސް ބިނާވެފައި އޮތީ، އެޤައުމުގެ ރައްޔިތުންގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި، އެމީހުންގެ ހިއްސާވާ އީމާންތެރިކަމާއި، އެމީހުންގެ އިސްލާމީ ނިޒާމު ދިފާޢުކުރުމަށް ވަރުގަދަ ވަޢުދުތަކުގެ މައްޗަށެވެ.  މި ދެމިއޮންނަ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ މައިގަނޑުގައި ތިބީ ޤަރުނުތަކެއް ވަންދެން ޤައުމުގެ އަޚްލާޤީ ޟަމީރާއި، ޤައުމުގެ އިސްތިޤްލާލުގެ ރައްކާތެރިންގެ ގޮތުގައި ވާހަކަ ދައްކަވަމުން އަންނަ ޕަލްޕިޓާއި، މިސްކިތާއި، އެ ޤައުމުގެ އިމާމުންނެވެ.

ޒަމާންތަކުގެ ތެރޭގައި އަފްޣާނިސްތާނުގެ ޕަލްޕިޓަކީ ހަމައެކަނި އަޅުކަންކުރާ ގެއެއްގެ ގޮތުގައި ނޫން ކަމަށާއި އިރުޝާދާއި ހޭލުންތެރިކަމާއި ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ މަސްދަރެއްގެ ގޮތުގައި ވެސް ޚިދުމަތްކޮށްފައިވާ ތަނެކެވެ.  އެއިން އިލްމުވެރިން ވަނީ ވަޒަންވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ރައްޔިތުން ޖަމާކޮށް، އަނިޔާވެރިކަމާ ކުރިމަތިލާ، އިސްލާހު ކުރުމަށް ގޮވާލައި، އެހެން މުއައްސަސާތައް ފަހަތަށް ޖެހުމުން މުޖުތަމައުގެ ރޫޙާނީ ފޮތިގަނޑު ރައްކާތެރިކޮށްފައެވެ.

ޣަޒްނަވީ އާއި ތައިމޫރީ ދަރިކޮޅުގެ ދުވަސްވަރު ޢިލްމުވެރިން ޕަލްޕިޓް ބޭނުންކުރީ އިސްލާމީ އުނގެނުމާއި އަޚްލާޤީ ޑިސިޕްލިން ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި، ބޭރުފުށުގެ ނުރައްކާތަކާ ކުރިމަތިލާއިރު އެއްބައިވަންތަކަމާއި ކެތްތެރިކަން ވަރުގަދަކުރުމަށެވެ.  ފަހުގެ ޤަރުނުތަކުގައި މުޣައްލައާއި ސަފަވީ ސަރުކާރުތަކުން އަފްޣާނިސްތާނުގެ ބިންތައް ދަށުދަރަޖައަށް ގެންދިއުމަށް މަސައްކަތް ކުރިއިރު، ޕަލްޕިޓް އަނެއްކާވެސް ވެގެން ދިޔައީ މިނިވަންކަމަށް އެއްވެ އުޅޭ ތަނަކަށެވެ.

ކުރީގެ އިސްލާހީ މަސައްކަތްތެރިންގެ4 އިތުރުން ޕީރު ރޯޝަން ވަނީ މިސްކިތުން ޤަބީލާތަކަށް މުޣައްލަ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ތެދުވުމަށް ގޮވާލާފައިވާއިރު، މުޅި ބިމުގައި ތިބި ދަރުސްވެރިން ވަނީ ސަފަވީންގެ ވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް ދެކޮޅު ހަދާފައެވެ.  1709 ވަނަ އަހަރުގެ ގަތުލުއާންމު މިރްވައިސް ހޮޓަކް އިސްކޮށް އުޅުއްވިއިރު، އެއީ ރައްޔިތުން އެއްކޮށް ބަނދެ، ލޯކަލް ބަޣާވާތެއް ޞަފަވީ އަނިޔާވެރިކަމުގެ ޗޭނުތައް ފަޅާލި ޤައުމީ އަދި ދީނީ ހަރަކާތަކަށް ބަދަލުކޮށްދިން ޕަލްޕިޓެވެ.

ނުވަދިހަ ވަނަ ގަރުނުގައި އެންގްލޯ-އަފްޣާން ހަނގުރާމަތަކުގެ ތެރޭގައި އިނގިރޭސި ސިފައިން ކުރިއަށް ދިޔަ ވަރަކަށް، ޕަލްޕިޓް އަނެއްކާވެސް ވެގެން ދިޔައީ ފުރައްސާރަގެ ކިއްލާއަކަށެވެ.  ރަށު މިސްކިތްތަކުން ފެށިގެން ސިޓީ ޖަމާޢަތްތަކާ ހަމައަށް، ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ރޫޙު އަލުން އާލާކޮށް، އިސްތިޢުމާރީންނާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދަށް އިލްމުވެރިން ގޮވާލިއެވެ.  އަފްޣާނިސްތާނުގެ ހަނދާނުގައި ނަން ލިޔެވިފައިވާ މުއްލާ މުޝްކް-އޭ-އަލަމް ފަދަ ލީޑަރުންގެ ވެރިކަމުގައި އިނގިރޭސިންނަށް ކުރިމަތިވީ ފިކުރީ ގޮތުންނާއި ހަތިޔާރު އެޅި ވަރުގަދަ ދެކޮޅުވެރިކަމެކެވެ.  މި ތިން އަރައިގަތުން ވެސް ނިމުނީ ނާކާމިޔާބީން ކަމަށާއި، ކާމިޔާބީތައް ލިބެނީ ފުޅާ ލަޝްކަރުތަކަށް ނޫން ކަމަށާއި އިލްމުވެރިންގެ އަޚްލާޤީ ބާރާއި އީމާންތެރިކަމުގެ އެއްބައިވަންތަ ބާރަށް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.

ހަމަ މި ޢިލްމުވެރިންގެ ޤުރުބާނީތަކުގެ މައްޗަށް އަމާނުالله ޚާން ރަސްގެފާނު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެން އަފްޣާނިސްތާނުގެ މިނިވަންކަން އިޢުލާން ކުރެއްވުމުން، ވަރަށް އަވަހަށް ޒަމާނީވުމުގެ ބަހުން ހެދުން އަޅައިގެން ހުޅަނގުގެ ސްޓައިލްގެ އިސްލާހުތައް އެތެރެ ކުރަން މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ.  އަނެއްކާވެސް މި ފޮރުވިފައިވާ ފަރުމާތައް ފަޅާއަރުވައި، އަފްޣާނިސްތާނުގެ މުޖުތަމަޢުގައި ބިންވަޅު ނެގުމުގެ ކުރިން ސެކިއުލަރ ފިކުރުތައް ލާޒިމުކުރުން ހުއްޓުވީ ޕަލްޕިޓާއި ދީނީ އިލްމުވެރިންނެވެ.

1979 އިން 1989 އަށް ސޯވިއެޓް އަރައިގަތުމުގެ ތެރޭގައި އަނެއްކާވެސް ޕަލްޕިޓް ވެގެން ދިޔައީ ޤައުމީ ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ވަރުގަދަ ވަސީލަތަކަށެވެ.  މައުލާވީ ނަސްރުالله މަންސޫރާއި މައުލާވީ މުހައްމަދު ނަބީ އާއި މައުލާވީ ޔޫނުސް ޚާލިސް ފަދަ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އިލްމުވެރިންނާއި މުޖާހިދީންގެ ލީޑަރުން ވަނީ މިސްކިތްތަކުން ޖިހާދު އިއުލާންކޮށް، ގައުމު ހިފާ މީހުންނާ ދެކޮޅަށް ހަތިޔާރު ކުރުމަށް ގޮވާލާފައެވެ.  އެމީހުންގެ ޖަމާޢަތުގެ އަޑުން ސޯވިއެޓުން ފޮނުވާލުމުގެ އިތުރުން އެމީހުންގެ ސަރަޙައްދު ރޫޅިގެން ދިއުމަށް ވެސް ޙިއްޞާ ކުރި ޤައުމު ވަންތަ ގަތުލުއާންމެއް އުފެދުނެވެ.

2001 ވަނަ އަހަރަށްފަހު އެމެރިކާއާއި ނޭޓޯއިން އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިސްލާމިކް އެމިރޭޓް (އައިއީއޭ) ވައްޓާލައި އަފްޣާނިސްތާން ހިފެހެއްޓުމުން އަނެއްކާވެސް ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ޢިލްމުވެރިން އުފުލިގެން ދިޔައެވެ.  ފަތުވާތަކާއި ދަރުސްތަކުގެ ޒަރީއާއިން، ޤައުމަށް ދެކޮޅުހެދުމުގެ ވާޖިބު ހަނދާންކޮށްދިނެވެ.  ވިހި އަހަރުގެ މަސައްކަތާއި ގުރުބާނީގެ ސަބަބުން އެންމެ ފަހުން ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބާރުގަދަ އިއްތިހާދު މަޝްވަރާގެ މޭޒުމައްޗަށް އަރައި، އެންމެ ފަހުން ނިކަމެތިކަމާއެކު ވަކިވާން މަޖުބޫރުވިއެވެ.

މިއަދު ޕަލްޕިޓް ވަނީ އޭގެ ދިގު ތާރީހުގައި މާނަކުރާ އެހެން ބާބަކަށް ވަދެ، މިފަހަރު ޕާކިސްތާނުގެ ވެރިކަމުގެ އަނިޔާވެރިކަމާ ދެކޮޅަށެވެ.  އިނގިރޭސިންނާއި، ސޯވިއެޓުންނާއި، އެމެރިކާ މީހުންނާ ހިލާފަށް، އެމެރިކާގެ ތާއީދުން ދެމެހެއްޓިފައިވާ މި އަވަށްޓެރި ވެރިކަމަކީ، އަމިއްލަ ރައްޔިތުންގެ އިތުބާރު ނެތް ވެރިކަމެކެވެ.  އެއީ ޝަރުއީ ގޮތުން ނުވަތަ ގައުމީ ހިދުމަތެއްގެ މައްޗަށް ނޫން ކަމަށާއި، ބޭރުގެ ޕެޓްރޯނަރުންނާއި ވެރިކަމުގައި ހިފަހައްޓަން އަޒުމް ކަނޑައަޅާފައިވާ ހިޔަނި ޝަޚްސިއްޔަތެއްގެ މަސްލަހަތު ހިމާޔަތް ކުރުމުންނެވެ.

މިހާރު، ޕަލްޕިޓް ވާހަކަ ދައްކަނީ، އާޓިފިޝަލް ޑޫރަންޑް ލައިންގެ ދެފަރާތުގެ ރައްޔިތުން މި އަނިޔާވެރި ވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް އަޑާއި ރޫޙުގައި އެއްބައިވަންތަވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެކެވެ.  ޚުދު ޕާކިސްތާނުގައި ވެސް ސިޔާސީ އަދި ގައުމީ އިދިކޮޅު ހަރަކާތްތަކާއި، ފާހަގަކޮށްލެވޭ ފަރާތްތަކާއި، އާންމު ރައްޔިތުން އެމީހުންގެ ވެރިންނާ މެދު މާޔޫސްކަން ވަނީ ބޮޑުވެފައެވެ.  ބައެއް މީހުން ސުލްހަވެރި ބަދަލެއް ހޯދާއިރު، ގިނަ ބަޔަކު ވަނީ އަނިޔާވެރިކަމާއި ޚިޔާނާތާ ދެކޮޅަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި ހަތިޔާރު އުފުލާފައެވެ.

ޕާކިސްތާނުގެ ވެރިކަމުން ދާދި ފަހުން ކާބުލާއި އަފްޣާނިސްތާނުގެ ބައެއް ޕްރޮވިންސްތަކަށް ދިން ހަމަލާތަކަށް ފަހު އަފްޣާނިސްތާނުގެ މިސްކިތްތަކުން ގުގުމާލާފައިވަނީ އެއް މެސެޖެކެވެ.  މި އެއްބައިވަންތަ އަޑަކީ ޖެހިގެން ހުރި ވެރިކަމަށް ނިމުމެއް ފެށުމުގެ އިޝާރާތެއް ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ.  ޕާކިސްތާނުގެ ވެރިކަންކުރާ ޝަޚްސިއްޔަތުންނާ ދެކޮޅަށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ޕަލްޕިޓްތަކުން ގުގުމާލާ ގޮވާލުމަށް ފަހު، އެގައުމުގެ އެކަހެރިކަން މިހާރު ފެންނަނީ ހަމައެކަނި ވަގުތުގެ ކަމެކެވެ.

ހަމަ މި ޕަލްޕިޓުން އިނގިރޭސިންނަށް އެއްފަހަރަކު ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ގޮވާލުމުގެ އަޑު އިވި، އެމީހުން ބަލިވިއެވެ.  ސޯވިއެޓުންނާއި އެމެރިކާ މީހުންނަށް ކުރިމަތިވީ އެއް ގޮވާލުމަކުން ކަމަށާއި، ދެ ސަރަހައްދު ވެސް ފުނޑުފުނޑުވެގެން ދިޔަ ކަމަށެވެ.  ފަހަރެއްގައި މިހާރު، އަވަށްޓެރި ވެރިކަން ވެއްޓުމުގެ ކައުންޓްޑައުން ފެށުނީ ކަމަށް ވެދާނެއެވެ.

ތާރީހުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ބިމުގައި މިނިވަންކަމާއެކު ހަރަކާތްތެރިވާ ޖާސޫސުން ނުވަތަ ޤާތިލުން ނެތި ޕާކިސްތާނަށް ފެނިފައިވާއިރު، މިއީ އެގައުމުގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި ޑިސިޕްލިން ބޮޑުވަމުންދާ ކަމުގެ ސާފު ނިޝާނެކެވެ.  ޕާކިސްތާނު ސިފައިން ދާދިފަހުން ވައިގެ މަގުންނާއި ބިމުން ދިން ހަމަލާތަކަކީ މާޔޫސްކަމުން އުފަންވެފައިވާ ނިކަމެތި އަމަލުތަކެއް ކަމަށާއި، އެކަމުގެ ސަބަބުން އައިއެސްއައިގެ ނާކާމިޔާބީއާއި ވެރިކަންކުރާ މުއައްސަސާގެ ބަލިކަށިކަން ހާމަވެގެންދެއެވެ.

އައިއީއޭގެ އިންތިޒާމުވެފައިވާ އަދި އަޒުމް ކަނޑައަޅާފައިވާ ބާރުތަކަށް ގޮންޖަހާނެ ހަގީގީ ވަސީލަތެއް ޕާކިސްތާނުގެ އަތުގައި އޮތްނަމަ، އެ ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކުރީސް މާ ކުރިންނެވެ.  ދެ ބަލިވުމަކަށް ފަހު ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށް އެ ޖަމިއްޔާއިން ކުރާ އާދޭހަކީ ހަމައެކަނި އައިއީއޭގެ ވަރުގަދަކަމާއި މޮޅުކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

އިސްލާމްއާބާދުގެ ވެރިކަން ކުރާ ދައުރަށް އާންމު ހަމްދަރުދީއެއް އަދި ގައުމީ ޝަރުއީ ކަމެއް ވެސް ނެތެވެ.  އެމެރިކާއާއި ހުޅަނގުގެ އެކުވެރިން މި ފަހަތަށް ޖެހިފައިވާ ވެރިކަމަށް އިންވެސްޓް ކުރަމުން ގެންދާނަމަ ނުވަތަ އެމީހުންގެ މަސްލަހަތަށް އެއްފަހަރު ބޭނުންކުރެވޭ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްފިނަމަ، އެންމެ ފަހުން ލިބޭ ގެއްލުމަކީ އެމީހުންނަށް ލިބޭނެ ގެއްލުމެކެވެ.