ލިޔުންތެރިޔާ: ޖުނައިދު ޒާހިދު
މިއަދުގެ ދުނިޔޭގައި އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަމުން މިދަނީ އާދަޔާ ހިލާފު އަދި ކުރިން ނުފެންނަ ޙާދިސާތަކެއް – ވިސްނުމަށް ފުރައްސާރަވާ ވަރަށް ވިސްނުންތޫނު ތަރައްޤީތަކެކެވެ. މީގެ ދެތިން ދިހަ އަހަރު ކުރިން މިފަދަ ހާދިސާތައް ހިތަށްވެސް ނާރާނެހެން ހީވީހެވެ. އަޅުގަނޑުމެން މި އުޅެނީ ގިނައިން “ސެންޑްވިޗްގެ ޒަމާން” ގެ ނަމުން ނަންދެވިފައިވާ ޒަމާނެއްގައި، އެއީ ހުރިހާ އެއްޗެއް ހަލުވިކަމާއެކު އުފައްދާ، އަދި ސްޕީޑްގެ އަގު އެހެން ހުރިހާ ކަމަކަށްވުރެ ބޮޑަށް އަގުކުރެވޭ ޒަމާނެއްގެ މެޓަފޯރެކެވެ. މިފަދަ އުދަނގޫ އަދި ބާރު ސްޕީޑެއްގައި ދުއްވާ ދުނިޔޭގެ މާހައުލެއްގައި ނުތަނަވަސްކަމާއި މުސީބާތްތައް ވަނީ ފިލައިގެން ނުދާނެ ހަގީގަތަކަށް ވެފައެވެ.
މި ނުތަނަވަސްކަމުގެ ތެރޭގައި މީޑިއާގެ ދައުރު ވަނީ ބާރުގަދަ އަދި ނުރައްކާތެރި ދައުރެއްގެ ގޮތުގައި ފާޅުވެފައެވެ. ހަމައެކަނި މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ މަސްދަރެއް ނޫން، މީޑިއާ ތަރައްގީވެފައިވަނީ ސިކުނޑިތައް – ހާއްސަކޮށް ޒުވާން ސިކުނޑިތައް – މެނިޕުލޭޓް ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ހުރި ވަރުގަދަ ވަސީލަތަކަށެވެ. ހަލުވި ބަދަލުތަކެއްގެ ގުރުދާގައި ކެތްތެރިކަމެއް ނެތި އެނބުރެމުންދާ ދުނިޔޭގައި ހަރުކަށި ފިކުރުގެ ޖަމާއަތްތަކާއި ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތަކުން ވަނީ ޒަމާނީ މުވާސަލާތީ ވަސީލަތްތަކުގެ ބާރު ދެނެގަނެ، އެމީހުންގެ އެޖެންޑާތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ހަތިޔާރު ޖަހައިފަ އެވެ. ޑިޖިޓަލް ޓެކްނޮލޮޖީތަކުގެ ކުރިއެރުމާއެކު މި ޖަމާއަތްތަކުން ވަނީ އެމީހުންގެ ސަގާފީ ފޯމްތައް ފޮހެލައި، ޑިޖިޓަލް ޒަމާނަށް ކަމުދާ އާ އުކުޅުތަކާއެކު ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަށް އަލުން ފެނިގެން ގޮސްފައެވެ.
އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް މިސާލަކީ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކުރިއެރުންތައް ހުނަރުވެރިކަމާއެކު ބޭނުންކޮށްގެން ތަޖުރިބާކާރު މީޑިއާ ކެމްޕޭނެއް ހިންގާފައިވާ އައިއެސް އެވެ. މަތީ ފެންވަރުގެ ވީޑިއޯތަކާއި ޖަޒުބާތީ ކޮންޓެންޓް އުފައްދައިގެން، އެ ގްރޫޕުން ވަނީ މައުސޫމް އަދި ތަސައްވަރު ކުރެވޭ މީހުންނަށް އަމާޒުކޮށް، އެމީހުންގެ ޖަޒުބާތުތައް މެނިޕުއަލްކޮށް، އެ ގްރޫޕުގެ ރޭންކްތަކަށް ތެޔޮ ޖަހާފައެވެ. އައިއެސް އިން މި ވަސީލަތްތައް ބޭނުންކޮށްފައިވާ މިންވަރަކީ ބިރުވެރި ކަމެއް- އެއީ ޝައްކު ނުކުރެވޭ ގުނާ ނުލެވޭ ޒުވާނުން އޭގެ މަކަރާއި ހީލަތާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ ވަޅަށް ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ވައްޓާލާފައިވާ ކަމެކެވެ.
މިޒަމާނުގެ ވަސީލަތްތަކަކީ އޭގެ ޒާތުގައި ކޮރަޕްޝަންގެ ނުވަތަ ނުބައިކަމުގެ މަސްދަރުތަކެއް ނޫންކަން ސާފުކުރުން މުހިންމެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި ފަނާކުރަނިވި ލަނޑުދަނޑިތައް ހާސިލްކުރުމުގައި އެމީހުން ގަސްތުގައި ނުބައިކޮށް ބޭނުންކުރުމުން އެކަންކަން ގެއްލުން ދިނުމުގެ އާލާތްތަކަކަށް ބަދަލުވެގެންދެއެވެ. މިހާރު އިޖުތިމާއީ ކޮރަޕްޝަނާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ ބޮޑު ބާރެއްގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު ދެކޭ އައިއެސްއައިއެސް ވަނީ މީޑިއާ އާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ގަބޫލުކޮށްދޭ ގާބިލްކަން ބޭނުންކޮށްގެން އެ ޖަމާއަތުގެ އުންމީދުތައް ހާސިލްކުރުމާ ހާސްކުރުވަނިވި ގާތަށް އައިސްފަ އެވެ.
އައިއެސް އިން ޒުވާނުން ޝައުގުވެރި ކުރަނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟
އައިއެސްގެ ރިކްރޫޓްމަންޓް ސްޓްރެޓެޖީ ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވެފައިވަނީ މީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ނަފްސާނީ ގޮތުން މެނިޕިއުލޭޓް ކުރުމަށެވެ. ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ ޕްރޮޕެގެންޑާ ކެމްޕޭނެއް ހިންގުމުން، ޚާއްސަކޮށް މާޔޫސްވެފައިވާ ޒުވާނުންނަށް ބާރާއި މަޤްޞަދުގެ ރަމްޒެއްގެ ގޮތުގައި މި ގްރޫޕުން ވަނީ ކާމިޔާބުކަމާއެކު ހުށަހަޅާފައެވެ. ވާޗުއަލް ސްޕޭސްގައި ކޮމްޕްލިޝިންގ ވިޝުއަލްސް އާއި އިމޯޝަނަލް ނެރެޓިވްސް މެދުވެރިކޮށް، އޭގެ އަނިޔާވެރި ފިކުރު ވަނީ ބާރާއި ނިސްބަތްވުމުގެ މަކަރުވެރި ފަރުދާއެއްގައި ފޮރުވާފައެވެ.
ޖަޒުބާތުތައް މެނިޕުލޭޓްކޮށް، ކަލަންޑަރޑް މެސެޖިންގ އިން އޮޅުވާލުމުގެ މި ޤާބިލުކަމަކީ އައިއެސްގެ މީޑިއާ ސްޓްރެޓެޖީގެ މައިގަނޑު އެއް ޤާބިލުކަމެވެ. މި ގްރޫޕްގެ އަމާޒަކީ ތިން ޕްރައިމަރީ ޓެކްޓިކެއްގެ ތެރެއިން ހަނގުރާމަވެރިން ހޯދައިގެން ވަރުގަދަ، ވަފާތެރި ބާރެއް ބިނާކުރުމެވެ:
1. ހައި-އިމްޕެކްޓް ވީޑިއޯތައް އުފެއްދުމާއި ފެތުރުން
އައިއެސް އިން ވަނީ ޕްރޮފެޝަނަލް، ވިޝުއަލް ކެޕްޓިވޭޓިން ވީޑިއޯތައް އުފެއްދުމަށް ހުނަރުވެރި ޓެކްނިކަލް އެކްސްޕާޓުން ވަޒީފާއަށް ނެރެފަ އެވެ. މި ޕްރޮޑަކްޝަންތަކުން އެކުލެވިގެންވަނީ އޭގެ ނަފްސާނީ ހަނގުރާމައިގެ މައިގަނޑު ކަމަށާއި، މިއީ ސިއްސައިގެން ގޮސް، ބިރުދެއްކުމާއި، ރިކްރޫޓް ކުރުމަށް ފަރުމާކޮށްފައިވާ ޕްރޮޑަކްޝަންތަކެކެވެ. އޭގެ އަނިޔާވެރި ހަގީގަތް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ފަޅާއަރުވާލުމުގެ ކުރިން، މީގެ ކުރިން ވެސް ގިނަ ޒުވާން ފަރުދުން ވަނީ އޭގެ މީޑިއާ ނެރެޓިވްތަކުގެ އަތުލައިގަނެފައެވެ. ޓްވިޓާ އާއި ފޭސްބުކް ފަދަ ޕްލެޓްފޯމްތައް ވެގެން ދިޔައީ އެ ގްރޫޕްގެ ޑިޖިޓަލް އައުޓްރީޗަށް ފަހި ބިމަކަށް ކަމަށާއި، އެތަނުގައި ބިރުވެރިކަން ފެތުރި، ބާރު ޕްރޮޖެކްޓް ކުރި ކަމަށެވެ.
މި ވީޑިއޯތަކުގެ ބޭނުމަކީ ދެ މަޤްޞަދެއް ކަމުގައިވާ އާންމުންގެ ބިރުވެރިކަން އުފެއްދުމާއި، ޖަޒުބާތީ ގޮތުން ނާޒުކު ޒުވާނުންނަށް އައިޑެންޓިޓީ ނުވަތަ މަޤްޞަދު ހޯދުމަށް ޝައުގުވެރި ކުރުވުމެވެ. ދުނިޔޭގެ ސަމާލުކަމަށް އަބަދުވެސް ކެތްމަދުވެފައިވާ އައިއެސް އިން ވަނީ ވީޑިއޯތަކުގެ ސެންސޭޝަނަލިޒަމް ބޭނުންކޮށްގެން ސުރުޚީތަކުގައި ވެރިކަންކޮށް، ތާޒާ ރިކްރޫޓުން އެމީހުންގެ ސަފުތަކަށް ވައްޓާލާފައެވެ.
2. ޖަޒުބާތީ އަދި ފިކުރީ ގޮތުން ދުއްވާ ލިޔުންތައް ޝާއިޢުކުރުން
އޭގެ ފަހުން މީޑިއާ ސްޓްރެޓެޖީގެ މަރުހަލާއެއްގައި އައިއެސް އިން ވަނީ ލިޔެފައިވާ ޕްރޮޕެގެންޑާ އަށް ބަދަލުވެފަ އެވެ. ޖަޒުބާތީ ލިޔުންތައް ޝާއިއުކޮށް، ގާބިލް ލިޔުންތެރިން ހޯދައިގެން، ނޫސްވެރިކަމާއި، އަދަބިއްޔާތާއި، މީޑިއާގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަރުދުން ޝައުގުވެރި ކުރުވުމަށް އެ ގްރޫޕުން މަސައްކަތް ކުރި އެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ރިޕޯޓް ނުވަތަ ވާހަކައެއްގެ ގޮތުގައި އެކުލަވާލާފައިވާ މި ލިޔުންތަކަކީ ސަގާފީ ޝުޢޫރުތަކާއި ދީނީ ޖަޒުބާތުތަކާ ގުގުމާލުމަށް ލިޔެފައިވާ ލިޔުންތަކެކެވެ.
މިފަދަ ކޮންޓެންޓް ގަވާއިދުން ފެތުރުމުގެ ސަބަބުން އައިއެސްއަށް ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ބެލުންތެރިންގެ ސަމާލުކަން ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ލިބުނެވެ. މި އުކުޅަކީ އެ ގްރޫޕްގެ ފުޅާ ސަގާފީ އަދި ނަފްސާނީ ހަނގުރާމައިގެ ވަރަށް މުހިންމު ބައެކެވެ.
3. އޮންލައިން ޕަބްލިކޭޝަންތަކާއި ތަޢުލީމީ ކޮންޓެންޓް ޤާއިމުކުރުން
އަދި ޑިޖިޓަލް މަޖައްލާތަކާއި ޕެމްޕްލެޓްތަކާއި ސޫޑޯ އެޑިއުކޭޝަނަލް މެޓީރިއަލްސް ހިމެނޭ ގޮތަށް އޮންލައިން ޕަބްލިކޭޝަންތަކުގެ ސްޓްރަކްޗަރޑް ސިސްޓަމެއް ވެސް އައިއެސް އިން ވަނީ ތަރައްގީކޮށްފަ އެވެ. މި ވަސީލަތްތައް ފަރުމާކޮށްފައިވަނީ ނިޒާމީ ގޮތެއްގައި ކިޔުންތެރިންނަށް ނުފޫޒު ފޯރުވައި، މަޑުމަޑުން އެމީހުން ގްރޫޕާ ފިކުރީ ގޮތުން އެއްގޮތްވުމާ ދިމާއަށެވެ.
މި ރަނގަޅަށް އިންތިޒާމުކުރެވިފައިވާ މީޑިއާ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ މެދުވެރިކޮށް އައިއެސްއަށް ވާޗުއަލް އޯޑިއަންސްގެ ސިކުނޑިއަށް ވަދެ، ވަފާތެރިކަން ނާޒުކު ގޮތެއްގައި އާލާކުރެވުނެވެ. މި ޑިޖިޓަލް އިކޯސިސްޓަމްގެ ސަބަބުން އެ ގްރޫޕަށް ޕްރޮޕެގެންޑާ ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ފެތުރުމާއި، އެކި މީޑިއާ ޗެނަލްތަކުން ފެންނަން ހުރި ގޮތް ހޯދައި، ދުނިޔޭގެ ވާހަކަތަކުގައި އެ ގްރޫޕުގެ ޙާޟިރީ އިތުރަށް ވަރުގަދަވެގެން ދިޔައެވެ.
އައިއެސްގެ ޕްރޮޕެގެންޑާ ސްޓްރެޓެޖީ އާއި ސޯޝަލް މީޑިއާ – 1 ވަނަ ބައި
