ޒާހިދު ޖަމާލު
އައިއެސްގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ހަރުކަށި ޖަމާއަތަކީ 21 ވަނަ ގަރުނުގެ އެންމެ ނުބައި އަދި ފަނާކުރަނިވި އެއް ހާދިސާގެ ގޮތުގަ އެވެ. އޭގެ އުފެދުމަކީ ކުއްލިއަކަށް ނުވަތަ އެކަހެރި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ނުދެކޭނެ ކަމެކެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެއީ މެދުއިރުމަތީގެ ތާރީޚީ، ސިޔާސީ، އަދި ދީނީ މުއްސަނދިކަމުގެ ތެރޭގައި ބިންވަޅު ނެގިފައިވާ ސަރަޙައްދީ ނުތަނަވަސްކަމުގެ ނަތީޖާއެވެ. 2003 ވަނަ އަހަރު އިރާގަށް އަރައިގަނެ ހިފެހެއްޓުމާއި، ސަރަހައްދީ ބައެއް ދައުލަތްތައް ފުނޑުފުނޑުވުމާއި، ދީނީ ގޮތުން ރެޑިކަލް ވާހަކަތަކުގެ ބޭނުން ހިފުމުގެ ސަބަބުން މި ޖަމާއަތް އުފެދުނެވެ.
ފުޅާ ސަލަފީ-ޖިހާދީ ހަރަކާތުގެ ތެރެއިން އުފެދުނު އައިއެސް އިން ވަކިވެގެން ދިޔައީ އިތުރަށް އެއްބަސްވުމެއް ނެތް އަދި އަނިޔާވެރިކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ގޮތެއް ގެންގުޅެގެންނެވެ. “އިސްލާމީ ދައުލަތް” ގެ ގޮތުގައި އިއުލާން ކުރަމުން ދިޔައިރު، ދައުލަތުގެ ދަޢުވާ ބިނާވެފައި އޮތީ އާންމު ޝަރުޢީ ކަމުގެ މައްޗަށް ނޫން ކަމަށާއި، ބިރުވެރިކަމާއި، މަޖުބޫރުކުރުމާއި، އިސްލާމީ ތަޞައްވުރުތައް ވަރަށް ބޮޑަށް އޮޅުވާލުމެވެ. އެ ގްރޫޕްގެ ލީޑަޝިޕުން ގަސްތުގައި “ޚިލާފަތު” އާއި “ޖިހާދު” ފަދަ މުޤައްދަސް ޝަރުޠުތައް މެނިޕުއަލްކޮށް އިރާގާއި ސީރިއާގައި މާޔޫސްވެފައިވާ ސުންނީ ޒުވާނުން ރެޑިކަލައިޒްކޮށް ރިކްރޫޓްކޮށް، އެމީހުންގެ ރަހުމުކުޑަ އެޖެންޑާ ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ވަސީލަތްތަކަށް ބަދަލުކުރި އެވެ.
އައިއެސްގެ އުފެދުމާއި ބަދަލުވުން މުހިންމު ތިން މަރުހަލާއެއްގެ ތެރެއިން ހޯދިދާނެ އެވެ.
ފުރަތަމަ ކަމަކީ، އިރާގު ހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު އަބޫ މޫސަބު އަލް ޒަރުޤާވީގެ ވެރިކަމުގައި، ޚާއްޞަކޮށް ޝިޔަޢީ މުސްލިމުންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން މަޒުހަބީ ހަމަނުޖެހުންތައް ރޯކުރުމަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން އުފެދުނެވެ. ޒަރުޤާވީގެ ސްޓްރެޓެޖީގެ ސަބަބުން އައިއެސްއަށް ވެގެންދާނެ އެއްޗެއްގެ ފިކުރީ އަދި އޮޕަރޭޝަނަލް ބިންގާ އެޅިއެވެ.
ދެވަނަ ކަމަކީ، ޒަރުޤާވީ މަރުވުމާ ގުޅިގެން 2006 ވަނަ އަހަރު “އިސްލާމިކް ސްޓޭޓް އޮފް އިރާގު” ގެ ނަމުގައި ރީބްރޭންޑް ކުރުމާއި، އެންމެ ފަހުން އަބޫބަކުރު އަލް ބަޣްދާދީގެ ލީޑަޝިޕްގެ ދަށުން އޭގެ އެންމެ މަތީ ދަރަޖައަށް ދިޔަ ކަމެވެ.
ތިންވަނަ ކަމަކީ، ދާޚިލީ ހަނގުރާމައިގެ ހަލަބޮލިކަމުގެ ތެރޭގައި ސީރިއާއަށް އެ ޖަމާއަތް ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތެއްގައި ފުޅާވުމުން، އައިއެސްއަށް ބޮޑެތި ސަރަހައްދުތައް އަތުލައިގަނެ، ޓްރާންސްނޭޝަނަލް ޕަވަރެއްގެ ގޮތުގައި ހުށަހެޅޭނެ ގޮތް ހެދުމެވެ. ހިސާބު ކުރެވިފައިވާ މީޑިއާ ސްޓްރެޓެޖީއަކާއި އިޖުތިމާއީ ޕްލެޓްފޯމްތައް އުދުވާނީ ގޮތެއްގައި ބޭނުންކުރުމުގެ ތެރެއިން އައިއެސް އިން ވަރުގަދަކަމާއި ދާއިމީކަމުގެ ވަހުމެއް ޕްރޮޖެކްޓް ކުރިއިރު، އެގައުމުގެ އިގްތިސާދީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ ދެމެހެއްޓީ ލޫޓުވުމާއި، ސްމާގްލިންގ އާއި، ވައްކަންކުރުމާއި، އަޅުވެތިކަމުގެ ތެރެއިންނެވެ.
އައިއެސްގެ އެންމެ ތަފާތު އެއް ކަމަކީ އައިއެސްގެ ފިކުރަށް އެޕޯކަލިޕްޓިކް އަދި މެސީނިކް ޢަޤީދާތައް ހިސާބުކޮށްގެން ހިމެނުމެވެ. އާންމުކޮށް މިފަދަ ތީމްތަކުން ދުރުހެލިވި އަލްގައިދާއާ ހިލާފަށް، އައިއެސް އިން ހީވާގިކަމާއެކު ކެޕިޓަލައިޒް ކުރީ ނިމުމެއް ނެތް ހަނގުރާމަތަކާ ގުޅޭ އިސްލާމީ އެސްކަޓޮލޮޖިކަލް ނަބީކަންތަކެވެ. އެއީ ވައުދުވި “މަހްދީ” ފެނިގެން ދިއުން ގާތްވެފައިވާ ކަމަށް ދައުވާކޮށް، އެ ޖަމާއަތުގެ އަސްކަރީ ކެމްޕޭންތައް ދުނިޔޭގެ ނިމުމަކަށް އަންނަ އިލާހީ އަކުރެއްގެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ޕޮޒިޝަން ކުރި އެވެ.
މި ވާހަކައަކީ ރެޑިކަލައިޒޭޝަން އަށް ފަސޭހަވާ މީހުންނަށް ކަމުދިޔަ ވާހަކައެއް ނޫން ކަމަށާއި، އައިއެސް އަށް އެމީހުންގެ އަނިޔާވެރިކަން މުޤައްދަސް ވާޖިބެއްގެ ގޮތުގައި ދައްކުވައިދިނުމަށް ވެސް މަގުފަހިވި ވާހަކައެކެވެ.
ނަމަވެސް ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި އައިއެސް ރޫޅިގެން ދިއުމުން އެ ޖަމާއަތުގެ ދައުވާތަކުގެ ވަޅުގަނޑު ހާމަވެގެން ގޮސްފައިވެ އެވެ. ޝަރުއީ ދައުލަތަކަށް ވުމާ ދުރުގައި އައިއެސް އަކީ ޕްރޮޕެގެންޑާ ޑްރައިވް ފޭބްރިކޭޝަނެއް، ވެރިކަން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އަނިޔާވެރިކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އެއްޗެކެވެ. އޭގެ މުއައްސަސާތަކުގެ ޝަރުޢީކަން ނެތުމާއި، އަނިޔާވެރިކަމަށް ބަރޯސާވުމާއި، އެންމެ ފަހުން ލޯކަލް ޕޮޕިއުލޭޝަންތަކުގެ ދެކޮޅުވެރިކަމަކީ، އޭގެ ވެއްޓުމަށް މެދުވެރިވި ސަބަބެވެ.
އެހެނަސް އެއިން ތަމްސީލުކުރާ ނުރައްކަލެއް ނެތިގެން ގޮސްފައެއް ނުވެއެވެ. އައިއެސްގެ ފިކުރީ ތަރިކަ ބިމުގެ އަޑީގެ ނެޓްވޯކްތަކުގައި ދެމިއޮތްއިރު، އެ ކުންފުނީގެ ކުރީގެ ގިނަ އޮޕަރޭޓިވުންނަށް ސަލާމަތީ ގޮތުން ބޮޑެތި ނުރައްކާތަކެއް ކުރިމަތިވެ އެވެ. އޭގެ ފަހުން ދޫކޮށްލާފައިވާ ނަފްސާނީ ޓްރޮމާތަކުގެ އަސަރު މުޅި ސަރަހައްދުގެ ޖަމާއަތްތަކަށް ވެސް ދަނީ ކުރަމުންނެވެ.
އައިއެސްގެ ތާރީޚީ އަސްލާއި ފިކުރީ ތަރައްޤީ ދެނެގަތުމަކީ، ހަމައެކަނި އައިއެސްގެ އުފެދުމުގެ އަސްލު ދަސްކުރުމަށް ނޫން، ކުރިއަށް އޮތްތަނުގައި މިފަދަ ހަރަކާތްތައް އަލުން އުފެދުން ހުއްޓުވުމަށްޓަކައި ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.
އަނދިރީގެ ލަޝްކަރު: އައިއެސް ދެނެގަތުން | 1 ވަނަ ބައި
