ސަލާންޖެހުން: އޭގެ އައު އަދި އާދަޔާ ހިލާފު ގޮތްތައް

ސަލާމަތު އަލީ ޚާން

ކޮންމެ ރަށެއްގައިވެސް އަބަދުވެސް ހުރެއެވެ.  އެހެން މީހުންގެ އަތުން ފައިސާ ދަރަންޏަށް ނަގައި، އޭނާއަށް އޯގާތެރިކަން ދައްކާ ހަމަ މީހުންނަށް ޖެއްސުންކޮށް، އަބަދުވެސް ޒުވާބަކަށް ތައްޔާރަށް ހުރެއެވެ.  އޭނާ ދުވަހަކުވެސް ގޯސް ކަމެއް ގަބޫލެއް ނުކުރެއެވެ.  އަދި އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ ބޮޑު މީހަކު އޭނާއާ ކައިރިވެ، އޭނާގެ ކޮނޑުގައި މަޑުމައިތިރި އަތެއް އަޅުވައި، ސުލްހަ ހޯދުމަށް ނަސޭހަތްތެރިވުމުން، ވަގުތުން ޞާލިޙުކަމުގެ ހެދުން އަޅައިދެއެވެ.  އެކަލޭގެފާނު ތަކުރާރު ކުރައްވަނީ، ޢަމަލުކުރެވިފައިވާ މައުސޫމުކަމާއި އެކު، އިބްނު އުބައްޔިބު ބިން ޞަލޫލްގެ ތަބާއިން އެއްފަހަރަކު ދެއްކެވި ސަފުހާއެވެ: “އަހަރެމެންނަކީ ހަމައެކަނި އިސްލާހު ހޯދަން އުޅޭ ބައެކެވެ!”

ނަމަވެސް ހަމަ މި މީހާ އޭނާގެ ފާރު ހިއްސާކުރާ އަވަށްޓެރިޔާގެ ދިރިއުޅުން އެހާ ހިތިކޮށްލާފައިވާއިރު، އެ ނިކަމެތި ނަފްސަށް އޭނާއާ ހުރިހާ ގުޅުމެއް ކަނޑާލުން ނޫން ގޮތެއް ނެތެވެ.  އެކަމަކު މި މޮޔަގެ ދަރިން ހަމަ އެ އަވަށްޓެރިޔާގެ ގެއަށް ޒިޔާރަތް ކުރަން ބާރުއެޅުމުން، އޭނާ މިސްކިތަށް އަވަސްވެގަނެ، ތިއޭޓަރުގެ ނިކަމެތިކަމާއެކު އިއުލާން ކުރަނީ، “އަހަރެމެންނަކީ ވަރަށް އިންސާނީ އެހީތެރި ބައެއް. އަހަރެމެންގެ އަވަށްޓެރިޔާއާ ގުޅުން ކަނޑާލި ނަމަވެސް އެމީހުންގެ ދަރިންގެ ހައްގުގައި އެމީހުން އަލުން އާލާކުރާނަން.”  ހަގީގަތުގައި އޭނާއަކީ ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މީހާއެވެ.  އެކަމަކު އޭނާގެ އާދަޔާ ހިލާފު އުޅުމާއި، ހުސް ބޮޑާކަމާއި، “އުސޫލު” ގެ ފުން ދަޢުވާތަކުގެ ތެރެއިން، އޭނާގެ އާދޭސްކުރުން އަޚްލާޤީ ދީލަތިކަމުގެ ގޮތުގައި ފޮރުވަން އޭނާއަށް ކާމިޔާބު ވެއެވެ.

މިއަދު ދުނިޔެއަށް ބަލާއިރު، ޣައިރު މުސްލިމް ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި އިސްރާއީލާއި، މުސްލިމް ޤައުމުތަކުގެ ތެރޭގައި ޕާކިސްތާނުން ގެންގުޅެފައިވަނީ ސީދާ އެ މޮޔަ އަވަށްޓެރިޔާގެ ސުލޫކެވެ.

ޕާކިސްތާނުގައި އަވަށްޓެރި ހަތަރު ގައުމެއް އެބަހުއްޓެވެ.  އިންޑިއާއާއެކު ފުރަތަމަ ދުވަހުން ފެށިގެން ވެސް ޢަދާވާތްތެރިކަން އުފެދުނެވެ.  އަމިއްލަ މަގުފުރެދިފައިވާ ސިޔާސަތުތަކުގެ ތެރެއިން، އެ ޤައުމުގެ ސަރަޙައްދުގެ އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ކަމަށްވާ ބަންގްލަދޭޝް ގެއްލި، ދިރިތިބި ލައްކަ ސިފައިންނާއެކު ސީދާ އިންޑިއާގެ އަތަށް ވައްޓާލިއެވެ.

އޭގެ ދެވަނަ އަވަށްޓެރި ގައުމަކީ އީރާނެވެ.  ހަތްދިހަ އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ޕާކިސްތާނަށް މިގުޅުމުގެ ފައިދާއެއް ލިބިފައި ނުވާއިރު، އަމިއްލަ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް މިގުޅުމުގެ ފައިދާއެއް ލިބުމުގެ ފުރުޞަތުވެސް ދީފައެއް ނުވެއެވެ.  އޭގެ ސަބަބުން ގެއްލުމެއް ލިބި، އޭގެ ބަދަލުގައި ގެއްލުމެއް ލިބުނެވެ.

އޭގެ ތިންވަނަ އަވަށްޓެރި ގައުމަކީ ޗައިނާ އެވެ.  ޗައިނާގެ އެންމެ ބޮޑު ބަލިކަށިކަމަކީ ސީދާ ހުޅަނގަށް ވަދެވޭނެ ގޮތް ނެތުމުން، ޕާކިސްތާނާއި އެގައުމާ ގުޅުންހުރި ބާރުގެ ބްރޯކަރުން މި ބަރޯސާވުން ފުރިހަމައަށް ބޭނުންކުރިއެވެ.  ދެ ދިހަ އަހަރު ވަންދެން އެމީހުން ޗައިނާއިން ލިބިދާނެ ހުރިހާ ފައިދާއެއް ނެގިއިރު ބަދަލުގައި މާނަހުރި އެއްވެސް ކަމެއް ނުދިނެވެ.  ޕާކިސްތާނުގެ މަކަރާއި ހީލަތާއި ހުރަސްތަކުގެ ވަޅުގަނޑުން މިނިވަންވުމަށްޓަކައި ޗައިނާއިން މިހާރު އަފްޣާނިސްތާނާއި އީރާނާއި ނުވަތަ އެހެން ތަނެއްގެ ތެރެއިން ބަދަލު މަގުތައް ހޯދަނީ މި ސަބަބާހުރެއެވެ.

އަދި ދެން އަންނަނީ އޭގެ ހަތަރުވަނަ އަވަށްޓެރި އަފްޣާނިސްތާނެވެ.

އަފްޣާނިސްތާނުގެ ރެފިއުޖީންގެ ނަމުގައި ދުނިޔެއިން ޕާކިސްތާނަށް ލިބުނީ އިންތިހާއަށް ގިނަ އަދަދެއްގެ ފައިސާ ކަމީ ތެދެކެވެ.  އަދި އެމީހުންގެ ބޯޑަރުގެ ތެރޭގައި ތިބުމަށް ހުއްދަ ދިން ކަމީ ވެސް ތެދެކެވެ.  އެކަމަކު އެ ރެފިއުޖީން އެމީހުންގެ ގަބުރުތަކުގައި ވެސް ހަނދާން ހުންނާނެ ދަތިތަކެއް ތަހައްމަލު ކުރި ކަމީ ހަމަ އެހާމެ ތެދެކެވެ.  އެމީހުންގެ ކޭމްޕްތަކުގައި ކަރަންޓާއި ގޭހާއި ފެނާއި ސާފުތާހިރުކަމާއި އަދި އެއްވެސް އިންސާނަކަށް ލިބެންޖެހޭ އެންމެ އަސާސީ ހައްގުތައް ވެސް ނެތެވެ.  މިއަށްވުރެ މާ ބޮޑަށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ދާޚިލީ ކަންކަމުގެ ތެރެއަށް ފުރުޞަތު ލިބުނު ކޮންމެ ފަހަރަކު ޕާކިސްތާނުން ވަދެގަތެވެ.  ރެފިއުޖީން ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރިއިރު، އެ ޖަމާއަތުގެ މަސްލަހަތަށް ކަމުދާ ކޮންމެ ފަހަރަކު ސިޔާސީ ފައިދާއަށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ކަރާމާތް ބޭނުންކުރި އެވެ.

ދެން ވިހި އަހަރުގެ ޤުރުބާނީއަކަށްފަހު، އަފްޣާނިސްތާނުގެ ވަޒަނުން މިނިވަންކޮށް، އެ ޤައުމުގެ އިސްލާމީ ސިފަ ދިރުވައި، ޝަރީޢަތުގެ އުސޫލުތަކުގައި ވަރުގަދައަށް ބިނާވެފައިވާ އިސްލާމީ އަމީރޭޓެއް ޤާއިމުކުރެއްވި ވަފާތެރި ދަރިންނާއެކު الله ބަރަކާތް ލެއްވުމުން، އެ މޮޔަ އަވަށްޓެރިޔާއަށް އަނދަމުންދާ ނުތަނަވަސްކަމެއް އިޙްސާސް ކުރެވުނެވެ.  މި އާ ހަގީގަތް ފުނޑުފުނޑުކޮށްލާނެ ގޮތްތައް ހޯދަމުން ދިޔައިރު ބިރުވެރިކަމާއި އޮޅުންބޮޅުން އޭނާގެ ހިތުގައި އުފެދުނެވެ.  އަފްޣާނިސްތާނަކީ ބަލިކަށި އަދި ތަޖުރިބާ ނެތް ތަނެއް ކަމަށް ތަޞައްވުރުކޮށް ޕާކިސްތާނުން އެވަގުތުކޮޅު އަތުލައިގަތެވެ.  އެއީ ހަމަލާދީ، ޕްރޮވޮކޭޓްކޮށް، ކޯޅުންތަކަށް ތެޔޮ ޖަހައިދިނުމެވެ.

އެކަމަކު ޕާކިސްތާނުން ހީކުރި ގޮތާ ހިލާފަށް ޝަރަފުވެރި އަވަށްޓެރިޔާ ޖަވާބު ދިނީ ޙިކުމަތްތެރިކަމާއެކުގައެވެ.  އަފްޣާނިސްތާނުން ވަނީ އެކަމާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަކޮށް ނިންމާ ފިލާވަޅެއް ފޯރުކޮށްދީފައެވެ.

ޕާކިސްތާނަށް އެކަމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވި ކަންތައްތައް އެނގުމުން، ސަރަހައްދީ ބައެއް ބާރުތަކުގެ ގާތުގައި އާދޭސް ކުރަން އަވަސްވެގަތެވެ.  އެ ބާރުތަކުން ހާލަތު ބަލައި އަފްޣާނިސްތާނުގެ ފަރާތަށް ނަސޭހަތްތެރިވެފައިވަނީ “މި މައްސަލަ އަޅުގަނޑުމެން ބެލެހެއްޓުމާ” ކަމަށެވެ.  ނަމަވެސް އެ މޮޔަ އަވަށްޓެރިޔާއަށް އޭނާގެ ތިއޭޓަރުތަކަށް އެނބުރި އައުމަށް ދެކޮޅު ނުހެދިއެވެ.  އޭނާ ދަޢުވާ ކުރަން ފެށީ، “އަހަރެމެން އަނބުރާ ނުދާން އުޅުނު ނަމަވެސް، ފަންނާނުން ބާރުއެޅީ، އެމީހުން އަހަރެމެންނަށް އާދޭސްކޮށް، އެހެންވެ އަހަރެމެން އެނބުރި ދިޔައީމެވެ.”

ގަތަރާއި ތުރުކީގެ މެދުވެރިކަމުގެ ތެރެއިން އެއްބަސްވުމަކަށް އާދެވުނެވެ.  އަފްޣާނިސްތާން، ހަމަޖެހިލައިގެން، ކަރާމާތްތެރި، އަދި އަޒުމް ވަރުގަދަކޮށް، އިތުރު ހަނގުރާމަތަކުން ފަހަތަށް ޖެހިލިއެވެ.  އަސާސީ ޢަދަބުވެރިކަމުގެ ގޮތުން އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިސްތިޤްލާލާ ޚިލާފުވެ، ޕްރޮވޮކޭޝަންތަކާ އެކުވެސް ތަޙައްމަލު ކުރެވުނު ޕާކިސްތާނުން އިތުބާރު އަލުން ބިނާކުރުމަށް ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހުނެވެ.

އެކަމަކު އޭގެ ސިފައަށް ތެދުވެރިވެ، އޭގެ ބަދަލުގައި ޚިޔާރުކުރީ ޚިޔާނާތެވެ.  އެއީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ އަނބު އާއި އަނބު ގަހުގެ މޫސުމެއް ކަމަށް ގަބޫލުކޮށް، އަދި ތާޒާ މޭވާ އަވަހަށް ހަލާކުވާކަން އެނގިހުރެ، އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިގްތިސާދީ ބޭނުންތައް ހަތިޔާރު ހަދަން މަސައްކަތް ކުރި އެވެ؛  އެއީ ޕްރެޝަރު ކުރުމަށްޓަކައި ގޭޓްތައް ބަންދުކޮށްފައި ބެހެއްޓި އެއްޗެކެވެ.  އަދި އެގޮތަށް އެކަމުގެ ސަބަބުން ދޮރުތައް ބަންދުކޮށްލީ، الله އަށް ބިރުވެތިވުމެއް ނެތި، ދަނޑުވެރިންގެ ބާވަތްތައް ހަލާކުވަމުންދާތަން ބަލަން ތިބި ދަނޑުވެރިންނަށް ވިސްނާލުމެއް ނެތިއެވެ.

ނަމަވެސް މިފަހަރު އަފްޣާނިސްތާނުގެ ޝަރަފުވެރި ލީޑަޝިޕުން، ރިޒުޤު ލިބެނީ ހަމައެކަނި الله ގެ ޙަޟްރަތުން ކަމަށް ވިސްނައި، ޕާކިސްތާނުން މަޖުބޫރު ކުރުމަށް ކުރާ މޮޔަ މަސައްކަތް ފުރިހަމައަށް އެނގިވަޑައިގެން، އިޢުލާން ކުރެއްވިއެވެ.

މިއީ ބަޔާނަކަށްވުރެ މާ ބޮޑު ކަމެއް.  އެއީ ސިޔާސީ ގޮވުމެއް، އަފްޣާނިސްތާނުގެ ބޭނުންތެރިކަން ބޭނުންކޮށްގެން ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ކުރިއަރާފައިވާ މީހުންނަށް ލިބުނު ބޮޑު ގެއްލުމެކެވެ.

އަފްޣާނިސްތާނުން ބަދަލު މަގުތައް ހޯދަން ފެށީ ކެތްތެރިކަމާއި އަޒުމާއެކުގައެވެ.  ފުރަތަމަ ގެއްލުންތައް ބޮޑު ނަމަވެސް ޑިޕެންޑެންސީ މުޅިން ވެއްޓުނެވެ.  މީގެ އިތުރުން ޕާކިސްތާނުން، ގިނައިން ސިފަކުރާ އަމިއްލަ ރައްޔިތުންނާ މެދު ފަރުވާކުޑަކޮށް، ޕާކިސްތާނުން، އެއްވެސް ބަދަލެއްގެ ހައްލެއް، އެއްވެސް ޖަސްޓިފިކޭޝަނެއް، އެއްވެސް ބަޔާނެއް ހުށަހަޅާފައެއް ނުވެއެވެ.  ގެއްލުންތައް ކޮންމެ ދުވަހަކު އިތުރުވަމުން ދިޔައެވެ.  އާންމުންގެ ރުޅިވެރިކަން ބޮޑުވިއެވެ.

ތޫފާނެއްގެ ޖަމާއަތެއް އިހުސާސް ކުރެވުމުން ޕާކިސްތާނުގެ ނިންމުންތައް ނިންމާ ފަރާތްތަކުން ވަނީ އެމީހުންގެ ފަގީރުކަން ދުނިޔެއަށް ހާމަކޮށްފަ އެވެ.  އެމީހުން ރަޝިޔާ، އީރާން، ސައުދީ އަރަބިއްޔާ، ގަތަރު، ތުރުކިޔޭގެ ދޮރުތަކުގައި ޓަކި ޖަހާ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ޖަމިއްޔާތަކަށް ވެސް އިލްތިމާސް ކުރި އެވެ.  ނަމަވެސް އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިސްލާމިކް އެމިރޭޓް (އައިއީއޭ) އިން ވަރުގަދަ އަދި ތެޅިފޮޅިފައި ނުވާ ކޮންމެ މެސެޖަކަށް އަޅާނުލިއެވެ.

އާޚިރުގައި އަސްކަރީ ބާރުގެ ދަށުގައި ތާށިވެފައި ހުރި އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ މީހެއް ކަމަށްވާ އިސްހާޤް ދާރަށް ލިޔެފައިވާ ސްކްރިޕްޓެއް ހަވާލުކޮށް، އެ ސްކްރިޕްޓް ކިޔުމަށް އަމުރުކުރިއެވެ.  “ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޖުތަމަޢުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް، އިންސާނީ ސަބަބުތަކާހުރެ، ގޭޓްތައް ހުޅުވުމަށް އެދިފައިވާ” ކަމަށް ބުނާ ވާހަކަ ކިޔައިދެއްވަމުން ގެންދެވިއިރު، އޭނާގެ ނުތަނަވަސްކަމަކީ އޮޅުން ބޮޅުން ބޮޑު ކަމެއް ނޫނެވެ.  ކޮންމެ ސަފުހާއަކާ އެކު އެ ސްކްރިޕްޓްގެ ބަރުދަނުގެ ދަށުން އޭނާގެ ކަރާމާތް ނޭވާހިއްލާ ކަހަލައެވެ.

ޕާކިސްތާނުގެ ވެރިންނާ ބެހޭގޮތުން ގިނައިން ދައްކާ މަޝްހޫރު ވާހަކަ ހަނދާންވެފައި އޮންނާނެ: “އެމީހުން ޞަދަޤާތަށް އާދޭސް ކުރާ ނަމަވެސް ގޭންގްސްޓާރުން ފަދައިން އާދޭސް ކުރާ ނުވަތަ އެހީ ހޯދާ ނަމަވެސް ޓެރަރިސްޓުންގެ ސްވެގަރ އާއި އެކު އެކަން ހޯދަނީ.”

އެމީހުން އަނިޔާވެރިވެ، ދެން ދައުވާ ކުރަނީ އިންސާނީ ވަންތަކަމުގެ މެންޓްލް އެވެ.  އެމީހުން ދިރިއުޅުން ހަލާކުކޮށްލުމަށްފަހު އިންސާނިއްޔަތުގެ ރައްކާތެރިންގެ ގޮތުގައި ދައްކާލައެވެ.

ފަހަރެއްގައި ދާރު އަމިއްލަ ނަފްސަށް ހީކުރީ މިއީ ހަމަ ގައިމުވެސް އާދަޔާ ހިލާފު ދުވަސްތަކެއް ކަމަށާއި، ޞަދަޤާތް ވެސް ފެންނަނީ ވައްޓާލެވިފައިވާ އަދި އާދަޔާ ޚިލާފު ސިފަތަކެއްގައި ކަމަށެވެ.

އަދި އެކަން ނުވާންވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟  ޕާކިސްތާނުގެ ވެރިން ވިޔަފާރި ސިޔާސީ ކަންކަމާ ވަކިކޮށް، ވިޔަފާރި އާންމު ގޮތެއްގައި ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ހުއްދަ ދިން ނަމަ އެއީ އިންސާނީ އަސާސީ ހައްގެއް ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ.  އޭގެ ބަދަލުގައި އެމީހުން ދޫކޮށްލީ އަފްޣާން އުފެއްދުމަށް ރޯޓް ގޭޓްތަކުގައެވެ.  ޕާކިސްތާނުގެ އަމިއްލަ އޮރެންޖް ސީޒަން އައުމުން، އަމިއްލަ މަގުތަކުގައި އާފަލު ގޯނިތައް ހަލާކުވަމުން ދިޔައިރު، ކުއްލިއަކަށް އެމީހުންނަށް އަލުން “އިންސާނިއްޔަތު” ހޯދިއެވެ.  ކޮންފަދަ އާދަޔާ ހިލާފު އޯގާތެރިކަމުގެ ވަރޝަނެއް، ފުރަތަމަ އެހެން މީހުންގެ ނޭވާ ހާސްކޮށްލުމަށްފަހު، ފޭއިންޑް ހަމްދަރުދީއެއްގެ ގޮތުގައި މޭގައި ހިފާލާ އެއްޗެކެވެ.

މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ލޯގަނޑުން ފެންނަނީ ހަމަ އެ މޮޔަ އަވަށްޓެރިޔާއެވެ.  އެކަމަކު ޕާކިސްތާނުން ހަނދާން ނެތިގެން ދިޔައީ އެއް ހަގީގަތެއް: މޮޔަކަން އުޑުމައްޗަށް އަރާފާނެ ކަމަށާއި، ނަމަވެސް އެންމެ ފަހުން ޝަރަފުވެރި ގައުމުތަކުން ޖަވާބުދާރީވުމަށް އިޚްތިޔާރު ކުރާއިރު، މޮޔަކަން ދޮންވެލިގަނޑަކަށް ބަދަލުވާންދެން ހުއްޓާނުލާ ކަމަށެވެ.

އަދި އެހެންކަމުން ދުނިޔެ މި އާދަޔާ ހިލާފު މަންޒަރު ބަލާލިއިރު، ފަގީރުކަން ސިނަމާތަކުގައި ފޮރުވިފައި އޮތްއިރު، ކަރާމާތްތެރި އަވަށްޓެރިޔާ ޖަވާބު ދިނީ ޕާކިސްތާނުން ދިގު ޒަމާންތަކެއް ވަންދެން ފޮރުވަން މަސައްކަތްކުރި ހަގީގަތެއް ހާމަވެގެން ދިޔަ ގޮތަކަށެވެ.