ތާރީޚުގެ ޞަފްޙާތަކުން: އުސްމާނީ ޚިލާފަތް
5 ވަނަ ބައި

ލިޔުނީ: ހާރިތު އުބައިދާ

ހިޖުރައިން 262 ވަނަ އަހަރު މައްކާގެ ގަވަރުނަރު މުޙައްމަދު ބިން ހާޝިމްގެ މަންދޫބަކު ސުލްޠާން އަރުސްލާންގެ ދަރުބާރަށް ވަޑައިގަތީ މުހިންމު މެސެޖަކާއެކުގައެވެ.  އެމަނިކުފާނު ފޯރުކޮށްދެއްވީ މާތް ސިޓީގައި ހުކުރު ދަރުސް (ޚުތުބާ) ދެއްވަން ޖެހޭނީ ޚަލީފާ އަލްޤާޢިމް ޕާޝާ އާއި ސުލްޠާން އަރުސްލާންގެ ނަމުގައި ކަމަށެވެ.  މީގެ އިތުރުން ކުރިއަށް ދާއިރު އުބައިދީ (ފާތިމީ) ދައުލަތުން ނެރެފައިވާ އިރުޝާދުތަކުގެ ބަދަލުގައި އައްބާސީ ޚިލާފަތުގެ އިރުޝާދުތަކަށް ދަމަހައްޓަން ޖެހޭ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.

މަންދޫބު އިތުރަށް ވިދާޅުވީ، މިހާރުން ފެށިގެން ޝިޔައީ އަޅުކަންކުރާ މީހުން މައްކާގައި ކުރާ ނަމާދު (އަދަން) ގައި “ހައްޔާ އަލްއަމާލް” ފަދަ އިބާރާތްތައް ދެން ނުހިމަނާނެ ކަމަށެވެ.  ސުލްޠާން އަރުސްލާން މައްކާގެ މަންދޫބަށް ވަރަށް އިޙްތިރާމާއި ޝަރަފާއި އެކު ބަލައިގަތެވެ.  ހެޔޮއެދުމުގެ އިޝާރާތެއްގެ ގޮތުން މައްކާގެ ގަވަރުނަރަށް 30،000 ދީނާރު ފޮނުއްވައި ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި، “މަދީނާގެ ގަވަރުނަރު ވެސް އެގޮތަށް އަމަލުކޮށްފިނަމަ، އޭނާއަށް ވެސް އޭނާގެ ހިދުމަތުގެ އަގުވަޒަންކޮށް 20،000 ދީނާރު ދެވޭނެ” އެވެ.

އަލްޕް އަރްސްލާންގެ ފަތަޙަތަކުގެ ސަބަބުން ބައިޒަންޓައިން ރަސްގެފާނު ރޮމާނޯސް 4 ވަނަ ޑިއޮޖެނިސް ވަރަށް ބޮޑަށް ހަމަނުޖެހުން އުފެދި، ކޮންމެ އަގެއް ދައްކައިގެން ވެސް އޭނާގެ ސަރަޙައްދު ދިފާޢު ކުރުމަށް ވަރުގަދަ އަޒުމެއް ކަނޑައެޅުއްވިއެވެ.  އެކަމުގެ ރައްދުގައި އޭނާގެ މުޅި ލަޝްކަރު ސެލްޖުކްސް އާއި ދެކޮޅަށް ޖަމާކުރެއްވިއެވެ.  މިކަމުގެ ސަބަބުން ސެލްޖުކް އަދި ބައިޒަންޓައިން ސިފައިންގެ މެދުގައި ވަރުގަދަ ހަނގުރާމަތަކެއް ފެށިއެވެ.  އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިންމު ހަނގުރާމައެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރެވުނީ މަންޒިކަރޓް ހަނގުރާމައެވެ.  މި ނިންމާ ހަނގުރާމަ ހިނގާފައިވަނީ މީލާދީން 1071 ވަނަ އަހަރާ ދިމާވާ ހިޖުރައިން 463 ވަނަ އަހަރުގައެވެ.

މި ހަނގުރާމައާ ބެހޭގޮތުން އިބްނު ކަތީރު ލިޔުއްވާފައިވާ ގޮތުގައި، ރަސްގެފާނު ރޮމާނޯސް 4 ވަނަ ޑިއޮޖެނިސް ހިނގާލެއްވީ ފަރުބަދަތަކެއް ފަދަ ފުޅާ ލަޝްކަރަކާއެކުގައެވެ.  އޭނާގެ ލަޝްކަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ބައިޒަންޓައިން އެމްޕަޔަރ، ރަޝިޔާ، އިނގިރޭސިވިލާތް، އަދި އެހެނިހެން ޤައުމުތަކުގެ ސިފައިން ހިމެނެއެވެ.  މި ބޮޑު ލަޝްކަރުގެ އިތުރުން ރޮމާނޯސް ވަނީ ހަނގުރާމައިގެ ފުޅާ ތައްޔާރީތަކެއް ކޮށްފައެވެ.

ބައިޒަންޓައިން ލަޝްކަރުގައި 35 ކޮމާންޑަރުން (ޕެޓްރިޝިއަންސް) ތިބިއިރު، ކޮންމެ ކޮމާންޑަރަކު ވެސް 200،000 ކެވެލްރީ ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރުން ތިއްބެވެ.  މީގެ އިތުރުން ޔޫރަޕްގެ (ފްރެންކިޝް) ސިފައިންގެ 35،000 މީހުންނާއި، ކޮންސްޓަންޓިނޯޕަލްއާ ގުޅުން ހުރި އިތުރު 15،000 ހަނގުރާމަވެރިން ވެސް ތިއްބެވެ.

މީގެ އިތުރުން ސިފައިންގެ ތެރޭގައި މޫނު ނިވާކޮށްގެން ތިބި 100،000 ސިފައިންނާއި 100،000 ޓްރެންޗް ޑިގަރސް ވެސް ހިމެނެއެވެ.  މީގެ އިތުރުން 1،000 ސަޕްލައި ޓްރާންސްޕޯޓަރާއި 300 އޯކްސް ޑްރޯ ވެގަންސް ވެސް ހުރިއިރު، އެ ވެގަންތަކުގައި އަސްކަރީ ޔުނީފޯމްތަކާއި ހަތިޔާރާއި އަސް ސެޑަލްތަކާއި ކެޓަޕަލްޓްތަކާއި ވަށާލުމަށް ސާމާނު ގެންދިޔަ އެވެ.

މި ކެޓަޕަލްޓްތަކުގެ ތެރެއިން ކެޓަޕަލްޓްތައް ހިންގުމަށް 1200 މީހުން ބޭނުންވާ ވަރަށް ބޮޑު ކެޓަޕަލްޓެއް ހުއްޓެވެ.  ރޮމާނޯސް މި ބިރުވެރި ބާރު އެއްކޮށްފައިވަނީ ހަމައެކަނި އިސްލާމްދީނާއި އެ ބާރުގެ އަހުލުވެރިން ނައްތާލުމުގެ މަޤްޞަދުގައެވެ.

އެކަލޭގެފާނުގެ ބާރުގެ މައްޗަށް އިތުބާރު ކުރެވިފައި އޮތުމުން ހަނގުރާމައިގެ ކުރިންވެސް އިސްލާމީ ސަރަޙައްދުތައް އިސްލާމީ ސަރަޙައްދުތައް އޭނާގެ އޮފިޝަލުންނާ ހަވާލުކުރެއްވިއެވެ.  އެމީހުންގެ ރޭވުމަކީ އިރާގާއި ޚުރާސާން ފަތަޙަކޮށް ނިމުމުން މުސްލިމުންގެ އަތުން ލެވަންޓް އަނބުރާ ހޯދުމަށް ނިންމާ ހަމަލާއެއް ދިނުމެވެ.

އެހެންނަމަވެސް އެމީހުން މި އުންމީދުތައް މުނިފޫހިފިލުވަމުން ދިޔައިރު، ތަޤްދީރުގެ އެހެން ރޭވުންތަކެއް ހުއްޓެވެ- ތަޤްދީރު އެމީހުންނަށް މަލާމާތްކޮށް، ބުނަމުން ދިޔައީ…
[ العَمْرُكَ أَنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ ] (الحجر (۷۲)
ސުލްތާން އަލްޕް އަރްސްލާން އާއި ބައިޒަންޓައިން ސިފައިން ކުރިމަތިލާން ޖެހުނީ ބުދަ ދުވަހެއްގައި ޒަހުވާގެ ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގަ އެވެ.

ޟޫ އަލްޤިދާ މަހު ބާކީ އޮތީ އެންމެ ފަސް ދުވަސް ކަމުގައިވާ ސުލްޠާން އަލްޕް އަރްސްލާނަށް ބައިޒަންޓައިން ލަޝްކަރުގެ ސައިޒު ފެނި ކަންބޮޑުވެވަޑައިގަތެވެ.  ނަމަވެސް ޙަނަފީ ޢިލްމުވެރިއެއް ކަމުގައިވާ އިލްމުވެރިޔާ އަބޫ އަލްނަޞްރު މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދުލްމަލިކު ބުޚާރީ ސުލްޠާނަށް ނަސޭހަތް ދެއްވިއެވެ.  އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.

އެވަގުތު އައިސް ދެފަރާތުން ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަށް ކުރިއަށް ދިއުމުން ސުލްޠާން އަލްޕް އަރްސްލާން އޭނާގެ އަސްމަތިން ފައިބައިގެން ދިޔައެވެ.  ދޮންވެލިގަނޑުގެ ތެރޭގައި ނިތްކުރި ބަހައްޓައިގެން ބިންމަތީގައި ސަޖިދަ ޖަހާލިއެވެ.  ދުޢާގައި އަތް އުފުލާލީ الله ގެ ޙަޟްރަތުން އެހީތެރިކަމާއި ނަޞްރު ހޯއްދަވައިގެންނެވެ.  الله ތަޢާލާ މުސްލިމުންނަށް އެކަލޭގެފާނުގެ އެހީތެރިކަން ދެއްވައި، ނަޞާރާއިން ނިކަމެތިކޮށްދެއްވިއެވެ.  އިސްލާމީ ބާރުތަކުން އެމީހުންގެ މައްޗަށް ކުރިހޯދައި، ރަސްގެފާނު ރޮމާނޯސް 4 ވަނަ ޑިއޮޖެނިސް އާއި އެކު އޭނާގެ އަސްކަރީ ކޮމާންޑަރު އަތުލައިގަނެވުނެވެ.

ރޮމާނޯސް 4 ވަނަ ޑިއޮޖެނިސް އަތުލައިގަތީ ރޯމަނުންގެ އަޅެކެވެ.  ބައިޒަންޓައިން ރަސްގެފާނު ސުލްޠާން އަލްޕް އަރްސްލާންގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނައުމުން ސުލްޠާން އޭނާގެ އަތުގައި ތިން ފަހަރު ތަޅައި ސުވާލު ކުރެއްވިއެވެ.  ރޮމާނޯސް ޖަވާބު ދިނީ “އަހަރެން ކަލޭމެންނާ މެދު ވަރަށް ހަރުކަށިކޮށް ކަންތައް ކުރާނަމެވެ.”

އަލްޕް އަރްސްލާން ދެން ސުވާލުކުރީ “އަހަންނަށް ވާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟”  ރޮމާނޯސް ޖަވާބު ދިނީ “ތިޔަބައިމީހުން އަހަރެން މަރާލާނެ، ތިޔަ ޤައުމުގައި އަހަރެން ބަދުނާމުކޮށްލާނެ، އަހަންނަށް މާފުކުރާނެ، ނުވަތަ އަހަރެންގެ އަތުން ފިދާއެއް ނަގައިގެން އަހަރެން މިނިވަންކުރާނެ” ކަމަށެވެ.

ރޮމާނޯސް ފުރަން އުޅެނިކޮށް ސުލްތާން އަރްސްލާން އޭނާއަށް ރިފްރެޝްމަންޓް ހުށަހެޅިއެވެ.  ސުލްޠާނުގެ އޯގާތެރިކަމާއި މަތިވެރި ސުލޫކުން ވަރަށް ބޮޑަށް އަސަރުކޮށްފައިވާ ރޮމާނޯސް އިޙްތިރާމުގެ ގޮތުން ބޯ ޖަހާލިއެވެ.

އޯގާތެރިކަމުގެ ސަބަބުން ސުލްޠާން އޭނާއަށް ހުއްދަ ދެއްވީ އޭނާގެ ދަތުރު ހަރަދުގެ ފިދާއިން 10،000 ދީނާރު ހިފެހެއްޓުމަށެވެ.  އަދި އަތުލައިގަތް ޕެޓްރިއާކްސްގެ ގްރޫޕެއް މިނިވަންކޮށް، އެމީހުން ރަސްގެފާނާއެކު ގެންގޮސް، އޭނާ އެކަނި ދަތުރު ނުކުރާނެކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނެވެ.  މީގެ އިތުރުން ސުލްޠާން އޭނާއަށް ގާޑުންގެ ގްރޫޕެއް ފޯރުކޮށްދިނީ، ރަސްގެފާނަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނުލިބޭނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން ދިނުމަށެވެ.  ގާޑުން ހިފައިގެން ދިޔައީ “ލާ އިލާހާ އިއްލާ، މުޙައްމަދު ރަސޫލުالله” ލިޔެފައިވާ ދިދައެކެވެ.

15،000 އަށް ވުރެ ގިނަ ސިފައިންގެ ކުޑަ ލަޝްކަރަކާއެކު އަލްޕް އާސްލާން އަށް ރޮމާނޯސް އައިވީ ޑިއޮޖެނިސްގެ 100،000 މީހުންގެ ލަޝްކަރަށް ބޮޑު ބަލިވުމެއް ލިބުނެވެ.  މިއީ ކުޑަ ހާދިސާއެއް ނޫނެވެ؛  އެއީ ބައިޒަންޓައިން ބާރުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑު ގެއްލުމެއް ލިބި، އޭޝިއާ މައިނަރުގެ ގިނަ ސަރަހައްދުތަކުގައި އެމީހުންގެ ނުފޫޒު ވަރަށް ބޮޑަށް ބަލިކަށިވި ކަމެކެވެ.  މިއީ ހަމަ ބައިޒަންޓައިން ސަރުކާރުގެ ބިންގާ އަޅާފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ ސަރަހައްދުތަކެވެ.

ސެލްޖުކްސް އަށް ލިބުނު މި ބޮޑު ކާމިޔާބީއަކީ، އޭގެ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ބައިޒަންޓައިންގެ ކޮންޓްރޯލް ތާރީޚީ ގޮތުން ބަލިކަށިވުމުގެ ފެށުމެވެ.

އަލްޕް އަރްސްލާން އަކީ ކާމިޔާބީއަށް ލިބިފައިވާ ކޮންމެ މާއްދީ އަދި ރޫޙާނީ ވަސީލަތެއްގެ ބޭނުން ހިފާ ތަޤްވާވެރި އަދި މާތްالله އަށް ބިރުވެތިވާ މީހެކެވެ.  ޢިލްމުވެރިންގެ އެއްވުންތަކުގައި ބައިވެރިވެ، އެބޭކަލުންގެ ނަސޭހަތް އަޑުއައްސަވައި، އެއަށް ޢަމަލުކުރެއްވުމުގެ ސަބަބުން އެކަލޭގެފާނަށް ނަސީބު ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

އިސްލާމްދީނުގެ މި ބޮޑު ލީޑަރު ޝަހީދުވުމާ ބައްދަލުކުރެއްވީ ޔޫސުފް ޚްވާރަޒްމީ ނަމަކަށް ކިޔާ ބާޣީއެއްގެ އަތުންނެވެ.  ސުލްޠާން އަލްޕް އަރްސްލާން ޝަހީދުވެވަޑައިގަތީ ހިޖުރައިން 465 ވަނަ އަހަރުގެ ރަބީޢު އަލްއައްވަލް މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހު ކަމަށާއި މިއީ މީލާދީން 1072 ވަނަ އަހަރާ ދިމާވާ ކަމެކެވެ.  އޭނާ ވަޅުލެވިފައިވަނީ އޭނާގެ ބައްޕައާ އެކު މެރުވު ސިޓީގައެވެ.  އެމަނިކުފާނު އަވަހާރަވުމުން އެމަނިކުފާނުގެ ފަހަތުން ވެރިއަކަށް ހުންނެވީ މަލިކު ޝާހު އެވެ.