ދާދި ފަހުން އިސްލާމިކް އެމިރޭޓް އޮފް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ތަރުޖަމާނު ވަނީ އައިއެސް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތުގެ މުހިންމު މެމްބަރުން ވަކި އޮޕަރޭޝަންތަކެއްގެ ތެރެއިން އަތުލައިގަތްކަން އިއުލާންކޮށްފަ އެވެ. މި ފަރާތްތަކަކީ 2024 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ދެވަނަ ދުވަހު ކާބުލްގައި ހުންނަ ޑިރެކްޓަރޭޓް އޮފް ކޮމްޕްލައިންސް އެންޑް އޮވަރސައިޓް އޮފް އޯޑަރސް އެންޑް ޑިކްރީސްގެ މުވައްޒަފުންނަށް ހަމަލާއެއް ދިނުމަށް ރާވައި ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވި ބައެކެވެ.
އެ ބަޔާނުގައިވާ ގޮތުން ދާޢިޝް އިން އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ މިޝަނަކަށް ތައްޔާރު ކުރަމުން ދިޔަ ތާޖިކިސްތާނުގެ ރައްޔިތަކު ކާބުލް ހަމަލާގެ ފަހަތުގައި ހުރި މާސްޓަރމައިންޑް ފޮރުވިފައިވާ ތަނުން ގޮވާ ވެސްޓަކާއި ވަޒަންތަކާ އެކު ދިރިހުއްޓާ ހައްޔަރުކޮށްފައިވެ އެވެ.
ޝައުގުވެރި ކަމަކީ، ތަޖުރިބާކާރުންނާ ހަވާލާދީ ދަ ނިއުޔޯކް ޓައިމްސް އިން ބުނީ އައިއެސް-ކޭގެ ހަނގުރާމަވެރިންގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މީހުންނަކީ ތާޖިކިސްތާނުގެ ރައްޔިތުން ކަމަށެވެ.
މި ރިޕޯޓުގައިވާ ގޮތުން 2014 އިން 2019 އަށް ސީރިއާ އާއި އިރާގުގައި ގާތްގަނޑަކަށް ދެހާސް ތާޖިކް މީހުން އައިއެސްއާ ގުޅިފައިވެ އެވެ. ނަމަވެސް އެމެރިކާ އިސްވެ އޮވެ ހިންގާ ކޯލިޝަންގެ އަސްކަރީ އަމަލުތަކުގެ ސަބަބުން، އިރާގާއި ސީރިއާގައި އައިއެސް ބަލިވުމާ ގުޅިގެން، އެތައް ސަތޭކަ ތާޖިކިސްތާނުގެ ހަނގުރާމަވެރިން ވަނީ އައިއެސް-ކޭ ގޮފިއާ ގުޅިފައެވެ.
މިކަމުން އުފެދޭ އަސާސީ ސުވާލަކީ ޚުރާސާންގައި އައިއެސްއާ ގުޅެން ތަޖިކިސްތާނުގެ ރައްޔިތުން ކެތްމަދުވެފައި ތިބީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟ މި ތަކްފީރީ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތާ ގުޅެން އެމީހުން ބާރުއަޅަނީ ކޮން ކަންތައްތަކެއް ހެއްޔެވެ؟
ތަޖުރިބާކާރުން ބުނާ ގޮތުގައި ތަޖިކިސްތާނުގެ ބައެއް ތާޖިކް މީހުން އައިއެސްއާ ގުޅެން ޖެހޭ އަސާސީ ސަބަބުތަކަކީ ފަގީރުކަމާއި ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމާއި ތަޖިކިސްތާނުގައި ދީނީ ގޮތުން ހުރަސްއެޅުންތަކެވެ.
ފަގީރުކަމާ ގުޅޭގޮތުން ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަކީ ދިހަ މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ތަޖިކިސްތާނަކީ މެދުތެރޭ އޭޝިއާގެ އެންމެ ފަގީރު އެއް ގައުމުގެ ގޮތުގައި ބެލެވޭ ގައުމެކެވެ.
ތަފާސް ހިސާބުތަކުން ދައްކާ ގޮތުގައި ތަޖިކިސްތާނުން ބޭރުގައި ދެ މިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ ފިރިހެން މަސައްކަތްތެރިން ދިރިއުޅެ އެވެ.
ހަމައެއާއެކު، ރަޝިޔާއަކީ ތާޖިކިސްތާނުގެ މަސައްކަތްތެރިންގެ އަސާސީ މަންޒިލެއް ކަމަށާއި، ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ތަފާތުކުރުމާއި، އުޖޫރަ ކުޑަވުމާއި، އިޖުތިމާއީ އެކަހެރިކަމުގެ ސަބަބުން ރެޑިކަލް އިސްލާމިސްޓުން ހޯދުމަށް ފަހި ޝަރުތުތަކެއް އުފެދިފައިވާ ކަމަށެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ތާޖިކިސްތާނުގެ ރައްޔިތުން އައިއެސްއާ ގުޅެނީ ޚުރާސާންގައި ރަނގަޅު މުސާރައެއް ހޯދުމަށެވެ.
ތާޖިކިސްތާނުން އައިއެސްއާ ގުޅުމަށް ބާރުއަޅާ ދެވަނަ ބޮޑު ކަމަކީ ތަޖިކިސްތާނުގެ ހުދުމުހުތާރު ވެރިކަމެވެ. ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަކީ 1992 އިން 1997 އަށް ތަޖިކިސްތާން އޮތީ ތަޖިކިސްތާނުގެ އިސްލާމިކް ރިވައިވަލް ޕާޓީއާ އެކު ދާޚިލީ ހަނގުރާމައެއްގަ އެވެ.
މި ހަރަކާތުގެ ސަބަބުން މި ހަނގުރާމަ ނިމުނު ނަމަވެސް، މިއީ ރެޑިކަލް ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގައި ލޭބަލްކޮށް، 2015 ވަނަ އަހަރު، އެއީ ގާނޫނާ ހިލާފު ޖަމާއަތެއް ކަމަށް ކަނޑައެޅި އެވެ. އޭގެ ވެރިން މަރާލައި، ޖަލަށްލައި، ނުވަތަ މަޖުބޫރުކޮށްގެން އަރުވާލެވުނެވެ.
ތަޖިކިސްތާނުގެ މިހާރުގެ ރައީސް އިމޯމަލީ ރަހްމޮން 1994 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ވެރިކަމުގައި ހުންނެވިއިރު، 2016 ވަނަ އަހަރު ރިފަރެންޑަމްގެ ތެރެއިން ގާނޫނު އަސާސީ އިސްލާހުކޮށް، އޭގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން އުމުރަށް ރައީސް ކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި އެވެ.
ރިޕޯޓްތައް ބުނާ ގޮތުގައި ތަޖިކިސްތާނުގައި މަދުވެގެން 1،000 ސިޔާސީ ގައިދީން ތިބިއިރު، ތަޖިކިސްތާނުގައި މަދުވެގެން 7،000 ރަޝިޔާ ސިފައިން ތިބުމުން ރަހްމޮންގެ ވެރިކަން ވަރުގަދަވެއްޖެ އެވެ.
އެކަމަށް ބާރުފޯރުވާ އަނެއް ކަމަކީ ދީނީ ގޮތުން ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ ކަންކަމުގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ ޒުވާނުންނަށް އިލާހީ އަދި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ރަނގަޅު ތަޢުލީމެއް ލިބިފައިވުން މަޙްރޫމްވެފައިވާކަމެވެ. އިސްލާމިސްޓުންނާ ދެކޮޅަށް ތަޖިކިސްތާނުން ވަނީ އަމަލީ އަދި ރަމްޒީ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަޅާފައި ކަމަށާއި އޭގެ ތެރޭގައި އިސްލާމިސްޓުން ހައްޔަރުކޮށް ފިއްތާލުމާއި އަންހެނުންގެ ހިޖާބު އާންމުކޮށް ނައްތާލުމާއި ޒުވާނުންގެ ތުނބުޅިއަށް ހުރަސް އެޅުން ހިމެނެ އެވެ.
އަޅުކަންކުރުމާއި، އީދުތަކާއި، ދީނީ ޙަފްލާތަކާއި، މިސްކިތްތައް އެޅުމާއި، ދީނީ ލިޔުންތައް ޝާއިޢުކުރުން ފަދަ ދީނީ ކަންކަން ބަލަހައްޓަން ބާރުގަދަ ކޮމިޓީއެއް އުފައްދާފައިވެއެވެ.
އުމުރުން އަށާރަ އަހަރުން ދަށުގެ ފިރިހެން ކުދިންނާއި އަންހެން ކުދިންނަށް މިސްކިތްތަކުގައި ނަމާދުކުރުން މަނާކޮށްފައިވާއިރު، ގޭގައި ޖަމާޢަތުގައި ދީނީ ތަޢުލީމު ވެސް މަނާކޮށްފައިވެއެވެ.
މި ހުރިހާ ކަމެއްގެ ސަބަބުން ތަޖިކިސްތާނުގެ ރައްޔިތުން ތަކްފީރީ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތް އައިއެސްއާ ގުޅުމުގެ ޝައުގުވެރިކަން އުފެއްދުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވެ އެވެ.
