އިލްމުވެރިންގެ ވާޖިބު

ލިޔުނީ: މުފްތީ ހަމާސް އިންޤިޔާދީ

އައްލާމާ ސުޔޫތީ ރަޙިމަހުﷲ ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

لولا العلماء لکان الناس کالبهائم
ތަރުޖަމާ:

“އިލްމުވެރިން ނެތްނަމަ މީހުން ވާނީ ޖަނަވާރުތަކެއް ފަދައިން” މާނައަކީ މީހުންގެ ދިރިއުޅުން ޖަނަވާރުތަކާ ވައްތަރުވާނެއެވެ.

އިލްމުވެރިންނަކީ މުޖުތަމައުގެ ބިއްލޫރިގަނޑު ކަމަށާއި ކޮނޑުހުޅުމުގެ ދަރަޖަ ހިފަހައްޓާ ބައެއް ކަމަށެވެ.  ޢިލްމުވެރިއަކު ނެތް ނުވަތަ ޢިލްމުވެރިންނާ ގުޅުން ނެތް އެއްވެސް ޖަމާޢަތަކީ ރަނގަޅު މުޖުތަމަޢެއް ކަމުގައި ނުބެލެވޭނެއެވެ.

އާޚިރަތް ބިނާކުރުމަށާއި، ޢިލްމުވެރިންގެ ޙަޤީޤީ ހިދާޔަތާ އެއްގޮތަށް ދިރިއުޅުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށްޓަކައި ޢިލްމުވެރިންނާ އެކުވެރިކަން ހޯދުމަކީ ކޮންމެ މީހެއްގެ މައްޗަށް އޮތް ކަމެކެވެ.

ޢިލްމުވެރިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ދީނަށް ގޮވާލައި، ނުބައި ޢަމަލުތައް މަނާކުރުމެވެ؛  އަމްރުބިލްމަޢުރޫފް (ޤަބޫލުކުރެވޭ ހެޔޮ ސިފަތަކަށް އަމުރުކުރުން) އާއި ނާހި އަނިލް މުންކަރު (ފާފައިން މަނާކުރުން) އަކީ އިލްމުވެރިންގެ މުޖުތަމަޢުގެ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކެކެވެ.

ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم) ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.

«الدِّينُ النَّصِيحَةُ» [بخاري او مسلم]
ތަރުޖަމާ:

“ދީނަކީ (ދީނަކީ) ނަސީހާ (ނަސޭހަތް، އިޚްލާޞްތެރިކަން) އެވެ.”

ޢިލްމުވެރިން ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ދީނަށް ދަޢުވަތު ދޭންވާނީ މަޑުމައިތިރި އަދި އިޙްތިރާމްގެ ރާގަކަށް، ދަޢުވަތުގެ ތެރޭގައި ހަރުކަށިކަމެއް ނެތި ލުއިފަސޭހަކަން ދައްކަމުންނެވެ.  ދަޢުވަތު އަރުވަންވާނީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ދަޢުވަތު ދެއްވި ގޮތާ އެއްގޮތަށެވެ.

މުޖުތަމަޢު ބައިބައިކޮށް، ޢަދާވާތްތެރިކަމާއި ހަސަދަވެރިކަން އުފެދިދާނެ ފަދަ ޚިލާފު މައްސަލަތަކުން ދުރުހެލިވުމަކީ ޢިލްމުވެރިން ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ.  ދީނުގެ ކޮންމެ އުސޫލެއް މުޖުތަމަޢުގެ ހުރިހާ މެންބަރުންނަށް ފޯރުކޮށްދޭން ޖެހެއެވެ.  މުޖުތަމަޢުގެ ތެރޭގައި ޤާނޫނާ ޚިލާފު ޢަމަލުތައް ހިނގާނަމަ އެކަންކަން މަނާކުރަންވާނީ ޙިކުމަތްތެރިކަމާއި އޯގާތެރިކަމާއެކުގައެވެ.

ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ ކަންކަމުން ދުރުހެލިވާން ޖެހޭނީ، އެއީ ޝަރީއަތުގައި އެއްވެސް ތަނެއް ނެތުމުންނެވެ.

މުޖުތަމަޢު ދީނާއި ދަޢުވާއިން އެއްކިބާވެއްޖެނަމަ، އެ ޒިންމާ އުފުލަނީ ޢިލްމުވެރިންގެ މައްޗަށެވެ.

الله ގެ ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ފިޔަވަޅުމަތީގައި ތަބާވެ، ބޭރުފުށުގެ ނުފޫޒުތަކުން ނުޖެހި، ދީނީ ކަންކަމުގައި އެއްވެސް ޖެހިލުމެއްނެތި ދެމިތިބުމަކީ ޢިލްމުވެރިންގެ ވާޖިބެކެވެ.

މުޙައްމަދު ނަބިއްޔާ (ޞޢވ) ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

أَلاَ لاَ يَمْنَعَنَّ أَحَدَكُمْ هَيْبَةُ النَّاسِ أَنْ يَقُولَ بِحَقٍ إِذَا رَآهُ أَوْ شَهِدَهُ،  فَإِنَّهُ لاَ يُقَرِّبُ مِنْ أَجَلٍ وَلاَ يُبَاعِدُ مِنْ رِزْقٍ أَنْ يَقَُ بِحَقٍّ أَوْ يُذَكِّرَ  بِعَظِيمٍ އެވެ
ތަރުޖަމާ:

ޙަޤީޤަތް ކިޔައިދީފިނަމަ ނުވަތަ މޮޅު ކަމެއް ހަނދާންކޮށްދީފިނަމަ އުމުރު ކުރު ނުވާނެތީ ނުވަތަ ދިރިއުޅުން މަދު ނުވާނެތީ، ރައްޔިތުންނަށް ބިރުގަނެގެން ތިޔަބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެކަކު ތެދު ވާހަކަ ދެއްކުން ހުއްޓުވާކަށް ނުޖެހޭނެ”.  (މުސްނާދު އަހުމަދު) އެވެ.

މީގެ އިތުރުން ރިވާވެގެންވާ ގޮތުގައި؛

أَفْضَلُ الْجِهَادِ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ سُلْطَانٍ جَائِرٍ أَوْ أَمِيرٍ جَائِرٍ»

ތަރުޖަމާ:

“އެންމެ ބޮޑު މުޤައްދަސް މަސައްކަތަކީ (ޖިހާދު) އަނިޔާވެރި ވެރިއެއްގެ ކުރިމަތީގައި ތެދު ވާހަކަ ދެއްކުމެވެ.”  [އަބޫ ދާއޫދު، އަޙްމަދު].

ކަންކަމާ މެދު ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ނަޒަރިއްޔާތު ހުރިހާ ފަރާތްތަކެއް ހިމެނޭ ގޮތަށް ދެމިއޮތުމާއި، ޤައުމީ، ނަސްލީ، އަދި ބަހުގެ ތަފާތުތަކުން އެއްކިބާވެފައި އޮތުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ.

މިޒަމާނުގައި ޒުވާނުން ޞައްޙަ ފިކުރީ އުސޫލަށް ތަބާވެ އިސްލާމީ ނިޒާމު ދިފާޢުކުރުމުގެ ޒިންމާ އޮތީ އިލްމުވެރިންގެ މައްޗަށެވެ.  އިސްލާމީ ނިޒާމް ދިފާއުކުރުމާއި ރައްކާތެރިކުރުމަކީ ޒާތީ ވާޖިބެއްގެ ގޮތުގައި ކޮންމެ ޢިލްމުވެރިޔަކުވެސް ބަލަންޖެހެއެވެ.

ޢިލްމުވެރިއަކު ދުނިޔޭގެ ވަސްވާސްތަކާ ދެކޮޅަށް ފާރަވެރިވެ، ބާރުގެ މަޤާމުތަކެއް ނުވަތަ ޝަރަފުވެރިކަމުގެ މަޤާމުތަކެއް ނޫން، އެމީހުންގެ އިލާހީ ވާޖިބާއި ޚިދުމަތް އަދާކުރުން ހޯދަން ޖެހެއެވެ.  ޢިލްމުވެރިއެއްގެ ނިޔަތް ދުނިޔޭގެ އެދުންތަކުން ދުއްވާނަމަ އެއީ ނިޢުމަތަކަށްވުރެ ލަޢުނަތަކަށް ވެދާނެއެވެ.

އާންމު އާބާދީގެ ތެރޭގައި ޖާހިލުކަމުން އިސްލާމީ ނިޒާމުގެ މަގަށް ހުރަސްއެޅޭނަމަ، މި ޖާހިލުކަން ނައްތާލުމަކީ އިލްމުވެރިންގެ ވާޖިބެކެވެ.  އެމީހުން ކޮންމެ ޤުރުބާނީއަކަށް ބެލުމެއްނެތި، އިސްލާމީ ނިޒާމުގެ ނިޢުމަތްތައް ފުރިހަމަ ހިތުން ބަލައިގަނެ، ސާބިތުކަމާއެކު އެ ނިޒާމު ދިފާޢުކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމަށް އާބާދީއަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ހިތްވަރުދޭން ޖެހެއެވެ.