އައިއެސް: ޚަލީފާއެއް ނެތް ޚިލާފަތެކެވެ | 4 ވަނަ ބައި

ސޮރޫޝް ނިކްސެއިރް

ދަ އައިޑިއޮލޮޖިކަލް ކޮލަޕްސް: އެ ސްޓާކް ކޮންޓްރެޑިކްޝަން ބިޓްވީން ރެޓޮރިކް އެންޑް ރިއަލިޓީ

އައިއެސް ދުނިޔޭގެ މައިދާނަށް ނުކުތީ “އިސްލާމީ ޚިލާފަތު ދިރުވައި އާލާކުރުން” އާއި “މަޑުމައިތިރި މީހުންނަށް ސަރުކާރެއް ގާއިމްކުރުން” ފަދަ ޝައުގުވެރި ޝިއާރުތަކަކާ އެކުގަ އެވެ.  ނަމަވެސް އެ ޖަމާއަތުގެ އަމަލުތައް ހުރީ އެ ޖަމާއަތުގެ މަތިވެރި އިއުލާންތަކާ ސީދާ ފުށުއަރާ ގޮތަކަށެވެ.  ބޭރުފުށުން ޝަރީއަތުގެ ގާނޫނާއި އިންސާފު ދަމަހައްޓާ ކަމަށް ބުނި ނަމަވެސް، އަމަލީ ގޮތުން އައިއެސް ވަރަށް އަވަހަށް ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމެއް ވެރިކަން ކުރާ ޑިސްޕޮޓިކް ވެރިކަމަކަށް ބަދަލުވެ، ލީޑަޝިޕާއި އާންމު އާބާދީއާ ދެމެދު އޮތް ތަފާތު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ބޮޑުވަމުން ދިޔައެވެ.

އައިއެސްގެ ޕްރޮޕެގެންޑިސްޓުން މަސައްކަތް ކުރީ ތަޖުރިބާކާރު މީޑިއާ ކެމްޕޭންތަކުގެ ތެރެއިން އާންމުންގެ ޚިޔާލު މެނިޕިއުލޭޓް ކުރުމަށެވެ.  ނަމަވެސް ބިންމަތީގައި އޮތް ހަގީގަތުން ހާމަވީ މާ ތަފާތު މަންޒަރެކެވެ.  ލީޑަޝިޕްގެ އިސްކަންދޭ ބޭރުގެ ހަނގުރާމަވެރިން ފަސް ތަރީގެ ހޮޓަލްތަކުގައި ފަޚުރުވެރިކަމާއެކު އުޅެ، އަތުލައިގަތް ގެކޮޅުތައް ހިފެހެއްޓި، ހާއްސަ ސިއްހީ ހިދުމަތްތަކުގެ އިމްތިޔާޒު ލިބިގެން ދިޔަ އެވެ.

މީގެ އިތުރުން މޫސުލާއި ރައްގާ ފަދަ ސިޓީތަކުގެ އާދައިގެ އާންމުންނަށް ފެނާއި ކަރަންޓާއި ބޭސް ފަދަ ޒަރޫރީ ވަސީލަތްތަކުގެ އިންތިހާއަށް ދަތިކަން ކުރިމަތިވެ، ގިނަ ފަހަރަށް އެއްވެސް މާނަހުރި އެހީތެރިކަމެއް ނެތި އަމިއްލައަށް ދިރިއުޅެން ދޫކޮށްލި އެވެ.

ޝަރުޢީ ޚަލީފާއެއް ނެތް ކަމަށް ބުނާ ޚިލާފަތެއްގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުން، ފަންނީ ގޮތުން ދިރިތިބި ނަމަވެސް، ލޯކަލް އާބާދީ ކަރާމާތާއި، އިޖުތިމާޢީ ގޮތުންނާއި، އަސާސީ އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުން މަހުރޫމް ކުރެވުނެވެ.  އެމީހުންނަށްޓަކައި ދިރިއުޅުން ހުރިހާ މާއްދާއެއް ގެއްލި، ޚިދުމަތްތެރިކަން ފަދަ ހާލަތްތަކުގައި ހަމައެކަނި ދިރިހުރުމަށް ކުޑަވެގެން ދިޔައެވެ.

މި ފުށުއެރުމުގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ މިސާލެއް ފެނިގެން ދިޔައީ އައިއެސްގެ ބާރުގެ ދަށުގައިވާ ސަރަހައްދުތަކުގެ ތެރޭގައި އިގްތިސާދީ ގޮތުން ވެއްޓުމުންނެވެ.  ފަގީރުން އުފުލާނެ ވައުދުތަކެއްގެ މައްޗަށް އެ ޖަމާއަތުން ވެރިކަމަށް އަރައިގަތް ނަމަވެސް، މާލީ ވަސީލަތްތައް އާންމު އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ ނުވަތަ ހިދުމަތްތަކަށް ނޫން ކަމަށާއި ހަތިޔާރު ހޯދުމާއި ހަނގުރާމަވެރިންނަށް ދީލަތި މުސާރަ ދިނުމަށެވެ.

އިންފްލޭޝަންގެ ސަބަބުން ކާބޯތަކެއްޗާއި ތެލާއި އެހެނިހެން ބޭނުންތެރި ތަކެތީގެ އަގު އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ނުލިބޭ ވަރަށް އުފުލިގެން ދިޔަ ނަމަވެސް، ބައެއް ބޭރުގެ ހަނގުރާމަވެރިންނަށް މަހަކު 1،000 ޑޮލަރުގެ ސްޓައިޕެންޑް ލިބުނެވެ.  މި އިޤްތިޞާދީ ނުތަނަވަސްކަމުގެ ސަބަބުން ފަޤީރުކަން އިތުރުވެގެން ދިއުމާއި އެކު އާބާދީގެ މެދުގައި ފުން ނުރުހުންތަކެއް އުފެދުނެވެ.  އާޚިރުގައި މި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އުފެދުނު ހިތްހަމަނުޖެހުމަކީ އައިއެސްގެ އަސްކަރީ އަދި ފިކުރީ ވެއްޓުން އަވަސްކުރުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރި ކަމެކެވެ.

މުޖުތަމައުގެ ފެންވަރުގައި އައިއެސް އިން ވެސް ހަމަ އެފަދައިން ވައުދުތައް ފުއްދައި ނުދެވުނެވެ.  ސަލާމަތާއި އިންސާފު ގާއިމް ކުރުމަށް ވައުދުވެފައިވާ އެ ޖަމާއަތުން އޭގެ ބަދަލުގައި ބިރުވެރިކަމުގެ ވެރިކަމެއް ގާއިމްކުރި އެވެ.  ކުޑަކުޑަ ޚިޔާލުތަފާތުވުމަކަށް ވެސް އަނިޔާވެރިކަމާއި އަނިޔާކުރުމާއި އާންމުކޮށް މަރުގެ އަދަބު ދިނުމުގެ ތެރެއިން އަނިޔާވެރި ފިއްތުންތަކެއް ކުރިމަތިވި އެވެ.

އައިއެސް ކޮންޓްރޯލްކުރާ މީޑިއާތަކުން ޚިލާފަތުގެ ދަށުން ސުލްހައާއި ހަމަޖެހުމުގެ ތަސްވީރެއް ޕްރޮޖެކްޓް ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް، ލޯކަލް ރިޕޯޓްތަކުން ކުލަޖައްސާފައިވަނީ ބިރުވެރި ހަގީގަތެކެވެ.  މި ވާހަކަތަކުން ހާމަވެގެން ދިޔައީ ގިނަ ބަޔަކު މަރާލުމާއި، ޚިޔާލުތަފާތުވާ މީހުންނަށް ނިޒާމީ އަނިޔާކުރުމާއި، އަންހެނުންގެ މައްޗަށް ނިސްބަތުން ނާޖާއިޒު ގޮތުގައި ތަންފީޒުކުރާ ހަރުކަށި ގާނޫނުތަކެވެ.

އައިއެސްގެ އަމިއްލަ ތަސްވީރާއި ހަގީގީ ވެރިކަމާ ދެމެދު އުފެދުނު މި ފާޅުކަން ބޮޑު ތަފާތުގެ ސަބަބުން، އައިއެސްގެ ފުރަތަމަ ހަމްދަރުދީވެރިންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން ވެސް އެ ޖަމާއަތާ ދުރުވި އެވެ.  އެ ޖަމިއްޔާގެ ލީޑަޝިޕްގެ އަނިޔާވެރިކަމާއި ކޮރަޕްޝަނާއި ފާޅުކަން ބޮޑު ނިފާޤުކަމުން އެއް ދުވަހަކު އައިއެސް އަކީ އިސްލާމީ ދިރުމުގެ ބިއްލޫރިގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭ ގިނަ ބައެއްގެ އުންމީދީ އުންމީދުތައް ފުނޑުފުނޑުވެގެން ދިޔަ އެވެ.

ޝަރުޢީ ދައުލަތެއް ކަމަށް ބުނާ ފަރާތަކުން ނުޙައްޤު ޢަމަލުތަކުގެ ތެރެއިން އަމިއްލަ ވާހަކަތަކާ އެއްގޮތަކަށްވެސް ފުށުއަރާއިރު، ކިތަންމެ ބާރުގަދަ، ނުފޫޒުގަދަ، ނުވަތަ ރަނގަޅަށް އިންތިޒާމުކުރެވިފައި ހުރި ކަމުގައި ވިޔަސް، އެ ފަރާތަކަށް ކެތް ނުކުރެވޭނެއެވެ.  އާންމު ޚިޔާލަށް މިފަދަ ނިފާޤުކަން ދެމެހެއްޓޭކަށް ނެތެވެ.  އެ ޖަމާއަތުގެ ބާރުގަދަ ރައްގާގައި މި ދެގުނަ މިންގަނޑު ސާފުކޮށް ފެންނަން ހުއްޓެވެ.  ބޭރުގެ ހަނގުރާމަވެރިން ފުރަތަމަ ދަރަޖައިގެ ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި އިމްތިޔާޒުގައި ދިރިއުޅުނުއިރު، ދިވެހި އާބާދީ ތަހައްމަލު ކުރަމުން ދިޔައީ ނިޒާމީ އިހުމާލާއި ފަގީރުކަމާއި ފިއްތުންތަކަށެވެ.

ބަހާއި އަމަލުތަކުގެ މެދުގައި މި ފުން ތަފާތުވުން ވެގެން ދިޔައީ އައިއެސް ފިކުރީ ގޮތުން ރޫޅިގެން ދިޔަ އެއް އަސާސީ ސަބަބަށެވެ.  އެއްދުވަހަކު އަމިއްލައަށް އަނިޔާވެރިންގެ ސަލާމަތްތެރިޔާ ކަމަށް އިޢުލާންކުރި ޖަމާޢަތަކީ، ޢަމަލީ ގޮތުން، އެމީހުންގެ އެންމެ ބޮޑު އަނިޔާވެރިޔާކަން ހާމަވެގެން ދިޔައެވެ.  އައިއެސްގެ ވައުދުތަކާއި ހަގީގަތާ ދެމެދު އޮތް ބޮޑު ފަޅިން އައިއެސްގެ ޝަރުއީކަން ގެއްލި، އެއް ޒަމާނެއްގައި އައިއެސްގެ މިޝަނަށް އުންމީދުތައް ޖައްސާފައިވާ މީހުން ދުރުކޮށްލި އެވެ.

ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ އައިއެސް އަކީ އިސްލާމީ ސަރުކާރެއް ނޫން ކަމަށާއި، އޭގެ ބަދަލުގައި އިސްލާމްދީނުގެ ނަން ސިނިކަލީ ބޭނުންކޮށްގެން ވެރިކަން ކުރުމުގެ ކެމްޕޭނާއި އަނިޔާވެރިކަމުގެ ކެމްޕޭން ޖަސްޓިފައި ކުރި އަނިޔާވެރި ޖިނާއީ ވިޔަފާރިއެއް ކަމަށެވެ.  ނަސީބަކުން މި ނިކަމެތި ޖަމާޢަތުގެ ޒަމާން ނިމުމަކަށް އައިސް، އޭގެ އަނދިރި ބާބު ތާރީޚުގެ ކުނިކޮށިތަކަށް ދޫކޮށްލެވުނެވެ.