ލިޔުނީ: މައުލާވީ އަހުމަދު އަލީ
ޢަޤީދާގެ ކަންކަމާ ގުޅޭގޮތުން، އައިއެސްގެ ޚަވާރިޖުން، އެމީހުންގެ ކުރީގެ ޚަވާރިޖްތަކާ އެއްފަދައިން، އަޙްލު ސުންނަތް ވަޢުލްޖަމާޢަތުގެ ބެލެންސްޑް ޢަޤީދާއާއި މެތޮޑޮލޮޖީން އެއްކިބާވެފައިވެއެވެ. އެމީހުން މުސްލިމުންނާއި މުޖާހިދުން ކާފަރުންގެ ގޮތުގައި ކުށްވެރިކުރަނީ ކުފުރާ އެއްވަރު ނުވާ މައްސަލަތަކާއި، އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ކަންކަމަކީ ޝަރީޢަތުގައި ހުއްދަ އަދި ޙަލާލު މައްސަލަތަކެވެ.
މިސާލަކަށް ޢަލީ (ރ.އ) ގެ ޒަމާނުގައި ޚަވާރިޖުން ޞަޙާބީން (ޞަޙާބު) ވަކިކުރަން ފެށީ ފާފައެއް ނޫން ނަމަވެސް ޙަލާލު އަދި އެދެވޭ ޢަމަލެއް ކަމުގައިވާ މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އުފެދިފައިވާ ޚިޔާލުތަފާތުވުންތައް ސުލްހަކުރުމަށެވެ.
ހަމައެފަދައިން އައިއެސް ޚަވާރިޖުން އައިއީއޭގެ މުޙްޖާހިދީންނަކީ ހަމައެކަނި ޕްރޮޕެގެންޑާއެއް ނުވަތަ ކުފުރެއް ނުހިމެނޭ އަދި ޤާނޫނާ ޚިލާފުވެސް ނޫން މައްސަލަތަކެއް ކުރާ ޢަމަލުތަކެއްގެ ގޮތުގައި ކާފަރުންގެ ގޮތުގައި ލޭބަލް ކުރެއެވެ. މިސާލަކަށް “ވޮއިސް އޮފް ޚުރާސާން” ގެ 39 ވަނަ އަދަދުގައި އެމީހުން ދައުވާ ކުރަނީ “ތާލިބާނުންނަކީ ދުނިޔޭގެ ކާފަރު ނިޒާމުގެ އޭޖެންޓުން” ކަމަށެވެ. މި ބަސްފުޅަކީ މުޅިން ހަގީގަތާ ޚިލާފު، ފާޅުކަން ބޮޑު ދޮގެއް، އަދި ސާފުކޮށް ފެންނަން އޮތް ގޮތުގައި އަސާސެއް ނެތް ވާހަކައެކެވެ.
އިސްލާމީ އަމީރާތުގެ ލީޑަޝިޕް ހޮވާފައިވަނީ ދުނިޔޭގެ ނިޒާމުގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން އާންމު ޑިމޮކްރެޓިކް އިންތިޚާބުތަކެއްގެ ތެރެއިން ނޫން ކަމަށާއި، އޭގެ ބަދަލުގައި މުޖާހިދުންގެ ލީޑަޝިޕް ކައުންސިލްގެ ޝޫރާ (ޝޫރާ އަހުލް ހާލް ވާ) އިން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ޝަރީޢަތުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ބައިޢަތު ހިފުމުގެ ވަޢުދު (ބައްޔާ) މެދުވެރިކޮށެވެ ‘ލް-އަޤްދު) އެވެ.
ޖަމާޢަތުގެ ހުރިހާ ނިންމުންތަކެއް ނިންމަނީ ޝަރީޢަތުގެ އަލީގައި މަޝްވަރާކޮށްގެން، މަޖިލީހުގެ ވޯޓުން ނޫން. އެބޭފުޅުންގެ ޝަރުޢީ ނިންމުންތައް ބިނާވެފައިވަނީ ޙަނަފީ ފިޤުހުއިން މާނަކުރާ ގޮތަށް ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ މައްޗަށެވެ. މަގާމަށް އައްޔަން ކުރުމާއި ވަކިކުރުން ކުރިއަށް ގެންދަނީ މަޝްވަރާގެ ތެރެއިން، ޝަރީއަތުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން، ޝަރީއަތުގެ ގަވާއިދުގެ ދަށުން، މަޖިލީހުގެ ވޯޓެއް ނުވަތަ ރުހުން ހޯދަން ނުޖެހި އެވެ.
ތައުލީމީ ދާއިރާއިން އައިއީއޭ އިން ވަނީ މިކްސްޑް ޖެންޑަރ ތައުލީމާއި އިސްލާމްދީނާ ފުށުއަރާ މާއްދާތައް މަނާކޮށްފަ އެވެ. މަންހަޖުގައި އިސްލާމްދީން ސިފަކޮށްފައިވަނީ ހަމައެކަނި ފަރުދީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ނޫން ކަމަށާއި އެއީ ފުރިހަމަ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ.
ސެކިއުލަރިޒަމް، ލިބަރަލިޒަމް، ދީން ނެތް، ޑިމޮކްރަސީ، ފާޙިޝް ޢަމަލުތައް، އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގުމާއި، ބިދުޢަވެރިކަމާއި، މާތްالله ނެތްކަމަށް ގަބޫލުކުރާ މުއައްސަސާތަކަކީ މަނާ މުއައްސަސާތަކެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ސެކިއުލަރ ނިޒާމުން މިކަންކަމަކީ ހެޔޮ ސިފަތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދެކޭއިރު، މިފަދަ މުޖުތަމަޢުތަކަށް “ތަހުޒީބު” ކަމަށް ލޭބަލްކޮށް، އިސްލާމީ އަމީރާއިން މިކަންކަމާ ދެކޮޅު ހަދައި، ހުއްދަ ދެނީ ހަމައެކަނި ހެޔޮކަން ކުރިއަރުވާ އަދި ނުބައިކަން ނައްތާލާ ތައުލީމީ އަދި ދީނީ މުއައްސަސާތަކަށެވެ.
އަލްހަމްދުލިއްލާ، އިސްލާމީ އަމީރާތަކީ ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި މި ފަސާދައާއި ނަޖިހުން އެއްކިބާވެފައިވާ ބަރަކާތްތެރި އިސްލާމީ ނިޒާމެކެވެ. މިތަނުގައި ދަރުސް ދިނުމާއި، މަދަރުސާއާއި، އިރުޝާދުގެ މަރުކަޒާއި، ހެޔޮކަން ފެތުރި، ފާޙިޝް ކަންތައްތައް ހުއްޓުވާ ތަޢުލީމީ މުއައްސަސާއަކަށް ހުއްދަދީ ހިތްވަރުދެއެވެ.
އިސްލާމީ އަމީރާތުގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުތަކާއި އެތެރޭގެ ސިޔާސަތުތައް އެކުލަވާލައި ތަންފީޒު ކުރަނީ ޝަރީޢަތުގެ އަލީގައެވެ. ޝަރީޢަތާއި ޚިލާފަށް އެއްވެސް ސިޔާސަތެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނުފެނެއެވެ. އިދާރީ ކަންކަމުގައި ޝަރީޢަތުގައި ކޮންމެވެސް ވަރެއްގެ ފަސޭހަކަމެއް ހުރުމުން، ވަގުތާއި ތަނަށް ބަލައިގެން ބަދަލު ގެނައުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިގެންދެއެވެ.
ނަމަވެސް އިދާރީ ކަންކަމުގައިވެސް އިސްލާމީ ހިދާޔަތާ ޚިލާފު އެއްވެސް ކަމެއް ގެންގުޅުމަކީ ހުއްދައެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން އިސްލާމީ އުޞޫލުތަކާ ފުށުއަރާ އެއްވެސް އިދާރީ ފިޔަވަޅެއް އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް ނުފެނެއެވެ.
އ. ހަގީގަތުގައި ޙަލާލު އަދި ޝަރުޢީ މަޤްޞަދުތައް ޙާޞިލުކުރުމަށްޓަކައި ޣައިރު މުއުމިނުންގެ ކޯލިޝަނެއް ނުވަތަ ޖަމާޢަތެއްގައި ބައިވެރިވުމަކީ ބައެއް ފަހަރު ހުއްދަ ކަމެއް ނޫން ކަމަށާއި ތަޢުރީފު ވެސް ކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.
މިސާލަކަށް ރަސޫލާ (ޞޢވ) ރަސޫލަކަށް ޙަވާލުވުމުގެ ކުރިން، މައްކާގައި ޢަބްދުالله ބިން ޖުދުޢާންގެ ގެކޮޅުގައި “ހިލްފް އަލް ފުދުލް” ގެ ނަމުގައި އިއްތިހާދެއް އުފެދި، ޤުރައިޝީގެ ބައެއް ޤަބީލާތައް އެއްވެ އިންސާފަށް އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް ތާއީދު ކުރާނެ ކަމަށް ވަޢުދުވެފައިވެއެވެ. މި އިއްތިހާދުގައި ރަސޫލާ (ޞޢވ) ވެސް ބައިވެރިވެވަޑައިގަތީ އެކަލޭގެފާނުގެ ބައެއް ދޮންބައްޕައިންނެވެ.
ނަބީކަމުގެ ފަހުންވެސް ރަސޫލާ މި އިއްތިހާދަށް ތަޢުރީފު ކުރައްވައި، ރަތް ޖަމަލަށްވުރެ (އަގުހުރި މުދަލެއް) މިއީ އޭނާއަށް ލޯބިވާ އިއްތިޙާދެއް ކަމަށާއި، އިސްލާމީ ޒަމާނުގައި ގޮވާލައިފިނަމަ އަދިވެސް އެފަދަ އެއްބަސްވުމެއްގައި ބައިވެރިވާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެއެވެ.
މިކަމުން ދޭހަވަނީ ޙަލާލު މަޤްޞަދުތަކަށް ޣައިރު މުއުމިނުންގެ އިއްތިޙާދުތަކުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ހުއްދަ ކަމެއް ނަމަވެސް އެމީހުންގެ ނާޖާއިޒު ޑިމާންޑް ނުވަތަ އުސޫލުތައް ޤަބޫލުކުރުމަކީ ޝަރީޢަތުގައި ހުއްދަ ކަމެއް ނޫންކަމެވެ. އިސްލާމީ އަމީރާތުން ދުވަހަކުވެސް އދ. ނުވަތަ ބައިނަލްއަޤްވާމީ އެހެން ޖަމާޢަތަކުން އިސްލާމްދީނާ ޚިލާފު ޑިމާންޑް ނުވަތަ އުސޫލުތައް ޤަބޫލުކުރީ ކޮން އިރަކު ހެއްޔެވެ؟
ޣައިރު މުއުމިނުންނާ އިންސާފުވެރި ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުމަކީ ނުވަތަ އެމީހުންގެ އެއްވުންތަކުގައި ޙަލާލު އަދި ޝަރުޢީ މަޤްޞަދުތަކުގައި ބައިވެރިވުމަކީ ރަސޫލާ (ޞޢވ) ގެ ޙަޔާތުން ސާބިތުވާ ކަމެކެވެ. “އާރަހީޤުލް މަޚްތޫމް” ގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ ފަދައިން، އައްލާމާ މުބާރަކްޕޫރީ (ރ.) ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.
“وقع حلف الفضول في ذي القعدة في شهر حرام، تداعت إليه قبائل من قريش: بنو هاشم، وبنو المطلب، وأسد بن عبد العزى، وزهرة بن كلاب، وتيم بن مرة، فاجتمعوا في دار عبد الله بن جدعان التيمي لسنه وشرفه، فتعاقدوا وتعاهدوا على ألايجدوا بمكة مظلوما من أهلها وغيرهم من سائر الناس إلا قاموا معه، وكانوا على من ظلمه حتى ترد عليه مظلمته، وشهد هذا الحلف رسول الله صلى الله عليه وسلم، وقال بعد أن أكرمه الله بالرسالة: لقد شهدت في دار عبد الله بن جدعان حلفا ما أحب أن لي به حمر النعم، ولو أدعي به في الإسلام لأجبت”
ތަރުޖަމާ:
“ހިލްފުލް ފުދުލް ހިނގީ މުޤައްދަސް މަހެއް ކަމަށްވާ ޛުލްޤަޢުދާގައެވެ. ޤުރައިޝްގެ ބައެއް ޤަބީލާތައް ކަމަށްވާ ބަނޫ ހާޝިމް، ބަނޫ އަލް މުއްޠަލިބް، ބަނޫ އަސަދު ބިން ޢަބްދުލް އުއްޒާ، ބަނޫ ޒުހުރާ ބިން ކިލާބް، އަދި ބަނޫ.” ތައިމް ބިން މުއްރާ، އަބްދުالله ބިން ޔަހޫދީން އަލް ތައިމީގެ ގެއަށް އެއްވެފައިވަނީ އޭނާގެ އުމުރާއި ޝަރަފުގެ ސަބަބުން، މައްކާގައި އަނިޔާވެރިވާ ކޮންމެ މީހަކާ އެކު، ރަސޫލާ (ޞޢވ) ގެ އިންސާފު އިއާދަކުރެވެންދެން ތިބޭނެ ކަމަށް ވަޢުދުވެފައެވެ. މި އިއްތިހާދަށް ހެކިވެވަޑައިގެން، ނަބީކަމުގެ ނިޢުމަތް ލިބިވަޑައިގަތުމަށްފަހު، ވިދާޅުވީ، ‘އަޅުގަނޑަށް ރަތް ޖަމަލުތަކަށްވުރެ އަގުހުރި އިއްތިހާދެއް (އަގުހުރި މުދަލެއް) ޢަބްދުالله ބިން ޔަހޫދީންގެ ގެކޮޅުގައި ހެކިވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ ، އަހަރެން ޖަވާބު ދޭނަމެވެ.'”
ހަމައެފަދައިން ޤުރައިޝުންނާއެކު ހުދައިބިއްޔާގެ މުޢާހަދާ ނިންމިއިރު، ޚަޒްޢަތް ޤަބީލާ – ޕޭގަން ނަމަވެސް- ރަސޫލާ (ޞޢވ) ގެ އެކުވެރިންނަށް ވެގެން ދިޔައިރު، ބަނޫ ބަކުރު ދަރިކޮޅު ޤުރައިޝް އާއި ގުޅިވަޑައިގެންނެވިއެވެ. މި މުއާހަދާގެ ސަބަބުން އެހެން ޤަބީލާތަކަށްވެސް އެއްވެސް އިއްތިޙާދެއްގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބުނެވެ. އިބްނު ޤައްޔިމް (ރ.) “ޒާދުލްމަޢާދު” ގައި ފާހަގަކުރައްވާފައިވާ ފަދައިން:
وَدَخَلَتْ خُزَاعَةُ فِي عَقْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَهْدِهِ، وَدَخَلَتْ بَنُو بَكْرٍ فِي عَقْدِ قُرَيْشٍ وَعَهْدِهِمْ، وَكَانَ فِي الشَّرْطِ أَنَّ مَنْ شَاءَ أَنْ يَدْخُلَ فِي عَقْدِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دَخَلَ، وَمَنْ شَاءَ أَنْ يَدْخُلَ فِي عَقْدِ قُرَيْشٍ دَخَلَ.
ތަރުޖަމާ:
“ޚޫޒާއިން ރަސޫލާ (ޞޢވ) ގެ ޢަޤުދާއި ޢަހުދާއި ގުޅިގެން، އޭނާގެ އެކުވެރިންނަށް ވެގެން، ޤުރައިޝުންނަށް އެމީހުންނާ ދެކޮޅަށް އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ތާއީދުކުރުން މަނާކުރިއިރު، ބަނޫބަކުރު ޤުރައިޝުންނާއި، އަދި އެހެން ޤަބީލާތަކުގެ ޢަޤުދާއި ޢަހުދާއި ގުޅިވަޑައިގަތެވެ.” ބޭނުން ފަރާތަކާ ގުޅުމުގެ އިޚްތިޔާރު ދިނެވެ.”
ފަހުން މުސްކުޅި ދުޝްމަނެއްގެ ސަބަބުން ބަނޫބަކުރު ޚޫޒާއަށް ހަމަލާދީ ބައެއް މީހުން މަރާލިއިރު، ޤުރައިޝުން ސިއްރުން ބަނޫބަކުރުއަށް ތާއީދުކުރިއެވެ. ޚޫޒާއިން، ޅެންވެރި ބަހުން ނަބިއްޔާ (ޞޢވ) ގެ އެހީތެރިކަމަށް އެދި، ޢަހުދަށް ވަފާތެރިވުމަށް ޑިމާންޑް ކުރުމުން، ރަސޫލާ (ޞޢވ) މައްކާ ފަތަޙައަށް ތައްޔާރުވެވަޑައިގަތެވެ.
މި މަޝްވަރާގެ މަޤްޞަދަކީ ޣައިރު މުއުމިނުންނާ އިންސާފުވެރި ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުމަކީ ކުފުރެއް ނޫންކަމާއި މަނާކަމެއްވެސް ނޫންކަމާއި، ވަކި ކަމަކަށް ކާފަރުން މުސްލިމުންނަށް ތަޢުރީފުކުރުމަކީ ކުފުރެއް ނޫންކަން ދައްކުވައިދިނުމެވެ.
ނުނިމޭ…