އައިއެސްގެ ޚިލާފަތު: އިޢުލާނާއި އޭގެ ނަތީޖާ
1 ވަނަ ބައި 

ލިޔުންތެރިޔާ: ވަލީދު ނިޒާމް

ޚިލާފަތަކީ، އޭގެ ޠަބީޢަތުގައި، މަތިވެރި ސަބަބެއް ތަމްސީލުކުރާ އެއްޗެއް ކަމަށާއި، ޚަލީފާއެއްގެ ދައުރު އަދާކުރުމަކީ، އައިއެސް، މިޒަމާނުގެ ޚަވާރިޖުން ހުށަހަޅާ ސާދާ ތަސްވީރާ ޚިލާފަށް، ބަރުދަން ބޮޑު އަދި ކޮމްޕްލެކްސް ޒިންމާއެކެވެ.  ޓެރަރިސްޓް ޖަމިއްޔާއިން އެންމެ ފަހުން އިސްލާމީ ލިޔުންތަކުން ޒީނަތްތެރިކޮށްފައިވާ އިޙްތިރާމް ލިބިގެންވާ ކަޅު ދިދަ ހަތިޔާރުކޮށްގެން ޚިލާފަތާއި ޚުދު ޚަލީފާގެ މުޤައްދަސްކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ގެއްލުން ލިބުނު އަނިޔާވެރި އަމަލުތައް ހިންގިއެވެ. 

އައިއެސް އިން އަމިއްލައަށް ޚިލާފަ ކަމަށް ބުނާ ޚިލާފަތުގެ ފެށުމުގައި ލުބުނާނުގެ ނޫހެއް ކަމަށްވާ އަލް އަޚްބާރުން ތަހުގީގު ރިޕޯޓެއްގައި ހާމަކޮށްފައިވާ ގޮތުގައި އައިއެސްގެ ލީޑަރުގެ ހައިސިއްޔަތުން އަބޫބަކުރު އަލް ބަޣްދާދީ ޖެހިޖެހިގެން ސަތާރަ މަސް ދުވަހު ހޭދަކުރެއްވީ ޚަލީފާ ކަމަށް އިއުލާން ކުރުމުގެ ހުއްދަ ދޭނެ ސިއްރު ސަޕޯޓަރުން ހޯދުމަށެވެ.  އެކަލޭގެފާނުގެ މަޤްޞަދަކީ ހަމައެކަނި އަމީރުލްމުޢުމިނީން ކަމުގައި ވުމެއް ނޫން ކަމަށާއި އެއީ ޙައްޤު ޚަލީފާއެއްގެ ގޮތުގައި ޤާއިމުވުމެވެ.  އަލްބަޣްދާދީ އޭނާގެ ތަރުޖަމާނު އަބޫ މުޙައްމަދު އަލްއަދުނާނީ މެދުވެރިކޮށް ރަސްމީކޮށް އިޢުލާން ކުރުމާއެކު އޭނާ އަމިއްލައަށް “ވަޖީބުލް ތަޢާޙް” (ކިޔަމަންތެރިވުން ލާޒިމު) ޚަލީފާއެއްގެ ގޮތުގައި އިޢުލާން ކުރެއްވިއެވެ. 

ފަށަލައަށް ބަލާއިރު މި އިޢުލާން ފެނުނީ މީގެ ޤަރުނުތަކެއް ކުރިން އަތަތުރުކްގެ އަތްދަށަށް ވެއްޓިފައިވާ އިސްލާމީ ޚިލާފަތު ދިރުވައި އާލާކުރުމަށެވެ.  އައިއެސްގެ ބަސްމަގު ކެރިގެން “ސައިކްސް-ޕިކޯ” ބޯޑަރުތައް ފޮހެލާނެ ކަމަށް އިއުލާންކޮށް، އެ ޖަމާއަތުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުގައި ހުރިހާ މުސްލިމުން އެއްބައިވަންތަކުރާނެ ޚިލާފަތެއްގެ އިޝާރާތެއް ކުރި އެވެ. 

އައިއެސްގެ ރިވާޔަތުގައިވާ ގޮތުން ޚަލީފާއަށް ބައިއަތު ހިފުން (ބަޔަތު) ކުރުމަކީ ހުރިހާ މުސްލިމުންނަށް ލާޒިމު ކަމެއް ކަމަށާއި، އިންކާރު ކުރުމަކީ މަރުގެ އަދަބު ލިބޭ ކުށެކެވެ.  އަލްއަދުނާނީ އިޢުލާން ކުރެއްވީ “މިކަމުގައި އެއްބައިވަންތަކަމަށް ގޮވާލަން، އެކަމަކު އެއްވެސް މީހަކު ދެކޮޅު ހަދާނަމަ އެމީހެއްގެ ބޯ ކަނޑާލަން ޖެހޭނެ” ކަމަށެވެ.

އޭގެ ފަހުން އައިއެސްއާ ގުޅިފައިވާ ސަލަފީ އިލްމުވެރިން ވަނީ އެމީހުންގެ ސިޔާސީ ވިޔަފާރި ރަޝިއަލައިޒްކޮށް ފަތުވާތަކެއް ނެރެފަ އެވެ.  އެމީހުން ބުނަމުން ދިޔައީ ޚިލާފަތުގެ ސަބަބުން މުސްލިމް ގައުމުތައް އެއް ސިޔާސަތެއްގެ ދަށުން އެއްބައިވަންތަކޮށް، ސައިންޓިފިކް މަރުކަޒުތަކާއި ޔުނިވާސިޓީތަކާއި ސިނާއީ ވަސީލަތްތައް މެދުވެރިކޮށް ދުނިޔޭގެ ބާރުވެރިކަން އަލުން ގާއިމް ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ.  އެމީހުންގެ ބަސްމަގުގައި ޚަލީފާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވަނީ މުޅި ބިމުގައި ވެރިކަން ކުރުން- ހަމައެކަނި ވަގުތީ ސަރުކާރެއް ލީޑް ކުރުން ނޫނެވެ.

ނަމަވެސް އައިއެސްގެ ޝިކާރަވެރި އަދި މަކަރުވެރި ޠަބީޢަތަށް ބަލާއިރު، އެމީހުންގެ ޚިލާފަތާއި އެމީހުންގެ ޚަލީފާއަކީ ވެސް އުފެއްދުންތަކެކެވެ.  އެމީހުންގެ ވައުދުތައް ކަމަށްވާ ގައިދީން މިނިވަންކުރުމާއި، ފަނޑިޔާރުން އައްޔަންކުރުމާއި، ދީނީ ޢިލްމު ފެތުރުމުގެ ވަޢުދުތައް ސާބިތުވެގެން ދިޔައެވެ.  ހަގީގަތުގައި އެމީހުންގެ ހަމައެކަނި އެއްގޮތަކަށް އަމަލުކުރަމުން ދިޔައީ ޓެކްސް ނެގުމުގެ ނިވާކޮށްގެން އާންމުންގެ އަތުން ފައިސާ ހޯދުމާއި މަޖުބޫރުކޮށްގެން މުއްސަނދިކަން އެއްކުރުމެވެ. 

އިރާގާއި ސީރިއާގެ އިސް އިލްމުވެރިންގެ ޚިޔާލަށް ނުވަތަ ލަފާތަކަށް ވެސް އައިއެސްއަށް ތަހައްމަލު ނުކުރެވުނެވެ؛  ފާޑުކިޔުމާއި އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކާ ކުރިމަތިލާން ޖެހުނީ މަރުގެ ބަދަލު ހިފުމެވެ.  ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމަކީ، އެމީހުންގެ ޚަލީފާ ކަމަށް ބެލެވޭ އާންމު ބައިއަތު ހިފުމަށްޓަކައި އޭނާގެ އަމިއްލަ ސަފުތަކަށް ވެސް ހާޒިރު ނުވެވުނު ކަމާއި، އެއީ އެ ޖަމާއަތުގެ ތެރޭގައި އުފެދިފައިވާ އިތުބާރު ނެތްކަމުގެ ފުން މާހައުލެވެ.

އައިއެސްގެ އިއުލާނާ ގުޅިގެން ލުބުނާނުން ވާހަކަ ދައްކަވަމުން އަބްދުالله އައްޒާމް (އައިއެސްގެ ހިތްހަމަނުޖެހޭ މެމްބަރެއް) ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި އޭރު ޚިލާފަތެއް އިއުލާން ކުރުމުން ސްޓްރެޓެޖިކް ފައިދާއެއް ނުވަތަ ދީނީ ޝަރަފެއް ނެތެވެ.  އޭގެ ބަދަލުގައި މިފަދަ ވަގުތީ އަދި ޣައިރު ޝަރުޢީ އިޢުލާނަކުން އިސްލާމްދީނަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބޭނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ދެއްވައި، ވީހާވެސް އަވަހަކަށް އެކަން ބާތިލް ކުރުމަށް އިލްތިމާސް ކުރެއްވިއެވެ.

އަނެއް ސަލަފީ އިލްމުވެރިއަކު އައިއެސްގެ އިއުލާނަކީ “މޮޔަކަމުގެ ކޮންފަރެންސެއް” ކަމަށް މަލާމާތް ކުރައްވައި، އެ ޖަމާއަތުގެ އޮނިގަނޑުގައި ހިނގަމުންދާ ދައުލަތެއްގެ އަސާސީ ސިފަތައް ވެސް ނެތް ކަމަށް ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ.  އެބޭފުޅުންގެ އިގްތިސާދީ އަދި ތައުލީމީ ތަޖުރިބާ ނެތްކަން ފާހަގަކުރައްވައި، އެ ހަރަކާތުގެ ބަދަލުގައި ސިފަކުރެއްވީ މުސްލިމް މުޖުތަމައު ފަޅައިގެން ގޮސް ބަލިކަށިކޮށްލާނެ އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ އޮޕަރޭޝަންތަކެއް ތަރުތީބެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ.  އަނެއް ބަޔަކު ބުނަމުން ދިޔައީ އައިއެސްގެ ޚިލާފަތަކީ ދީނީ އާލާވުމެއް ނޫން ކަމަށާއި އެއީ އިރާގާއި ސީރިއާގެ ތެޔޮ މުއްސަނދި ބިންތައް ހިފުމުގެ ރޭވުމެއް ކަމަށެވެ.