ލިޔުންތެރިޔާ: މުހާޖިރު ޞާފީ
ދުނިޔޭގެ ސިޔާސީ މައިދާނުގައި ދައުލަތް ނޫން ހަތިޔާރު އެޅި ޖަމާއަތްތަކުގެ ދައުރު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް އުނދަގޫވަމުންދާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މި ޖަމާއަތްތަކުގެ ތެރެއިން އިސްލާމިކް ސްޓޭޓްގެ ނަމުން ވެސް މަޝްހޫރު އައިއެސް އުފެދިފައިވަނީ ހަނގުރާމައިގައި ބިރުވެރި އުކުޅުތައް ބޭނުންކުރުމުގެ އިތުރުން ސަރަހައްދީ ގޮތުންނާއި ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ވެސް ބޮޑެތި ސިޔާސީ އަސަރުތަކެއް ކޮށްފައިވާ ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ.
އައިއެސް އަކީ ހަމައެކަނި ފިކުރީ މަސައްކަތުގެ އުފެއްދުމެއް ނޫން ނަމަވެސް ވަކި ސަރަހައްދީ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ބާރުތަކުގެ ނުސީދާ ތާއީދުގެ ނުފޫޒު ފޯރާފައިވާ އައިއެސްއެކެވެ. ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި އައިއެސް އަށް ލޯކަލް އަދި ގްލޯބަލް ފެންވަރުގައި ވެސް ސިޔާސީ ގޮތުން ބޮޑު ތާއީދެއް ލިބިފައިވާއިރު، މި ތާއީދުގެ ބައެއް ފާޅުވުންތައް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ފެނިފައިވާއިރު އަނެއްބައި ފާޅުވުންތައް ސިއްރުކޮށްފައިވެ އެވެ.
ވަކި ސަރަޙައްދުތަކެއްގައި ސްޓްރެޓެޖިކް މަސްލަހަތުތަކެއް ހުރި ޤައުމުތަކުން ބައެއް ފަހަރު އައިއެސްގެ ވުޖޫދު ނުސީދާ ގޮތެއްގައި ބޭނުންކޮށްގެން އެމީހުންގެ މަޤްޞަދުތައް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައިވާކަން ފާހަގަކުރުން މުހިންމެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ހަތިޔާރު ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، މާލީ ވަސީލަތްތަކާއި، ނުވަތަ އައިއެސްގެ ދުޝްމަނުންގެ ހަމަޖެހުން ގެއްލިގެން ދިއުން ފަދަ ނުސީދާ ގޮތެއްގައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދީފައިވެއެވެ.
އާންމު ގޮތެއްގައި އައިއެސްއަށް ސިޔާސީ ތާއީދު ގިންތިކުރެވޭނީ ތިރީގައިވާ ޑިމޭންޝަންތަކަށެވެ.
1. ޕްރޮޕެގެންޑާ ސަޕޯޓް
އައިއެސް އިން ވަނީ ސޯޝަލް މީޑިއާ އާއި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޕްރޮޕެގެންޑާ ކެމްޕޭންތަކުގެ ތެރެއިން އާންމުންގެ ސަމާލުކަން ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ހޯދައި، ގިނަ ފަހަރަށް ވަކި ޖާސޫސީ ދައުރުތަކެއްގެ ތާއީދުގެ ފައިދާ ހޯދާފައެވެ.
ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތައް ޓެރަރިޒަމާ ދެކޮޅު ފަރާތްތަކުގެ ކޮންޓްރޯލްގެ ދަށުގައި ހުރި ކަމަށް ބުނި ނަމަވެސް، އައިއެސް އަށް ވަނީ އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތި މި ޕްލެޓްފޯމްތައް ބޭނުން ކުރުމަށް ގާތްގަނޑަކަށް ހަނިކަމެއް ނެތި ފުރުސަތު ދީފަ އެވެ. މި މިނިވަންކަމުގެ ސަބަބުން އެމީހުންގެ ކޮންޓެންޓާއި ޢަޤީދާތައް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ފަތުރާލެވޭނެއެވެ.
އައިއެސް އިން ސޯޝަލް މީޑިއާ، ވެބްސައިޓް އަދި އެހެނިހެން ޑިޖިޓަލް ޓޫލްތަކުގެ ޒަރީއާއިން އެމީހުންގެ އުންމީދުތައް ޕްރޮޕަގޭޓްކޮށް، އޭގެ ފަހަތުގައި ތިބި މީހުންނަށް ސްޓްރަކްޗަރޑް އައިޑިއޮލޮޖިކަލް ނެރެޓިވް އެއް ފޯރުކޮށްދީ، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ހަރުކަށި ފިކުރުގެ މީހުންގެ އެންޑޯސްމަންޓް ހޯދައެވެ.
2. ފިކުރީ ސަޕޯޓް
އައިއެސްގެ ރެޑިކަލް ފިކުރާ ގުޅިފައިވާ ވަކި ހަރުކަށި ޖަމާއަތްތަކާއި ފަރުދުން އެ ޖަމާއަތަށް އަސާސީ ފިކުރީ އަސާސެއް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. މި ގޮތަށް ތާއީދު ގިނަ ފަހަރަށް އުފެދެނީ އައިއެސްގެ ނުފޫޒު ފުޅާކުރުމަށް އައިއެސްގެ ޙާޟިރީ ލީވަރ ކުރާ ދީނީ ނުވަތަ ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުންނެވެ.
މެދުއިރުމައްޗާއި އެފްރިކާ އަދި ދުނިޔޭގެ އެހެން ސަރަހައްދުތަކުގައި ހަރުކަށި ވިސްނުމުގެ ފަރުދުންނާއި ޖަމާއަތްތައް އައިއެސްގެ ރެޑިކަލް ކޮންސެޕްޓްތަކަށް ދަމައިގަނެއެވެ. މި ތާއީދަކީ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ފިކުރީ ގޮތުން ލިބޭ ސަޕޯޓެއް ނަމަވެސް، ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން މާލީ އަދި އިންސާނީ ވަސީލަތްތަކަށް ވެސް ފޯރާ އެއްޗެކެވެ.
3. ނުސީދާ ސަޕޯޓް
ބައެއް ދައުލަތްތަކުން ފާޅުގައި އައިއެސްއަށް ތާއީދު ނުކުރި ނަމަވެސް، އެމީހުންގެ ސްޓްރެޓެޖިކް އަމާޒުތަކުގެ ތެރެއިން އާޚިރުގައި އެ ޖަމާއަތް ހަރުދަނާވާ ގޮތަށް އަމަލުތައް ހިންގަ އެވެ. މިސާލަކަށް އައިއެސްއާ ދެކޮޅަށް އިހުމާލުވުމާއި، ސަރަހައްދީ ހަމަނުޖެހުންތައް ދިގުދެމިގެން ދިއުމާއި، ނުވަތަ އައިއެސްގެ މާލީ އަދި ޕްރޮޕެގެންޑާ ނެޓްވޯކްތައް އެއްވެސް ހުރަހެއް ނެތި ހިންގުމަށް ހުއްދަ ދިނުމެވެ.
ވަކި ގައުމުތަކުން އައިއެސްގެ ވުޖޫދުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ސިޔާސީ ވާދަވެރިން ބަލިކަށިކޮށް، ފުޅާ ސްޓްރެޓެޖިކް މަގުސަދުތައް ހާސިލް ކުރުމަށް ނުސީދާ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. މުހިންމު ގޮތެއްގައި އައިއެސްއަށް ސިޔާސީ ތާއީދު ކުރުމަކީ ވަކި ސަރަހައްދީ އަދި ދުނިޔޭގެ ސިޔާސީ މަގުސަދުތަކާއި، ސްޓްރެޓެޖިކް މަސްލަހަތުތަކާއި، ހަރުކަށި ފިކުރުތައް ފަތުރާލުމުގެ ވަށައިގެން އެނބުރޭ އުނދަގޫ ކުޅިވަރެކެވެ.
