އަނދިރީގެ ލަޝްކަރު: އައިއެސް ދަނެގަތުން | 2 ވަނަ ބައި

ޒާހިދު ޖަމާލު

އައިއެސްއައިއެސްގެ ލީޑަރޝިޕް، ސްޓްރަކްޗަރ، އަދި ސްޓްރެޓެޖިކް ފްރޭމްވޯކް

އަމިއްލައަށް ކުއާޒީ ސްޓޭޓް ކަމަށް ބުނާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި އައިއެސް އިން ތަރައްގީކުރީ ތަޖުރިބާކާރު އޯގަނައިޒޭޝަނަލް ސްޓްރަކްޗަރއެއް ކަމަށް ފެންނަ އެއްޗެކެވެ.  ނަމަވެސް، ބިމުގެ ދަށުން، ގްރޫޕްގެ ތެރޭގައި ލީޑަޝިޕް ކަނޑައެޅީ ޤާބިލުކަމާއި ނުވަތަ އިދާރީ ފަންނުވެރިކަމުން ނޫން ކަމަށާއި، ހަރުކަށި ފިކުރަށް ފަސްނުޖެހޭ ވަފާތެރިކަމާއި، ޓެރަރިޒަމްގެ ޤާބިލުކަން ދައްކާފައިވާ ކަމެވެ.  ޕްރޮމޯޝަންތައް ހޯދީ ސްޓްރެޓެޖިކް އިންސައިޓްގެ ތެރެއިން ނޫން ކަމަށާއި ގިނަ ބަޔަކު މަރާލުމާއި އަނިޔާވެރި ފަތަޙަތަކާއި ނިޒާމީ ލޫޓުވުން ފަދަ އަނިޔާވެރިކަން ކުރަން ތައްޔާރަށް ހުރުމުންނެވެ.  ހަލުވިކަމާއެކު ޖެހިޖެހިގެން މިފަދަ ފަރުދުން އަމިއްލައަށް ތާޖު އަޅުއްވީ، އެމީހުންގެ ބާރު ބިނާވެފައިވަނީ ހަމައެކަނި އަނިޔާވެރިކަމުގެ މައްޗަށް، އުފެއްދިފައިވާ އަދި ޣައިރު ޝަރުޢީ ޚިލާފަތެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

އަބޫބަކުރު އަލް ބަޣްދާދީ މި އާކިޓައިޕް ތަމްސީލުކުރެއްވީ: ނޭނގޭ، ސިއްރު، އަދި އާންމުންގެ ލޮލުން ބޮޑުތަނުން ނެތް އެއްޗެކެވެ.  ދުނިޔޭގެ އިސްލާމީ ޚިލާފަތެއް ލީޑްކުރާ ކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައިރު، އޭނާގެ ވެރިކަމުގެ ބޮޑު ބައެއް ހޭދަކުރެއްވީ ފޮރުވިފައި، ގިނަ ފަހަރަށް ޓަނަލްތަކުގައި ކަމަށާއި، އެންމެ ފަހުން މަރުވީ އޭނާގެ ފަހަތުން އައި ގިނަ ބަޔަކު ފަދައިން ސުއިސައިޑް ވެސްޓެއް ގޮއްވާލައިގެން ކަމަށެވެ.  އަނިޔާވެރި ގޮތަކަށް އުފުލުމާއި އަމިއްލައަށް މަރުވުމުގެ މި ދައުރު ތަކުރާރުކޮށް ހާމަވެގެން ދިޔައީ ބާރު ދެމެހެއްޓޭނީ ހަމައެކަނި ބިރުވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ކަމަށާއި، ވަފާތެރިކަން މިންކުރަނީ އަނިޔާވެރިކަމުން ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.

އައިއެސްގެ ލީޑަޝިޕް ފްރޭމްވޯކް ބިނާވެފައި އޮތީ މައިގަނޑު ތިން ތަނބެއްގެ މައްޗަށެވެ.

– ފިކުރީ އިންޑޮކްޓްރިނޭޝަން އާއި ދީނީ ޙުކުމްތަކުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލިސް

– އަނިޔާވެރިކަމާއި ފޭރުމުގެ ކެމްޕޭންތައް އޯކޭސްޓްރޭޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ހަވާލުކޮށްފައިވާ އަސްކަރީ ކައުންސިލް

– އަތުލައިގަނެފައިވާ ސަރަޙައްދުތަކުގައި ވެރިކަން ހިންގުން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އުފުލާފައިވާ އަތޮޅު ކައުންސިލް

މި ތިން ފަރާތުގެ އޮނިގަނޑުން އެއްގޮތްކަން ދޭހަވި ނަމަވެސް، ހަގީގަތް މާ ބޮޑަށް ފަޅައިގެން ގޮސްފައިވެ އެވެ.  އައިއެސްއައިއެސް ޙަރަކާތްތެރިވީ އެއްބައިވަންތަ ފަރާތެއްގެ ގޮތުގައި މަދުވެ، ސްޓްރެޓެޖިކް ކޯޑިނޭޝަނަކުން ނޫން ނަމަވެސް ޓެރަރިޒަމާއި އަނިޔާވެރިކަމާއި ޖިނާއީ ވިޔަފާރިއަށް ބަރޯސާވުމުން އެއްބައިވަންތަވެފައިވާ ސެމީ އޮޓޮނޮމިކް ސެލްތަކުގެ ލުއި ގުޅިފައިވާ ވެބެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

އިރާގު، ސީރިއާ، ލީބިޔާ އަދި އެއަށްވުރެ ވެސް ބޭރުގައި އައިއެސްގެ ގިނަ ސަރަހައްދީ ކޮމާންޑަރުންނަކީ ކެރިއަރ ކްރިމިނަލް ނުވަތަ ވެރިކަން ހޯދުމަށް ނަސްލީ އަދި މަޒުހަބީ ބައިބައިވުންތައް މެނިޕުއަލް ކުރި ކުރީގެ ބައާތީ އަސްކަރީ އޮފިސަރުންނެވެ.  އޭގެ އެންމެ ބާރުގަދަ ދުވަސްވަރު، ނައިޖީރިއާގެ ބޮކޯ ހަރާމް އަދި އަފްޣާނިސްތާނުގެ އައިއެސް-ކޭ ފަދަ ގޮފިތަކުން އާންމުކޮށް ޚިލާފަތަށް ބައިއަތު ހިފާފައިވާއިރު، އިސްލާމީ ޝަރުއީ ކަމުގެ ނިޝާނުގައި އިންސާނުންނާއި މަސްތުވާތަކެތި ވިޔަފާރިކުރާ ޓްރާންސްނޭޝަނަލް ކްރައިމް ސިންޑިކޭޓްތަކެއް ފަދައިން ހިންގި އެވެ.

ލީޑަޝިޕަށް އައިއެސްގެ ސްޓްރެޓެޖިކް އުސޫލު ބިނާވެފައި އޮތީ އޭގެ ޒާތުގައި ފުށުއަރާ ދެ އުސޫލެއްގެ މައްޗަށެވެ: ބާރު ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ މަރުކަޒީ ކުރުމާއި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި އޮޕަރޭޝަނަލް ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ކުރިއަށް ގެންދިއުމެވެ.  އަލްބަޣްދާދީ، އަބޫ އިބްރާހިމް އަލް ޤުރާޝީ، އަދި އަބޫ އަލް ހަސަން އަލް ހާޝިމީ ފަދަ ފަރާތްތަކުން ދިދަ ޑިޒައިން ކުރުމާއި ތަންފީޒު ކުރުމުގެ އުސޫލުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ރަމްޒީ އަދި ސްޓްރެޓެޖިކް ނިންމުންތަކުގެ މައްޗަށް ވަރުގަދަ ކޮންޓްރޯލެއް ގެންގުޅުނުއިރު، ޖިހާދުގެ ނަމުގައި އެއްވެސް އަނިޔާވެރި އަމަލެއް ހިންގުމުގެ މިނިވަންކަން ލޯކަލް ކޮމާންޑަރުންނަށް ލިބުނެވެ.  މި ފުށުއެރުމުގެ ސަބަބުން އެ ޖަމާއަތް އެއްފަހަރާ ހަރުކަށި އަދި އަނާރކިކް ވެގެން ދިޔައިރު، އެއީ އާޚިރުގައި އެ ޖަމާއަތް ރޫޅިގެން ދިއުން އަވަސްކޮށްދިން އުދަނގޫ ޖަމާއަތެއްކަން ސާބިތުވެގެން ދިޔައެވެ.

“އިސްލާމީ ދައުލަތެއް” ގާއިމްކުރުމާ ބެހޭ ގޮތުން ބޮޑު ވާހަކަތަކެއް ދެއްކި ނަމަވެސް، އައިއެސް އިން ވަނީ އެގައުމުގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ހުރި އެންމެ އަސާސީ އާންމު ހިދުމަތްތައް ވެސް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ނާކާމިޔާބުވެފަ އެވެ.  ސާފު ފެނާއި، ކަރަންޓާއި، ސިއްހީ ފަރުވާއާއި، ތަޢުލީމީ ޚިދުމަތްތައް ގާތްގަނޑަކަށް ނެތެވެ.  އެ ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދީ މޮޑެލް މުޅިންވެސް ބަރޯސާވެފައިވަނީ ލޫޓުވުމާއި، ވައްކަންކުރުމާއި، އިންސާނީ ވިޔަފާރިކުރުމާއި، އަޅުވެތިކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ.

އެގައުމުގެ ސަރަހައްދީ ވަރުގަދަ ތަންތަން ވެއްޓުމާ ގުޅިގެން އައިއެސް ބިމުގެ އަޑީގެ ފިތުނަވެރިކަމަކަށް ބަދަލުވި އެވެ.  އަބޫ ހަފްސް އަލް ހާޝިމީ ފަދަ ފަރާތްތައް މިހާރު ހިޔަނިގަނޑުގައި ހަރަކާތްތެރިވަނީ ފާޅުކަން ބޮޑު ވެރިކަމެއްގެ ބަދަލުގައި އަމާޒުކޮށްގެން އަވަހާރަކޮށްލުމާއި ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ދޭ ހަމަލާތަކާއި ޑިޖިޓަލް ޕްރޮޕެގެންޑާތަކަށެވެ.

އައިއެސްގެ ތަރިކައިން ލިބެނީ ހިތާމަވެރި ނަމަވެސް ސާފު ފިލާވަޅެކެވެ.  ބިރުވެރިކަމާއި، އޮޅުވާލުމާއި، ހުސް ޝިއާރުތަކުގެ ތެރޭގައި ބިނާވެފައިވާ ހަރަކާތެއް ދުވަސްކޮޅަކަށް ސުރުޚީތަކާއި ސަރަހައްދުތައް އަތުލައިގަނެވިދާނެ ކަމަށާއި، ނަމަވެސް އެ ހަރަކާތަކަށް ކެތް ނުކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ.  އެ ޤައުމުގެ ލީޑަރުންނަށްވެސް އިޚްލާޞްތެރި ޤަބޫލުކުރުން ނެތި، އޭގެ ފަހަތުގައި ތިބި މީހުން އީމާންތެރިކަމަށްވުރެ ބިރުވެރިކަމުން ބަނދެވިފައި ތިބޭއިރު، ވެއްޓުމަކީ ހަމައެކަނި ވެދާނެ ކަމެއް ނޫން ކަމަށާއި ކޮންމެހެން ވާންޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވިއެވެ.