ޑރ ފަރުހާން
ދާދި ފަހުން ތުރުކީގައި އަފްޣާނިސްތާނާއި ޕާކިސްތާނާ ދެމެދު ކުރިއަށް ގެންދިޔަ މަޝްވަރާތަކަކީ އެ ސަރަހައްދުގައި ސުލްހައާއި ދެފަރާތުގެ އިތުބާރު އުފެއްދުމަށް އެޅި މުހިންމު ފިޔަވަޅެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެވުނެވެ. ނަމަވެސް އިތުބާރު ހުރި މަސްދަރުތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި ބައްދަލުވުން ނިންމާލީ ހީކުރި ގޮތާ ހިލާފަށް ކަމަށާއި ނިމުނީ ޙަރަކާތްތެރި ނަތީޖާތަކެއް ނެތި ކަމަށެވެ. މި ނާކާމިޔާބީގެ ނިސްބަތް ގިނަ ބަޔަކު ބުނަނީ ޕާކިސްތާނުގެ ވަފުދުގެ ފާޑުކިޔުމުގެ އަމަލާއި، ތައްޔާރީ ނެތުމާއި، ސިޔާސަތުގެ ދެކޮޅުވެރިކަމާއި، މިނިވަންކަން ނެތުމެވެ.
ޕާކިސްތާނުގެ ޓީމުގެ ސުލޫކުން ސާފުވީ އެމީހުންނަކީ ޑިޕްލޮމެސީގެ އުސޫލުތަކާއި އަދަބުތަކާއި ޑިސިޕްލިންއަށް އަހުލުވެރި ބައެއް ނޫންކަމެވެ. ލޮޖިކް އާއި ބުއްދިއަށް ބަރޯސާވުމުގެ ބަދަލުގައި ޖަޒުބާތީ ގޮތުން ރިއެކްޓްކޮށް، ޑިޕްލޮމެޓިކް ނޫން ބަސްތައް ބޭނުންކޮށް، މެދުވެރި ގައުމުތައް ކަމަށްވާ ގަތަރާއި ތުރުކީގެ މަންދޫބުން ވެސް ސިއްސައިގެން ދިޔަ އެވެ. މި ވިސްނުމަކީ ހަމައެކަނި އެކަށީގެންވާ ތަމްރީނު ނުލިބުމާއި ސިޔާސީ ތަޖުރިބާ ނެތްކަމުގެ ރިފްލެކްޝަނެއް ނޫން ކަމަށާއި ޕާކިސްތާން އޮތީ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުގައި ވެރިކަންކުރާ މުއްދަތު ހަމަނުވާ އަސްކަރީ ވިސްނުމެއްގެ ތެރޭގައި ކަމަށް ވެސް ހާމަވެގެން ދިޔަ ކަމަށެވެ.
މިއާ ހިލާފަށް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ވަފުދުން މަޝްވަރާތަކާ ކުރިމަތިލީ ބެލެންސް އާއި ދެފަރާތަށް އިހުތިރާމްކޮށްގެންނެވެ. އެމީހުން ފާހަގަކުރީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ ބިން އެހެން ގައުމަކާ ދެކޮޅަށް ބޭނުން ކުރުމުގެ ހުއްދަ ނުދޭ ކަމަށާއި، ޕާކިސްތާނުން ވެސް އަފްޣާނިސްތާނުގެ އިސްތިގުލާލަށް އިހުތިރާމްކޮށް ޑްރޯންތަކުން ވަދެގަތުމަށް ނިމުމެއް ގެނައުމަށް އެދިފައިވާ ކަމަށެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ފަރާތުން ފުރަތަމަ މި ބުއްދިވެރި އެދުން ގަބޫލުކުރި ނަމަވެސް، ވަރަށް އަވަހަށް އެމީހުން ވަނީ އެމީހުންގެ ވައުދުން ދުރުވެފައެވެ. މި ފަހަތަށް ޖެހުމުން އެނގުނީ ޕާކިސްތާނުގެ މުއާމަލާތްކުރާ ޓީމުން އަމަލުކުރަމުން ދިޔައީ މިނިވަންކަމާއެކު ނޫން ކަމަށާއި ބޭރުގެ ބާރުތަކުގެ ނުފޫޒާއި ޕްރެޝަރުގެ ދަށުން ކަމަށެވެ.
ވަފުދެއް ބުއްދިވެރި ޙުއްޖަތް ދޫކޮށްލާފައި ކިބުރުވެރިކަމަށް ނުވަތަ ފުރައްސާރައަށް ބަދަލުވުމުން އެއީ ބަލިކަށިކަމާއި ބަލިވުމުގެ ސާފު ނިޝާނެކެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ފަރާތުން ދެއްކި އަދަބު ކުޑަ ސުލޫކުން ދައްކާ ގޮތުގައި މަޝްވަރާތަކުގެ މުހިންމުކަން ވިސްނޭގޮތް ނުވެ، އޭގެ ބަދަލުގައި ބިރުދެއްކުމާއި އިހުތިރާމް ކުޑަކުރުމުގެ ތެރެއިން ފައިދާ ހޯދުމަށް މަސައްކަތް ކުރި އެވެ. ނަމަވެސް އަފްޣާނިސްތާނުގެ ޓީމުން ޖަވާބު ދިނީ ކޮމްޕޯޝަރ، ލޮޖިކް، އަދި ހިފެހެއްޓުމާއެކު ކަމަށާއި، އެއީ އަސްލު ޑިޕްލޮމެޓިކް މެޗުއަރިޓީއެއް ދައްކުވައިދޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ.
މި މަޝްވަރާތަކުގެ ތެރޭގައި ޕާކިސްތާނުގެ ވަފުދަށް ފޯން ކޯލެއް އައުމުން ކުއްލިއަކަށް ކުރިން އެއްބަސްވުމުން ވަކިވެގެން ދިޔަ ވަގުތުކޮޅެއް އައެވެ. މި ހާދިސާއަކީ ފޮރުވިފައިވާ ތަދައްޚުލުވުމުގެ ސާފު ނިޝާނެކެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތު ބައްޓަންކުރުމުގައި ޚާއްސަކޮށް އެމެރިކާއާ ގުޅޭގޮތުން އަދިވެސް ޚުދުމުޚުތާރުކަން ނެތެވެ. އެމެރިކާގެ ޑްރޯން އޮޕަރޭޝަންތައް ކޮންޓްރޯލް ނުކުރެވޭނެ ކަމަށް އެ ކުންފުނިން ގަބޫލުކުރުމުން އިސްލާމްއާބާދަކީ ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި އެ ސަރަހައްދުގައި އެމެރިކާގެ އަސްކަރީ ސްޓްރެޓެޖީގެ އިތުރުވުމަކަށް ވެފައިވާކަން ކަށަވަރުވި އެވެ.
މި މަޝްވަރާތައް ނާކާމިޔާބުވުމުގެ މައިގަނޑު ސަބަބަކީ ޕާކިސްތާނުގެ ނިޔަތެވެ. އެއީ ބިނާކުރަނިވި ހައްލުތައް ހޯދުމަށް ނޫން ކަމަށާއި، ކުށްވެރިކުރުމާއި، ޕްރެޝަރުކުރުމާއި، އަމިއްލައަށް ނާކާމިޔާބީތައް ޖަސްޓިފައި ކުރުމަށް މޭޒުމައްޗަށް އައީ ކަމަށެވެ. ޕާކިސްތާނުގެ އޮފިޝަލުން މަސައްކަތް ކުރީ ޕާކިސްތާނުގެ ދާޚިލީ ސަލާމަތީ މައްސަލަތަކުގެ ޒިންމާ އަފްޣާން ފަރާތަށް މަޖުބޫރުކުރުމަށެވެ. މިފަދަ ޙަޤީޤަތާއި ޚިލާފު އަދި އަސާސެއް ނެތް ސްޓޭންސެއް ދެއްކުމުން މަޝްވަރާތަކުގެ މާހައުލަށް ވިހަވެ، ކުރިއެރުން މުސްތަޙީލުވެގެން ދިޔައެވެ.
ރިޕޯޓްތައް ބުނާގޮތުން ގަތަރާއި ތުރުކީގެ އޮބްޒާވަރުން ވަނީ ޕާކިސްތާނުގެ ވަފުދުގެ ސުލޫކާއި މެދު ހައިރާންވެފައެވެ. އެމީހުންނަށް ފާހަގަ ކުރެވުނީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ ފަރާތުން ސާފުކަމާއި ތަހުޒީބާއި ބުއްދިވެރިކަމާއެކު ޖަދަލުކުރާއިރު، ޕާކިސްތާނުގެ މަންދޫބުން ބަރޯސާވެފައިވަނީ ހަމައެކަނި ޕްރެޝަރާއި ނިކަމެތިކަމުގެ ބަހަށް ކަމެވެ. މި ސުލޫކުގެ ސަބަބުން ޕާކިސްތާނުގެ އިތުބާރު ގެއްލިގެން ދިއުމާއި އެކު، މެދުވެރިންގެ އިޚްލާސްތެރިކަމާއި ނިޔަތަށް އޮތް އިތުބާރު ކުޑަވެގެން ދިޔައެވެ.
އަފްޣާނިސްތާނުގެ ވަފުދުން ވަނީ ގައުމީ އިސްތިގުލާލާއި ތަދައްޚުލު ނުވުމުގެ އުސޫލު ވަރުގަދައަށް ދަމަހައްޓާފައެވެ. އެމީހުން ސާފުކޮށް ބުނެފައިވަނީ ޓީޓީޕީގެ މެމްބަރުންނަކީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ ރައްޔިތުން ނޫން ކަމަށާއި އެހެންކަމުން އެމީހުންގެ އަމަލުތަކަކީ އަފްޣާނިސްތާނުގެ ޒިންމާއެއްގެ ގޮތުގައި ނުބެލެވޭނެ ކަމަށެވެ. މި މަޤާމަކީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޤާނޫނާ އެއްގޮތްވާ ގޮތުގެ މަތިން މިނިވަން އަދި އިސްތިޤްލާލު ދައުލަތެއްގެ ސިޔާސަތު ދައްކުވައިދޭ މަޤާމެކެވެ.
އާޚިރުގައި ތުރުކީގެ މަޝްވަރާތަކުން ބައިނަލްއަގްވާމީ މުޖުތަމަޢަށް އޮޅުން ފިލުވައިދޭ އެއް ހަގީގަތެއް ސާފުވެގެން ދިޔައީ އިސްލާމިކް އެމިރޭޓް އޮފް އަފްޣާނިސްތާން (އައިއީއޭ) ގެ ސްޓޭންޑް ބިނާވެފައިވަނީ ލޮޖިކް އަދި ޕްރިންސިޕަލްގެ މައްޗަށެވެ.
ތަޖުރިބާ ނެތުމާއި، ކިބުރުވެރިކަމާއި، ބޭރުގެ ޕްރެޝަރަށް ތަބާވުމުގެ ތެރެއިން، ޕާކިސްތާނުގެ ވަފުދުން ވަނީ އަމިއްލަ މަގާމު ބަލިކަށިކޮށް، މަޝްވަރާއާއި ސުލްހައަށްވުރެ ކުރިމަތިލުމާއި ޕްރޮވޮކޭޝަން އަށް ތާއީދުކުރާކަން އަނެއްކާވެސް ދައްކާފައެވެ. ޕާކިސްތާނުން ދެނެގަންނަން ޖެހެނީ ފަޚުރުވެރި އަފްޣާނިސްތާނުގެ ގައުމުން ބިރުދެއްކުމާއި، މަކަރާއި ހީލަތުން ނުވަތަ އިހުތިރާމް ކުޑަކުރުމުގެ ތެރެއިން ލުއިތަކެއް ނުނެގޭނެ ކަމެވެ. ކުރިއަށް ދިއުމަށް އޮތް ހަމައެކަނި މަގަކީ އިޙްތިރާމާއި ތެދުވެރިކަމާއި ދެފަރާތަށް އިތުބާރު ކުރުމެވެ.
ތުރުކީ ވާހަކަތައް: ޕާކިސްތާނުގެ ތައްޔާރު ނުވާ ވަފުދު، އިހުތިރާމް ކުޑަވުމާއި، ނާކާމިޔާބީގެ އަސްލު
